Als u zelf niets onderneemt, bepaalt de wetgever voor u wie uw erfgenamen zijn en op welk deel van uw erfenis zij recht hebben.
Die wettelijke regeling deelt erfgenamen op in graden en orden en deelt uw vermogen in volle eigendom op in stukken of in vruchtgebruik en blote eigendom.
De graad is de ‘stap’ of afstand tussen de overledene in kwestie en zijn bloedverwanten. Voor mensen die rechtstreeks van elkaar afstammen - in het jargon de rechte lijn - is een graad gelijk aan een generatie. Tussen ouders en kinderen is er één graad, tussen grootouders en kleinkinderen zijn er twee.
Als de overledene en zijn bloedverwant niet rechtstreeks van elkaar afstammen - de zijlijn in het jargon - moet er geteld worden via de gemeenschappelijke stamouder.
- Tussen een broer en een zus telt men twee graden: een graad tussen de broer en de ouder en nog een graad tussen de ouder en de zus.
- Nichten en neven staan tegenover elkaar in de vierde graad. Is er een minder nauwe familieband, dan erft men niet van elkaar. De enige uitzondering is als de persoon die erft al overleden is. Zijn of haar plaats kan via de zogenaamde plaatsvervulling ingenomen worden door de dichtste afstammelingen.
Hoe die wettelijke verdeling in de praktijk gebeurt, vindt u schematisch in deze tool. Het volstaat dat u twee eenvoudige vragen beantwoordt.
Ten eerste: wat is uw relatiestatus: single, niet-samenwonend, feitelijk, wettelijk of gehuwd samenwonend?
Ten tweede: hebt u kinderen en met wie? Hebt u geen kinderen, dan speelt ook de vraag of u ouders, broers en zussen hebt een rol.
Deze tool laat ook toe om na te gaan hoe een verandering in de persoonlijke situatie de wettelijke verdeling van uw erfenis beïnvloedt. Het volstaat dat u bovenaan een andere relatiestatus of gezinssituatie aanklikt en de tool toont u hoe de wettelijke verdeling van uw erfenis wijzigt.
Of toch liever zelf regelen?
In een aantal gevallen zal de wettelijke verdeling behoorlijk verrassend blijken. Zo gaat het grootste deel tot zelfs uw volledige erfenis naar uw ooms en tantes en niet naar uw partner als u ongehuwd samenwoonde en uw ouders en/of broers en zussen overleden zijn.
Wie wil dat zijn erfenis anders verdeeld wordt, zal dus actie moeten ondernemen. Dat kan door een testament op te stellen of te schenken. Tegenwoordig is het ook mogelijk om een erfovereenkomst op te stellen. Wie huwt, kan in een huwelijkscontract ook bepalen wat er wel en niet in zijn nalatenschap terechtkomt.
Wie wil dat zijn erfenis verdeeld wordt zoals hij dat wenst, zal actie moeten ondernemen
