U wilt tijd vrijmaken voor uzelf, uw kinderen of uw familie? Dan kunt u deeltijds gaan werken. Maar dat heeft ook negatieve gevolgen voor uw latere pensioen. Opteert u daarentegen voor tijdskrediet of een thematisch verlof, dan kunt u minder gaan werken of uw loopbaan tijdelijk zelfs even volledig onderbreken zonder dat dat een impact heeft op uw latere pensioen. Tenminste, als u tijdens dat tijdskrediet of thematisch verlof een premie ontvangt van de Rijksdienst voor Arbeidsbemiddeling (RVA).
Dergelijke verloven kunt u niet zomaar nemen. Er gelden bepaalde ‘motieven’ en toetredingsvoorwaarden. Een overzicht.
Tijdskrediet
Met tijdskrediet kunt u als werknemer uit de privésector uw loopbaan voltijds of deeltijds onderbreken om iemand te verzorgen of een opleiding te volgen. Boven op een vervangingsinkomen van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) hebt u mogelijk recht op een extra aanmoedigingspremie van de Vlaamse overheid (zie kader: Extraatje voor Vlamingen die werken in Vlaanderen).
Om recht te hebben op tijdskrediet moet u minstens 24 maanden aan de slag zijn bij uw werkgever. Is dat nog niet het geval, dan kunt u toch tijdskrediet opnemen als u uw volledige ouderschapsverlof (zie verder) al hebt uitgeput en het tijdskrediet zonder onderbreking op het ouderschapsverlof laat aansluiten.
Telt de onderneming waar u werkt meer dan tien werknemers, dan is het tijdskrediet een recht. Maar uw werkgever kan in bepaalde gevallen de begindatum van uw tijdskrediet uitstellen. Telt de onderneming waar u werkt tien of minder werknemers, dan hebt u de toestemming van uw werkgever nodig.
Tijdskrediet zonder motief werd in 2017 afgeschaft. Sindsdien moet tijdskrediet gemotiveerd zijn. Er zijn zes geldige motieven:
- zorgen voor uw kind(eren) jonger dan acht jaar;
- palliatieve zorg verlenen;
- zorgen voor een zwaar ziek gezins- of familielid;
- zorgen voor uw gehandicapte kind jonger dan 21 jaar;
- bijstand of zorg verlenen aan uw zwaar ziek minderjarig kind of aan een zwaar ziek minderjarig kind dat deel uitmaakt van uw gezin;
- een erkende opleiding volgen.
Als u tijdskrediet met een van de zorgmotieven of een thematisch verlof opneemt, kunt u van de Vlaamse overheid een aanmoedigingspremie krijgen boven op de onderbrekingsuitkering van de RVA. Dat geldt wel alleen als u in Vlaanderen werkt en niet als u als Vlaming in Brussel of Wallonië aan de slag bent.
De premie is er zowel voor wie volledig het werk onderbreekt als voor wie halftijds minder gaat werken. Ook wie een thematisch verlof 1/5 opneemt, heeft er recht op. Een 1/5 tijdskrediet wordt niet aangevuld. Een tijdskrediet voor opleiding valt sowieso uit de boot.
Ook wie 1/10 ouderschapsverlof neemt, komt er nog niet voor in aanmerking. De Vlaamse regering heeft weliswaar aangekondigd ook voor die beperkte vorm van thematisch verlof een aanmoedigingspremie toe te kennen, maar dat is voorlopig nog niet het geval.
Neemt u uw ouderschapsverlof op in weken in plaats van in maanden, dan loopt u de aanmoedigingspremie eveneens mis.
De duur van het tijdskrediet hangt af van het motief. Voor de zorgmotieven is de maximumduur 51 maanden, voor het volgen van een erkende opleiding 36 maanden. Tijdens uw hele loopbaan mag u maximaal 51 maanden tijdskrediet opnemen. U kunt die 51 maanden spreiden over de verschillende motieven.
Tijdskrediet kan op verschillende manieren worden opgenomen: u kunt uw loopbaan voltijds onderbreken, halftijds werken, of 4/5 werken.
Impact op pensioen?
Tijdskrediet heeft geen enkele impact op het moment dat u met pensioen kunt gaan noch op het pensioenbedrag dat u zult ontvangen. De periode dat u tijdskrediet opneemt, telt mee om te kijken of u vroeger met pensioen mag gaan en voor uw pensioenbedrag wordt uw periode tijdskrediet berekend op basis van het loon dat u verdiend zou hebben als u tijdens die periode gewerkt zou hebben.
Landingsbaan
Een landingsbaan is een bijzondere vorm van tijdskrediet. Wie minstens 25 jaar als loontrekkende heeft gewerkt, kan vanaf zijn 55ste (in sommige gevallen al vanaf 50, bijvoorbeeld voor wie een zwaar (knelpunt)beroep uitoefent) een tijdskrediet eindeloopbaan aanvragen bij de werkgever waar hij minstens 24 maanden werkt. Daardoor kan hij tot zijn pensioen vier vijfde of halftijds werken. In tegenstelling tot andere formules van tijdskrediet kunt u uw prestaties niet volledig opschorten.
Ook al is een landingsbaan in deze gevallen mogelijk vanaf 55 jaar, het loon dat u dan verdient, zal pas vanaf 60 jaar worden aangevuld met een forfaitaire uitkering van de RVA. Op die regel zijn er wel enkele uitzonderingen, zoals voor mensen die werken in een bedrijf in moeilijkheden of herstructurering, mensen met een loopbaan van minstens 35 jaar of met een zwaar beroep.
Een landingsbaan is een recht in ondernemingen met meer dan 10 werknemers. In kleinere bedrijven moet de werkgever zijn toestemming geven.
In tegenstelling tot bij de andere vormen van tijdskrediet is er geen maximale duurtijd: u kunt dit tijdskrediet opnemen tot op de dag dat u met pensioen gaat. De minimale duurtijd van het tijdskrediet eindeloopbaan bedraagt 3 maanden wanneer u halftijds gaat werken en 6 maanden voor vier vijfde.
Impact op het pensioen?
Wie kiest voor een tijdskrediet eindeloopbaan van één vijfde vanaf 60 jaar tot zijn 65ste wordt niet gestraft. Maar kiest u voor diezelfde periode voor een halftijds tijdskrediet, dan worden de eerste twee jaren gelijkgesteld met een voltijdse loopbaan, maar voor de drie laatste jaren gebeurt de gelijkstelling op basis van het minimumrecht. Dat betekent dat wanneer uw loon al dan niet aanzienlijk hoger is dan het minimumrecht, u een deel van uw pensioen verliest.
Thematische verloven
De ‘thematische’ verlofstelsels zijn ouderschapsverlof, verlof voor medische bijstand en verlof voor palliatieve zorg. Die verloven staan los van het recht op tijdskrediet.
Tijdens uw thematisch verlof krijgt u van de RVA een vervangingsinkomen. Boven op die onderbrekingsuitkering hebt u mogelijk nog recht op een extra aanmoedigingspremie van de Vlaamse overheid. (zie kader)
1. Ouderschapsverlof
Als u meer tijd wilt om bij uw kind(eren) te zijn, kunt u ouderschapsverlof nemen. Beide ouders kunnen ouderschapsverlof nemen. Als de ene ouder zijn recht op ouderschapsverlof niet (helemaal) opneemt, kan hij dat recht niet overdragen aan de andere ouder.
Het ouderschapsverlof moet beginnen voordat uw kind 12 jaar wordt. Als uw kind een fysieke of mentale handicap van minstens 66 procent heeft, is die leeftijdsgrens 21 jaar.
Als u in de privésector werkt, moet u in de loop van de 15 maanden die aan de aanvraag voorafgaan, gedurende 12 maanden (niet noodzakelijk opeenvolgend) bij uw werkgever aan de slag geweest zijn.
Ouderschapsverlof, verlof voor medische bijstand of palliatief verlof: allemaal hebben ze geen enkele impact op het moment dat u met pensioen kunt gaan noch op het pensioenbedrag dat u zult ontvangen.
Uw werkgever mag het ouderschapsverlof niet weigeren. Als hij een gegronde reden heeft, kan hij het wel met maximaal zes maanden uitstellen.
Tijdens uw ouderschapsverlof kunt u ofwel helemaal niet werken gedurende vier maanden, naar keuze op te splitsen per maand; halftijds werken gedurende acht maanden, naar keuze op te splitsen in periodes van minimaal twee maanden; of 4/5 werken gedurende 20 maanden, naar keuze op te splitsen in periodes van vijf maanden. U mag die verschillende mogelijkheden ook afwisselen.
Als u voltijds of halftijds werkt, kunt u uw ouderschapsverlof voortaan ook voor kortere periodes aanvragen. De minimale duur van voltijds ouderschapsverlof gaat van een maand tot een week. Halftijds ouderschapsverlof kan voortaan per maand opgenomen worden in plaats van per minimaal twee maanden. Let wel, deze kortere periodes zijn geen recht, ze zijn alleen mogelijk als uw werkgever ermee akkoord gaat.
Wie voltijds werkt, kan ook 1/10 ouderschapsverlof opnemen als de werkgever daarmee instemt. Daardoor kunt u een dag om de twee weken of een halve dag per week opnemen.
Impact op pensioen?
Ouderschapsverlof heeft geen enkele impact op het moment dat u met pensioen kunt gaan noch op het pensioenbedrag dat u zult ontvangen. De periode dat u ouderschapsverlof opneemt, telt mee om te kijken of u vroeger met pensioen mag gaan en voor uw pensioenbedrag wordt uw periode tijdskrediet berekend op basis van het loon dat u verdiend zou hebben als u tijdens die periode gewerkt zou hebben.
Dat geldt ook voor de vierde maand ouderschapsverlof. Die wordt alleen vergoed door de RVA voor ouders van kinderen geboren sinds 8 maart 2012. Maar voor alle ouders - ook zij die geen uitkering van de RVA krijgen - is er een gelijkstelling voor de pensioenberekening.
2. Verlof voor medische bijstand
Als u voor een zwaar ziek gezinslid of familielid wilt zorgen, kunt u verlof voor medische bijstand nemen.
U kunt verlof voor medische bijstand opnemen voor de mensen met wie u samenwoont (gezinsleden), bloedverwanten (kinderen, ouders, broers en zussen, grootouders, kleinkinderen) en voor aanverwanten (schoonouders, stiefouders, stiefkinderen en de echtgenoten van uw kinderen).
Tijdens uw verlof voor medische bijstand kunt u helemaal stoppen met werken (iedereen), halftijds werken (als u minstens 3/4 werkt) of 4/5 werken (als u voltijds werkt). Het verlof om bijstand te verlenen aan een gehospitaliseerd minderjarig kind kunt u alleen voltijds opnemen.
Verlof voor medische bijstand is een recht. Werkt u in een bedrijf met maximaal 50 werknemers, dan kan uw werkgever dat recht toch weigeren om organisatorische redenen als u er al 6 maanden volledig of 12 maanden gedeeltelijk uw werk voor onderbroken heeft, tenzij u als alleenstaande bijstand verleent aan uw minderjarig kind. Werkt u in een bedrijf met minder dan elf werknemers en wilt u halftijds of 1/5 uw thematisch verlof opnemen, dan hebt u eveneens de toestemming van uw werkgever nodig.
U kunt uw verlof voor medische bijstand opnemen in periodes van één tot drie maanden. Als u helemaal niet werkt, kunt u maximaal 12 maanden verlof krijgen. Als u halftijds of 4/5 werkt, kunt u in totaal maximaal 24 maanden verlof krijgen. Als u single bent en moet zorgen voor een kind (jonger dan 16) dat in het ziekenhuis opgenomen is, dan wordt die maximale periode verdubbeld.
De minimumperiode voor iedereen die verlof voor medische bijstand wil, kan ingekort worden tot een week, twee weken of drie weken. Maar dat kan alleen als de werkgever daarmee instemt.
Impact op pensioen?
Verlof voor medische bijstand heeft geen enkele impact op het moment dat u met pensioen kunt gaan noch op het pensioenbedrag dat u zult ontvangen. De periode dat u verlof voor medische bijstand opneemt, telt mee om te kijken of u vroeger met pensioen mag gaan. Voor uw pensioenbedrag wordt uw periode tijdskrediet berekend op basis van het loon dat u verdiend zou hebben als u tijdens die periode gewerkt zou hebben.
3. Palliatief verlof
Als u palliatieve zorg wilt verstrekken aan een ongeneeslijk zieke, terminale patiënt, kunt u palliatief verlof nemen. De patiënt aan wie u palliatieve zorg verstrekt, hoeft geen gezins- of familielid te zijn.
Palliatief verlof is een recht. Het kan u niet geweigerd worden en u hoeft er geen toestemming voor te krijgen van uw werkgever.
U kunt in de periode van het palliatief verlof helemaal niet werken, halftijds werken of 4/5 werken. Het palliatief verlof duurt een maand. U kunt die periode twee keer met een maand verlengen als u opnieuw een attest voorlegt.
Impact op pensioen?
Palliatief verlof heeft geen enkele impact op het moment dat u met pensioen kunt gaan noch op het pensioenbedrag dat u zult ontvangen. De periode dat u palliatief opneemt, telt mee om te kijken of u vroeger met pensioen mag gaan. Voor uw pensioenbedrag wordt uw periode tijdskrediet berekend op basis het loon dat u verdiend zou hebben als u tijdens die periode gewerkt zou hebben.
