Voor personeel van het openbaar ambt bestaan er vier soorten ‘sociaal’ verlof die verband houden met kinderen.
1. Moederschapsverlof
Bij de geboorte van uw kind krijgt u 15 weken verlof (19 weken voor een meerling). Het moederschapsverlof is wettelijk verplicht en bestaat uit twee fases:
- De prenatale rust: die duurt 6 weken (8 weken bij een meerling). U bent verplicht minstens 1 week rust voor de bevalling op te nemen. Beslist u om niet al uw prenataal verlof op te nemen voor de bevalling, dan kunt u de niet-opgenomen weken overdragen tot na uw bevalling.
- De postnatale rust: die duurt 9 weken en is verplicht. Het is verboden om vroeger naar het werk terug te keren.
Uw postnataal verlof kan soms worden verlengd. Bijvoorbeeld, wanneer u voortijdig of laattijdig bevalt, of wanneer uw baby in het ziekenhuis wordt opgenomen. U kunt ook de twee laatste weken van uw moederschapsverlof overdragen. Maar die twee weken moet u verplicht overdragen tot maximaal acht weken na de hervatting van uw beroepsactiviteit.
De wetgeving stelt bovendien dat u het recht heeft afwezig te zijn voor prenatale medische onderzoeken en om borstvoeding te geven.
Bent u een contractuele ambtenaar, dan heeft u recht op een zwangerschapsuitkering. U krijgt dus niet uw gebruikelijke wedde. De eerste 30 dagen bedraagt de uitkering 82 procent van uw inkomen. De uitkering daalt vervolgens naar 75 procent. Statutaire ambtenaren en mandaathouders behouden wel hun gebruikelijke wedde.
2. Geboorteverlof
Het geboorteverlof (voor vaders en mee-ouders) is niet alleen van toepassing op mensen uit de privésector, maar ook op contractuelen van het openbaar ambt. Sinds 1 januari 2021 stijgt het aantal dagen verlof dat u kunt nemen naar aanleiding van de geboorte van uw kind. In 2023 worden dat 20 dagen.
- Als uw kind na 1 januari 2021 geboren is of wanneer de geboorte gepland is voor 1 januari 2023 heeft u recht op 15 dagen verlof.
- Als uw kind het levenslicht ziet vanaf 1 januari 2023 heeft u recht op 20 dagen.
U bent niet verplicht om al uw verlofdagen in één keer op te nemen. U kunt die dagen spreiden over de vier maanden die volgen op de geboorte van uw kind. Tijdens de eerste drie dagen van uw verlof behoudt u 100 procent van uw wedde. Daarna krijgt u een uitkering van maximaal 82 procent van uw brutowedde.
3. Adoptieverlof
De modaliteiten van het adoptieverlof voor contractuelen verschillen van die van statutaire ambtenaren en mandaathouders.
Als contractueel ambtenaar kunt u kiezen. Ofwel neemt u het adoptieverlof dat van toepassing is op de overheidssector, ofwel kiest u voor dat van de privésector.
- Formule type privésector: U heeft recht op maximaal 6 weken verlof. Het kind dat u wilt adopteren moet maximaal 18 jaar zijn. Sinds 1 januari 2021 kan dat verlof verlengd worden met twee weken als u meer dan één kind adopteert. Maar als u met twee ouders bent, moet u die twee extra weken onder elkaar verdelen. Kiest u voor de formule die van toepassing is in de privésector, dan nemen uw werkgever (3 werkdagen) en het ziekenfonds (het restant) uw inkomen ten laste.
- Formule type overheidssector: Ook daar heeft u recht op maximaal zes weken, op voorwaarde dat het kind maximaal 10 jaar is. Als het gehandicapt is, mag u 12 weken nemen. Alleszins bent u verplicht die op te nemen binnen de vier maanden volgend op de opvang van het kind. Als u dat wenst, heeft u ook het recht om tot drie weken verlof op te nemen voor het kind onder uw dak komt wonen. Dankzij deze formule blijft uw inkomen behouden en is er geen impact op uw wettelijke vakantie.
Zoals hoger uitgelegd, kunt u dus als statutair ambtenaar of mandaathouder gebruikmaken van de formule van de overheidssector.
4. Pleegouderverlof
Als u iemand opvangt als pleegouder, heeft u recht op:
- pleegouderverlof. Dat is een verlof dat contractuele ambtenaren kunnen nemen voor pleegzorg van lange duur van een minderjarig kind. De duurtijd bedraagt maximaal 6 weken.
- opvangverlof. Dat is een verlof dat elke ambtenaar kan aanvragen bij het begin van de plaatsing van het pleegkind in zijn gezin. De duurtijd bedraagt maximaal 4 weken (6 weken voor kinderen jonger dan 3 jaar).
- pleegzorgverlof. Dat is verlof dat u kunt aanvragen om latere formaliteiten te vervullen (of latere zorgen). De duurtijd bedraagt maximaal 6 dagen.