Net zoals voor loontrekkenden bestaan er voor ambtenaren verschillende soorten van loopbaanonderbreking. U kunt uw loopbaan volledig of gedeeltelijk onderbreken. U kunt een pauze inlassen om voor uw kind te zorgen, voor de adoptie of de plaatsing van een kind, om te zorgen voor een ziek familielid of iemand die terminaal ziek is. U mag die pauzes na elkaar opnemen als de motieven gerechtvaardigd zijn en u de voorwaarden naleeft.
1. Principe
Tijdens een periode van volledige werkonderbreking heeft u het recht om als zelfstandige te werken. De enige voorwaarde is dat er geen belangenconflict bestaat tussen beide functies.
Tijdens uw beroepsloopbaan mag u uw werk volledig of gedeeltelijk onderbreken gedurende een periode van 60 maanden. De opeenvolgende periodes van loopbaanonderbreking duren minimaal 3 maanden en maximaal 12 maanden. Deze onderbrekingen zijn alleen van toepassing op contractuele en statutaire ambtenaren.
2. Motieven
Ouderschapsverlof
U kunt in totaal 4 maanden loopbaanonderbreking vragen. Die moet u opnemen voor het kind 12 jaar wordt. Als het kind nog geen 21 jaar is en het een fysische of mentale handicap heeft van 66 procent komt u ook in aanmerking voor loopbaanonderbreking. U heeft dan geen recht meer op uw wedde en moet een uitkering van de RVA aanvragen. Voor statutairen, stagiairs en mandaathouders heeft ouderschapsverlof ook invloed op de jaarlijkse vakantie en op het ziektekrediet.
Medische bijstand
Dat verlof is op elke functie in het openbaar ambt van toepassing. De loopbaanonderbreking voor medische bijstand geldt tot de tweede graad. U heeft het recht om gedurende maximaal 12 maanden verlof te nemen per patiënt of 24 maanden deeltijds verlof. U kunt ook een voltijdse onderbreking combineren met een deeltijdse. De premie vraagt u aan bij de RVA. Voor statutairen en mandaathouders vermindert de jaarlijkse vakantie wel, net als het aantal ziektedagen.
Palliatieve zorgen
Voor personeelsleden van de overheidsadministratie bedraagt het palliatief verlof maximaal 3 maanden. Deze loopbaanonderbreking kunt u gebruiken als u moet zorgen voor iemand die terminaal ziek is, zelfs als het om uw buurman gaat. Dat verlof kan voltijds of deeltijds zijn. Mocht de zieke overlijden voor het einde van uw verlofperiode, dan heeft u het recht om met verlof te blijven tot de eerder voorziene datum. Ook hier krijgt u geen wedde meer en moet u een aanvraag indienen bij de RVA om een uitkering te ontvangen. Voor statutairen en mandaathouders heeft dit verlof ook een impact op het jaarlijks verlof en op het ziektekrediet.
Verlof voor mantelzorg
U kunt een hulpbehoevende persoon mantelzorg bieden. Dat kan door uw werkzaamheden te verminderen of door volledig te stoppen. U moet aan drie voorwaarden voldoen:
- u moet als referentiepersoon beschouwd worden en dus als mantelzorger erkend zijn,
- u moet een bewijs leveren aan de RVA,
- en u moet voltijds werken om deeltijds verlof te kunnen aanvragen. Per persoon die u helpt, krijgt u slechts één maand verlof. U ontvangt daarvoor een forfaitaire uitkering van de RVA.
3. Anciënniteitsvoorwaarden
Volgens de algemene regel van de RVA moet u niet over anciënniteit beschikken om in de openbare sector uw loopbaan te onderbreken.
Volledige onderbreking
Als u als contractueel ambtenaar kiest voor een volledige loopbaanonderbreking kunt u die aanvragen vanaf de eerste dag van uw arbeidsovereenkomst. De aanvraag kan alleen goedgekeurd worden als uw werkgever u zijn schriftelijk akkoord geeft. Zodra u 12 maanden bij dezelfde werkgever gewerkt heeft, ‘kunt u kiezen voor zowel een volledige als een deeltijdse loopbaanonderbreking’, legt de FOD Personeel en Organisatie uit.
Als statutair ambtenaar moet u uw aanvraag voor loopbaanonderbreking minstens twee maanden vooraf indienen. Afhankelijk van de dienst en de organisatie waarvan u deel uitmaakt, kan die termijn korter zijn. Deze regel geldt eveneens voor een gedeeltelijke loopbaanonderbreking.
Gedeeltelijke onderbreking
1. Afstaan van bloed, organen of weefsels en beenmerg
Al het personeel van het openbaar ambt mag afwezig zijn om bloed, organen of weefsels en beenmerg te geven. Het verlof is beperkt tot ‘de nodige tijd’. Dat houdt in de tijd nodig om zich te registreren, om de nodige papieren in te vullen, voor het medisch onderzoek, de afname en een korte rustpauze. Het verlof omvat ook maximaal twee uur verplaatsing.
Het afstaan van organen en weefsels zijn zwaardere ingrepen. Daarvoor heeft u dan ook recht op verlof gedurende de duurtijd van de hospitalisatie, de eventueel vereiste herstelperiode en voor de duur van de voorafgaande geneeskundige onderzoeken. Als u stamcellen afstaat via een punctie van het beenmerg krijgt u vier werkdagen verlof.
2. Zich kandidaat stellen bij verkiezingen
Dit uitzonderlijk verlof komt overeen met de duurtijd van de verkiezingscampagne, maar wordt uitsluitend verleend aan statutaire ambtenaren. Het geldt voor de verkiezing van de federale wetgevende kamers, de gewest- en gemeenschapsparlementen, de provincie- en gemeenteraden en het Europees Parlement.
Het nadeel is wel dat dit verlof niet wordt vergoed en een impact heeft op uw jaarlijkse vakantie en ziektedagen. Dat in tegenstelling tot uitzonderlijk verlof dat verband houdt met de gezondheid (zie hoger).
3. Deelname aan een assisenjury
Alle ambtenaren mogen deelnemen aan een assisenjury voor de duur van de zitting. U behoudt uw wedde en er is geen enkele impact op uw jaarlijks vakantieverlof of ziektekrediet.
Er bestaan nog andere ‘uitzonderlijke’ verloven, zoals een afwezigheid voor een stage of een proefperiode, om zieke of gehandicapte personen te begeleiden of wanneer een huisgenoot een ongeval heeft.
Bent u een contractueel ambtenaar, dan kunt u ook vanaf de eerste dag van uw werkzaamheden een gedeeltelijke loopbaanonderbreking aanvragen. U kunt uw prestaties met de helft, één derde, één vierde of één vijfde verminderen. Dat geldt niet voor statutaire ambtenaren. Die kunnen hun arbeidstijd slechts met de helft verminderen. Contractuele ambtenaren die deeltijds werken, hebben doorgaans minder mogelijkheden om een loopbaanonderbreking aan te vragen en moeten aan verschillende criteria voldoen.
4. Impact op het verlof en de wedde
Volledige onderbreking
De gevolgen van een volledige loopbaanonderbreking als u contractueel ambtenaar bent:
- U heeft geen recht meer op uw wedde, wel op een premie van de RVA.
- De loopbaanonderbreking beïnvloedt het saldo van uw jaarlijkse vakantie.
De gevolgen van een volledige loopbaanonderbreking als u statutair ambtenaar bent:
- U heeft geen recht meer op uw wedde, wel op een premie van de RVA.
- De loopbaanonderbreking beïnvloedt het saldo van uw jaarlijkse vakantie.
- Vermindering van het aantal ziektedagen.
Gedeeltelijke onderbreking
De gevolgen als u contractueel ambtenaar bent:
- Recht op uw wedde en een uitkering van de RVA voor de verminderde prestaties.
- Recht op een verhoogde wedde.
- Vermindering van het aantal jaarlijkse vakantiedagen.
De gevolgen als u statutair ambtenaar bent:
- U krijgt 50 procent van uw wedde en een uitkering van de RVA.
- Vermindering van het aantal ziektedagen.
- Vermindering van het aantal vakantiedagen.
Sinds 1 augustus 2019 is het mogelijk om ouderschapsverlof te nemen voor periodes korter dan 4 maanden. Dat betekent concreet dat u bij voltijds ouderschapsverlof uw werk voor een of meerdere weken mag onderbreken. Daardoor kunt u uw 4 maanden dus opsplitsen in 16 weken. Als u deeltijds ouderschapsverlof heeft genomen, kunt u de vier maanden opsplitsen in periodes van een maand.
5. Impact op uw pensioen
Het bedrag van uw pensioen is sterk afhankelijk van de periodes van activiteit en inactiviteit tijdens uw beroepsloopbaan. Als contractueel ambtenaar moet u aan bepaalde criteria voldoen opdat de periodes van loopbaanonderbreking gelijkgesteld zouden worden en u pensioenrechten kunt opbouwen.
- U moet een uitkering ontvangen.
- Uw arbeidsovereenkomst moet volledig of gedeeltelijk geschorst zijn op het ogenblik dat u uw verlof opneemt.
- U mag tijdens die periode geen beroep doen op een ander pensioenstelsel
Voor statutaire ambtenaren ‘wordt met de periodes van loopbaanonderbreking en bepaalde andere periodes van afwezigheid slechts rekening gehouden tot beloop van een bepaald percentage van de werkelijk gepresteerde diensten’, aldus de FOD Personeel en Administratie (Fedweb). Dat percentage is afhankelijk van uw geboortedatum.
