Wie zijn erfenis wil regelen, krijgt er vanaf september een nieuw instrument bij: de erfovereenkomst, ook familiepact genoemd. Daarin kunnen ouders tijdens hun leven samen met hun kinderen op papier bindende afspraken maken over de verdeling van hun vermogen als ze overlijden, inclusief schenkingen die in het verleden gedaan werden.
Dat familiepact moet het paradepaardje worden van de hervorming van het erfrecht van de federale regering. Die gaat van start op 1 september 2018. Tot nu toe is het verboden om tijdens iemands leven op papier te zetten hoe de latere erfenis verdeeld moet worden. Verwacht wordt dat daardoor het aantal ruzies over erfenissen fors zal teruglopen omdat iedereen op voorhand weet wat hij mag verwachten.
De voorbije maanden werd gewaarschuwd dat het familiepact niet van de grond zou komen. Schenkingen waarop vroeger geen schenkbelasting betaald werd, denk aan hand- en bankgiften en schenkingen voor Nederlandse notarissen, dreigden door het opstellen van de erfovereenkomst alsnog belast te worden. Dat zou heel wat mensen ervan weerhouden een erfovereenkomst op te stellen, redeneerden fiscalisten.
Maar zo’n vaart zal het niet lopen. In haar hervorming van de erfbelasting, waarvoor het Vlaams Parlement vandaag het licht definitief op groen zette en die ook vanaf 1 september 2018 ingaat, voorziet de Vlaamse regering expliciet dat onbelaste schenkingen uit het verleden niet belast kunnen worden louter en alleen omdat ze vermeld worden in een erfovereenkomst.
Fiscale verklaring
Dat is zo, tenzij een van de opstellers van de overeenkomst een fiscale verklaring opmaakt waarin hij aangeeft dat hij toch belast wil worden met de schenkbelasting. Op die manier is hij zeker dat als de schenker binnen drie jaar overlijdt, hij geen erfbelasting meer hoeft te betalen op die schenking. Het vlakke tarief van de schenkbelasting (3% tussen ouders en kinderen) is voordeliger dan het progressieve tarief dat stijgt tot 27 procent voor kinderen naarmate de waarde van de erfenis groter is.
Voor de volledigheid: op schenkingen die gedaan worden op het moment dat de erfovereenkomst wordt opgesteld bij de notaris, zal wel schenkbelasting betaald moeten worden.
