Het moment dat het huis is afbetaald en de kinderen de deur uit zijn, verschilt voor iedereen. Misschien bent u een veertiger, misschien een prille zestiger. Waarvoor het vermogen en de extra inkomsten moeten dienen, verschilt uiteraard ook. Maar deze levensfase laat zich kenmerken door een aantal doelstellingen.
‘Hoeveel centen aan elk doel besteed kunnen worden, hangt af van de omvang van het vermogen en van de inkomsten. U kunt bijvoorbeeld én een comfortabele oude dag willen én de kinderen financieel willen steunen, maar als het vermogen daarvoor niet groot genoeg is, zullen er keuzes gemaakt moeten worden’, zegt Gunst.
Doel 1: comfortabele oude dag
‘De eerste vraag die u moet stellen, is of er voldoende kapitaal is voor een zorgeloze oude dag. Uw bezittingen moeten in de eerste plaats een veilige haven zijn om na uw pensionering uw consumptiepatroon te kunnen aanhouden, en dat in de wetenschap dat de beleggingsrendementen vandaag laag zijn’, zegt Stremersch. Als u met pensioen gaat, maakt het maandelijks beroepsinkomen plaats voor een wettelijk pensioen. Dat is doorgaans een financiële aderlating in vergelijking met uw laatste loon. Hoeveel pensioen u van de overheid kan verwachten, kan u berekenen op mypension.be.
Vermogensgids 2018
Haal het maximum uit uw vermogen op elke leeftijd
Met tips en simulaties van financieel planners.
De Vermogensgids is op 24/3 verschenen. Bent u abonnee van De Tijd? Klik hier om de gids (PDF versie) te lezen.
Wie zijn levensstandaard na zijn pensionering wil behouden, zal sowieso extra pensioenkapitaal moeten aanboren: dat wat u opgebouwd hebt met pensioensparen, uw groepsverzekering bij de werkgever en uw aanvullend pensioen via de vennootschap. Tegelijk kunt u geld puren uit een eigen zaak die verkocht kan worden, een bestaande spaarreserve en beleggingsportefeuille. ‘Wie nog onvoldoende pensioenkapitaal heeft, zal de vrijgekomen financiële ruimte op de eerste plaats moeten aanwenden voor verdere pensioenopbouw’, zegt Stremersch. ‘Denk ook na over hoe u uw kapitaal na uw pensioen wil zien evolueren. Wie zijn kapitaal intact wil houden en alleen wil leven van de opbrengsten, zal een veel groter kapitaal nodig hebben dan iemand van wie het kapitaal - al dan niet deels - mag worden opgeleefd.’
Doel 2: vroeger stoppen met werken
De benodigde pensioenspaarpot is onlosmakelijk verbonden met de vraag op welke leeftijd u met pensioen zult gaan. De pensioenleeftijd gaat de komende jaren omhoog, maar niet iedereen wil of kan tot die leeftijd werken. ‘Wie beslist om vroeger te stoppen met werken, zal de jaren tot aan de pensioenleeftijd uit eigen zak moeten financieren. Bovendien zal dat pensioenbedrag lager uitvallen dan wanneer je wél doorgewerkt zou hebben’, zegt Gunst.
‘Hou er ook rekening mee dat uw opgebouwde pensioenkapitaal - zoals dat van een groepsverzekering - maar op de wettelijke pensioenleeftijd wordt uitgekeerd. Wie vroeger stopt met werken, zal nog niet onmiddellijk op dat pensioenkapitaal kunnen rekenen en zal dus ander geld moeten vrijhouden’, zegt Stremersch.
Doel 3: deze of andere gezinswoning
Als de kinderen het huis uit zijn, staan plots een aantal kamers leeg. Het is niet langer nodig om groot te wonen en de oude dag lonkt op termijn. ‘Stel je de vraag of de woning niet te groot is. Wil je daar blijven?’, adviseert Stremersch. ‘Vaak valt die periode samen met het eerste inhaalmanoeuvre: de badkamer en keuken zijn intussen meer dan twintig jaar oud en misschien aan vervanging toe. Op die leeftijd geven vaak ook grote elektrische apparaten de geest.’
Doel 4: reizen of tweede verblijf
Meer geld om uit te geven zou zich kunnen vertalen in rijkelijker gaan leven. ‘In de praktijk zien we maar zelden dat mensen zich plots een hogere levensstijl gaan aanmeten. Doorgaans evolueert een consumptiepatroon met de jaren’, zegt Stremersch. ‘De focus van de meeste gezinnen ligt op de groei van het vermogen, soms dienen we ze eraan te herinneren dat ze ook wel mogen genieten van hun vermogen’, zegt Gunst.
Waar wel vaak meer geld aan wordt gespendeerd op latere leeftijd is reizen. Ook een tweede verblijf komt soms in het vizier. ‘Een tweede verblijf zou je kunnen zien als een belegging, maar het is er wel een zonder onmiddellijk rendement. Het wordt doorgaans niet verhuurd en levert geen huuropbrengsten op. Het maakt het leven leuker, maar ook duurder’, zegt Stremersch.
Tip!
Met het oog op de successieplanning kunt u uw kinderen betrekken bij de aankoop van een tweede verblijf.
Concreet: met een zogenaamde ‘gesplitste aankoop’ kopen de kinderen de blote eigendom (met geld dat ze geschonken krijgen) en de ouders het vruchtgebruik. Dat laatste geeft de ouders de zekerheid dat ze hun hele leven het tweede verblijf kunnen gebruiken. ‘Toch moet ook hierover goed worden nagedacht’, zegt Stremersch. ‘Gaat het hier wel om een cadeau aan de kinderen als de ouders vijftig jaar zijn en misschien nog dertig jaar het vruchtgebruik hebben? Wel kan de werkwijze nuttig zijn om bijvoorbeeld een tweede verblijf met een unieke ligging in de familie te houden.’
Doel 5: financieel duwtje in de rug voor kinderen
Veel ouders willen dat hun kinderen een goede start in het leven kunnen nemen. Na hun opleiding kunnen veel jongeren de centen hard gebruiken. Al is ook hier voorzichtigheid geboden.
‘Aan mensen tussen 50 en 65 jaar adviseren we altijd om nog niet veel te schenken’, zegt Gunst. ‘Op die leeftijd heb je immers zelf nog veel plannen. Je mag jezelf niet in een situatie brengen dat je de geschonken bedragen moet terugvragen. Daarbij komt dat het tijdstip waarop kinderen geld nodig hebben heel onzeker is. Het ene kind wil geld voor de aankoop van een bouwgrond of huis, terwijl een ander kind misschien een eigen zaak uit de grond wil stampen.’
De meeste ouders willen alle kinderen evenveel geven, maar de vraag naar centen van de kinderen komt niet op hetzelfde moment. ‘Daarom kan het goed zijn om geen geld te schenken, maar wel te lenen’, zegt Stremersch. ‘Je kan aan de lening al dan niet een intrest koppelen en afspreken dat het kapitaal bijvoorbeeld over 10 jaar terugbetaald moet worden. Op dat moment kan je nog altijd beslissen om de schuld kwijt te schelden.’
Doel 6: erfbelasting temperen
‘Op basis van een inventaris van alle bezittingen en eventuele schulden berekenen we de erfbelasting die vandaag verschuldigd zou zijn. Soms kan dat bedrag hoog oplopen, maar toch adviseren we onze klanten om zich niet te laten verblinden door de fiscaliteit’, zegt Gunst. ‘Op je 50ste of 65ste is het vaak nog te vroeg om al veel weg te schenken. Omdat men zelf nog een heel leven voor zich heeft, maar evengoed omdat er nog jonge kinderen zijn, of omdat het bedrijf nog in volle ontwikkeling is.’
Tip!
U kunt tijd kopen door een verzekering af te sluiten voor de verschuldigde erfbelasting. U behoudt dan de vrijheid dat u het geld nog niet schenkt en op uw rekening houdt, maar er is wél al iets geregeld, zodat uw partner en kinderen niet het risico lopen om veel erfbelasting te moeten ophoesten en noodgedwongen bepaalde bezittingen te moeten verkopen.
Dergelijke verzekeringen worden afgesloten door de erfgenamen op hoofd van de ouder. Er zijn formules die alleen plots overlijden door een ongeval of ziekte verzekeren, andere verzekeren overlijden in het algemeen.
Niet alleen de verschuldigde erfbelasting, maar ook het leven van de langstlevende na het overlijden van de partner is een aandachtspunt. ‘Een vaak terugkerende vraag is de bescherming van de partner. Het is een wens dat de partner op dezelfde manier en met dezelfde levensstandaard kan blijven leven mocht een van beiden wegvallen’, zegt Gunst.
Doel 7: anticiperen op toekomstige kosten
Niet alleen uw kinderen kunnen bij u aankloppen voor centen. ‘We leven almaar langer en zorgbehoevende ouders eindigen in rust- en verzorgingstehuizen. Steeds meer kinderen moeten de kosten van hun ouders mee helpen dragen’, zegt Stremersch.
En de kinderen kunnen dan wel het huis uit zijn, toch is dat niet noodzakelijk voor altijd. ‘Na een echtscheiding keren sommige volwassen kinderen terug naar de ouderlijke woonst . Of ze hebben extra centen nodig om, ditmaal alleen, een eigen stek te kopen’, zegt Gunst.
