Luckas Vander Taelen | Een raad van wijzen voor Brussel

De regeringsvorming raakt niet gestart. Eerst lukte dat niet omdat de Nederlandstaligen er niet uit raakten. Toen het uiteindelijk toch klikte met de N-VA erbij, stelde de PS een veto. Een ongehoorde inmenging en tegen alle Brusselse regels in, en zo blokkeerde alles.

Want tegelijk weigerde de MR een paar dagen lang de voorlopige twaalfden goed te keuren, die de regering-Vervoort als lopende budgettaire zaak aan het parlement had voorgelegd. De Franstalige liberalen volgden de kritiek van het Rekenhof, dat zich kwaad had gemaakt omdat de bewijsstukken van bepaalde verhogingen ontbraken. Eigenlijk kan dat niet in een voorlopig budget, dat niet mag verschillen van de lopende begroting. De uitleg van ontslagnemend minister-president Rudi Vervoort bevestigde helaas de indruk dat openbare financiën voor de PS van bijkomend belang zijn.

Achter al die herrie zit een machtsspel. Ahmed Laaouej, PS-voorzitter in Brussel, haalde meer stemmen dan de huidige formateur David Leisterh van de MR. Laaouej doet geen inspanning meer om snel een regering te vormen. Hij saboteerde niet alleen de meerderheid aan Vlaamse kant, maar begon ook het werk van Leisterh te ondermijnen. Die voelt al een tijd nattigheid, want in de gemeente Vorst, waar de MR hoopte de burgemeester te mogen leveren, ging de PS in zee met PTB-PVDA en Ecolo. De nachtmerrie van Leisterh is nu dat ditzelfde schema van een alternatieve meerderheid zonder liberalen zich op gewestelijk vlak zou kunnen herhalen.

Daarom deed Leisterh een tegenzet. Hij begon snel te onderhandelen met de verliezers van de verkiezingen, Ecolo en DéFI. Dat leverde tot nu toe niets op, zodat de huidige blokkering aanhoudt.

Tegelijk wordt de manier waarop in Brussel gekozen moet worden steeds meer in vraag gesteld. Filosoof Philippe Van Parijs vraagt zich af in hoeverre het nog verantwoord is om er in een stad met 185 nationaliteiten twee gescheiden kiescolleges op na te houden, gebaseerd op de twee ‘nationale’ gemeenschappen. Fouad Ahidar lokte met zijn Team veel overlopende Franstalige stemmen naar de Nederlandstalige kant. Veel van zijn kandidaten zijn het Nederlands zelfs niet machtig. Dat is een aanfluiting van een systeem dat de positie van de Nederlandstaligen moet garanderen.

Ik denk dat we er niet gaan uitkomen, ondanks de grote hoogdringendheid. De financiële toestand van het hoofdstedelijk gewest is niet langer houdbaar. De kosten van de intresten op leningen om de gaten te dichten bedragen jaarlijks meer dan 335 miljoen euro. Niemand weet nog hoeveel de nieuwe metrolijn uiteindelijk zal kosten, als die ooit afgewerkt geraakt. Een paar maanden geleden was de factuur al tot 4,7 miljard euro opgelopen. Vivaqua, de intercommunale watermaatschappij, heeft meer dan een miljard nodig voor dringende herstellingen aan het netwerk van de riolen. Kunstencentrum Kanal zal meer kosten dan het Londense Tate Modern. En de meerderheid van de gemeenten staat onder financiële curatele van het Gewest.

Iemand een oplossing?

De kwebbelende partijen durven het niet te hebben over die dreigende catastrofe. Ondertussen stelt DéFI in de beste FDF-traditie voor om het Brussels Parlement met gewone meerderheid een regering te laten samenstellen, die de wettelijk verplichte taalevenwichten negeert.

Misschien is het tijd om een raad van wijzen constructieve voorstellen te laten uitwerken, los van partijpolitieke strategieën. Zet een aantal mannen en vrouwen die het goed menen met Brussel in conclaaf samen met onafhankelijke experts. Die raad zou moeten bestaan uit mensen die door hun leeftijd of positie veraf staan van electoraal gewin. Het lijkt me de enige manier om een budgettaire ramp en de implosie van het Brusselse model te vermijden.