Sleutel duurzame ontwikkeling ligt bij radicale innovatie en digitalisering

Door Alexander De Croo, minister van Digitale Agenda en Ontwikkelingssamenwerking, en Dirk Fransaer, gedelegeerd bestuurder van het VITO

Op 24 oktober viert de wereld de Dag van de Verenigde Naties. Dit jaar valt die verjaardag van de VN midden in de Digitale Week. Het is dan ook niet toevallig dat wetenschappers, ondernemers en beleidsmakers uit de hele wereld zich de komende dagen in Brussel over de fors onderschatte link tussen digitalisering, technologie en duurzame ontwikkeling buigen. Of het nu om de 17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen of om de klimaatdoelstellingen gaat, we zullen ze enkel halen als we voor radicale technologische innovatie kiezen.

Het Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek (VITO) organiseert met vier andere onderzoeksinstellingen uit Azië en Afrika de eerste editie van de Global Science, Technology and Innovation Conference (G-STIC). Centraal staat de rol die technologie moet spelen in het halen van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. Van het uitroeien van armoede en honger over gendergelijkheid tot schoon water en duurzame energie: de 17 Sustainable Development Goals (SDG’s) zijn waanzinnig ambitieus. Eén ding is alvast duidelijk: met business as usual geraken we er niet. De doelstellingen vragen om radicale technologische innovatie, maar die brug wordt nog te weinig gebouwd.

Technologische oplossingen moeten versnelbaar en schaalbaar zijn om een maximale impact te hebben. Op G-STIC zal veel aandacht zijn voor geïntegreerde oplossingen, die verschillende SDG’s tegelijk aanpakken. Zo zette het VITO in India een grootscheeps project mee op poten om het afval dat massaal in de rivieren belandt te verwerken en in één klap het water te zuiveren zodat het drinkbaar wordt. Twee problemen die geweldig veel geld kosten, één oplossing die geld opbrengt. Daar ligt nog geweldig veel winst; bij die geïntegreerde, bestaande, simpele oplossingen die slim worden gecombineerd om een veelheid van problemen op te lossen.

Het is een populair, maar volledig onterecht vooroordeel dat die technologische oplossingen allemaal uit het Westen zullen komen. Het Westen dat de problemen in de rest van de wereld wel even zal oplossen, het is al bewezen dat het zo niet werkt. En gelukkig maar. Wie geregeld naar Afrika reist, zal het al wel opgevallen zijn dat heel wat Afrikaanse landen voorlopers zijn in mobiel betalen of distant healthcare. Denk aan Kenia en Rwanda.

De eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat ze daar vaak al veel verder staan dan wij in Vlaanderen. Waarom zou dat morgen op andere domeinen niet evengoed kunnen? De sleutel voor technologische innovatie ligt daar, bij mensen die betaalbare en toegankelijke oplossingen zoeken voor problemen die zij het eerst en het zwaarst voelen.

Vrouwelijke ondernemers

Een tweede misvatting is dat technologische oplossingen voor de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen een zaak van landen en overheden zijn.

Terwijl staatshoofden en regeringsleiders in grote conferentiezalen zaten te discussiëren over de formuleringen en de punten en komma’s in de wereldwijde akkoorden, waren overal ter wereld ondernemers volop technologische oplossingen aan het uitdokteren en uittesten voor de grote uitdagingen van onze tijd. Tesla met zijn elektrische auto’s, Google met zijn Project Loon om de hele wereld via luchtballonnen van draadloos internet te voorzien. Maar evengoed de ondernemers die CO2 gebruiken als grondstof voor bouwmaterialen - als oplossing in plaats van probleem - of fietsen maken van het alom aanwezige bamboe.

Bernice Dapaah, de oprichtster van het Ghana Bamboo Bikes Initiative en de uitvindster van de bamboefiets, is een van de Young Global Leaders van het Wereld Economisch Forum (WEF). Op G-STIC vertegenwoordigt ze een nieuwe generatie van vrouwelijke ondernemers. Het is eenvoudig: de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen zijn te ambitieus - en vooral te dringend - om ze slechts met één helft van de wereldbevolking aan te pakken.

Technologie kan de wereld redden, maar nog al te vaak is een gebrek aan respect voor mensenrechten een rem op innovatie. Het zijn de wilde en briljante ideeën die opborrelen als mensen vrij zijn die aan de basis liggen van haast elke innovatieve oplossing. Creativiteit bloeit beter in een oase van vrijheid. Het onderdrukken van mensen daarentegen legt innovatie droog.

Het goede nieuws is dat de digitale revolutie een ongelooflijk krachtig middel is om het machtsevenwicht tussen burgers, overheden en leiders te herstellen. De voorwaarde is wel dat regeringen de digitale revolutie aangrijpen als accelerator voor ontwikkeling, en niet als middel voor repressie. Aan ons om erover te waken dat dat ook zo gebeurt.