Staken zonder perspectief

Een algemene 24 urenstaking moet maandag het protest van de twee grote vakbonden ABVV en ACV tegen de geplande pensioen- en arbeidsmarkthervormingen kracht bijzetten. Hinder wordt deze keer niet alleen verwacht bij de NMBS en De Lijn, maar ook bij scholen, ziekenhuizen en andere openbare diensten. Ook de luchthavens liggen stil en een lamlegging van de havens dreigt, twee slagaders voor onze economie.

Het valt af te wachten hoe groot de stakingsbereidheid in de industrie en de privébedrijven is. In die sectoren is staken bijzonder onverantwoordelijk, op een moment dat de industrie door zulke zware tijden gaat. Getuige daarvan de aankondiging van de chemiereus BASF dat hij een grote investering dreigt te bevriezen.

Het aantal faillissementen is sinds vorig jaar aan het pieken. 2024 was een recordjaar voor jobverlies door faillissementen, en ook in 2025 zet dat door. Bij grote en mediagenieke uitschieters als Audi, Van Hool, Casa of de schoenenketen Bristol, maar evengoed bij een resem kleinere en weinig zichtbare bedrijven.

Vakbonden: denk mee

En toch... staken. De vakbonden spelen in op de onrust die leeft bij mensen over hun eigen pensioen. Daarbij schuwen ze misleidende communicatie niet. Zo hebben ze het over miljardenbesparingen op de pensioenen en de gezondheidszorg, terwijl die budgetten de komende jaren alleen maar stijgen. Alle pamfletten blijven steken in een ontkenningsmodus. Dat mensen almaar ouder worden en de gemeenschap een almaar groter deel van hun leven moet betalen, terwijl we nog altijd effectieve carrières hebben die bij de kortste van Europa horen, is simpelweg onhoudbaar. Dat lezen we in geen enkel pamflet.

ACV en ABVV erkennen in hun communicatie naar hun achterban nergens dat gunstregimes met pensioenen vanaf 55 jaar, torenhoge pensioenen of vervroegd met pensioen gaan niet houdbaar zijn op een moment dat we zoveel langer leven en de zorgen complexer en dus duurder worden. Hun verzet tegen bepaalde 'asociale' maatregelen zou veel sterker zijn als ze minstens ernstig zouden meedenken over de houdbaarheid van onze pensioenen en zorg. Dat is nog altijd veel te weinig het geval.

De oplossingen die de bonden voorstellen raken niet verder dan 'het geld halen waar het zit'. Terwijl we een regering hebben die nota bene een meerwaardebelasting invoert. Over hoe 'dat geld' vaak ook het fundament is om werkgelegenheid en welvaart te creëren, wordt gezwegen. Dat de koopkracht op peil blijft en de automatische loonindexering behouden blijft, daarover blijft het stil. Een onverantwoordelijke houding.

Uitleggen, uitleggen, uitleggen

Toch laat de regering de bonden ook te veel vrij spel. De hervormingen zullen inderdaad wel wat vragen van burgers. De onrust van mensen over hun pensioen is begrijpelijk. Bovendien wakkeren in nogal wat sectoren allerlei andere zaken de onvrede mee aan: de malaise bij de NMBS is veel dieper, het onderwijs heeft het over een gebrek aan respect van leerlingen, het verzorgend personeel klaagt over de werkdruk en de vacatures die niet ingevuld raken. Dat onderscheid moet beter worden gemaakt.

Om onze welvaartsstaat met een vergrijzende bevolking te kunnen blijven laten draaien, moeten we meer en langer werken. Uitgerekend deze week bleek nog dat Wallonië en Brussel amper werkzoekenden sanctioneren. De stappen die de regering in de richting zet, zijn de juiste. Wat ze evenwel tot nog toe verzuimt, is een heldere communicatie over de exacte maatregelen én over het waarom. Alleen als ze erin slaagt perspectief te geven dat de inspanningen die van mensen gevraagd worden, ook zullen lonen voor onze welvaartsstaat, zal ze de onrust kunnen wegnemen. Uitleggen, uitleggen, uitleggen in plaats van verstoppertje te spelen en te denken dat de woedegolf zomaar wel zal overwaaien.