Het huidige coronabeleid moet omgegooid worden

1. Een doeltreffend pandemiebeheer vereist een brede en multidisciplinaire combinatie van kennis en ideeën.

De aanpak van de Covid-19-gezondheidscrisis vertoont enorme tekortkomingen en is ontoereikend. Hij laat op het vlak van duidelijkheid en transparantie te wensen over en vragen blijven wanhopig onbeantwoord. We moeten zo snel mogelijk - onafhankelijk van de politieke wereld - een of meerdere werkgroepen oprichten, bestaande uit een groot expertenpanel uit alle sectoren die door deze crisis worden getroffen (medische sector, volksgezondheid, economie, sociale sector, onderwijs, justitie...) en die alle burgers vertegenwoordigen.

2. De legitimiteit van de huidige experts moet in vraag gesteld worden.

De crisis wordt beheerd door een handvol deskundigen die op basis van onbekende en onduidelijke criteria aangesteld werden. De experts hebben bovendien tot op heden eventuele belangenconflicten niet aangegeven. Te veel beslissingen die de afgelopen maanden werden genomen, hebben een ongefundeerde wetenschappelijke basis. Al te vaak werd de directe en indirecte impact van de maatregelen onderschat. Het proces van zelfevaluatie dat door de regering voorzien werd in de vorm van een parlementaire commissie laat niet toe dat de aanpak kritisch in vraag gesteld wordt, hoewel dit onontbeerlijk is.

3. De fouten uit het verleden moeten de komende weken en maanden vermeden worden.

De werkgroepen die we voorstellen zouden op objectieve basis de voordelen en de nefaste gevolgen van een door de regering opgelegde lockdown kunnen evalueren.

De doeltreffendheid van de maatregelen om de verspreiding van het coronavirus te beperken moet grondig geëvalueerd worden. Landen die geen sterk beperkende maatregelen hebben genomen, tonen geen hoger sterftecijfer. Integendeel. De feiten hebben geen van de rampzalige voorspellingen qua dodental van bepaalde biostatistici bevestigd. Het opsluiten van gezonde mensen heeft geen wetenschappelijke basis. Erger nog, het opsluiten van zieke mensen samen met gezonde mensen kan de besmetting tussen mensen die onder hetzelfde dak wonen hebben bevorderd.

Op medisch vlak heeft de lockdown onder meer geleid tot een oversterfte door andere pathologieën. Recente gegevens schatten die op minstens 30 procent van de totale oversterfte. Dat cijfer stemt exact overeen met het aantal patiënten dat 'vermoedelijk aan Covid-19 is overleden'. Die sterfgevallen worden door de Belgische regering, in tegenstelling tot in de ons omringende landen, opgenomen bij de sterfgevallen die gerelateerd zijn aan Covid-19. Dat leidt tot een aanzienlijke overschatting.

Ook andere cijfers bevestigen dat fenomeen. In de Belgische ziekenhuizen werd tijdens de lockdown een daling vastgesteld van het aantal patiënten met myocardinfarct. Terwijl in Frankrijk tijdens dezelfde periode een belangrijke verhoging werd genoteerd van het aantal hartstilstanden buiten de ziekenhuizen en een daaraan gelinkte toename in overlijdens, die bijgevolg niet alleen verklaard kan worden door Covid-19.  De preventieve aanpak  van verschillende pathologieën werd on hold gezet. Er was een halvering van het aantal kankerdiagnoses (minder dan 2.500 diagnoses per maand in ons land), wat naar verwachting zal leiden tot een belangrijke oversterfte.

Wat volksgezondheid betreft, moet Covid-19 moet in correct perspectief geplaatst worden ten opzichte van andere pathologieën. Daarbij is het belangrijk dat de genomen maatregelen niet langer onevenwichtig zijn en leiden tot een toename van andere ziektes die minstens even dodelijk zijn.

Op psychosociaal vlak heeft de lockdown geleid tot een toename van het huiselijk geweld en kindermishandeling. Het armoedecijfer explodeert. Het is algemeen bekend dat armoede de levensverwachting met enkele jaren vermindert. De belangrijke stress die de lockdown met zich meebracht, zal ongetwijfeld leiden tot nefaste gevolgen voor de mentale gezondheid van de Belgische bevolking.

Economisch is op dit ogenblik al 50 miljard verdampt. Nooit eerder werd zoveel geld geïnvesteerd om zo’n beperkt aantal levens te 'redden', zelfs rekening houdend met de wildste schattingen van het aantal doden dat zogezegd werd voorkomen (een cijfer dat tot op vandaag onbekend is). Dat geld kan niet langer worden geïnvesteerd in vitale sectoren zoals de sociale zekerheid, het onderwijs, justitie en de gezondheidszorg.

Op juridisch vlak zien we dat veel van de maatregelen van de uitvoerende macht een onduidelijk rechtsgrond hebben. Er is geen basis voor het opleggen van een mondmaskerplicht, tracing, de 1,5 meter sociale afstand of het verbieden van bijeenkomsten. Bovendien is de uitvoerende macht onbevoegd om inbreuken tegen deze maatregelen te vervolgen met strafrechtelijke sancties, zoals bepaald in de wet van 2007.

Toekomstige maatregelen moeten zonder uitzondering de Belgische grondwet respecteren. Er zijn talloze discriminerende regimes en verschillen in behandeling tussen verschillende beroepen. De regels veranderen voortdurend en zijn niet overzichtelijk, wat leidt tot een beperkte rechtszekerheid. De verwaarlozing van de fundamentele vrijheden, van de democratie en van de rechtsstaat is een precedent om dat in de toekomst opnieuw te doen op basis van al dan niet goede voorwendselen. We moeten met z’n allen de vraag stellen of we kunnen toelaten dat deze fundamentele waarden kunnen worden ondermijnd in welke situatie dan ook. UNIA en het INDH hebben onlangs opgeroepen tot voorzichtigheid bij het opleggen van maatregelen die de fundamentele rechten in gevaar brengen. Onze justitie is tot stilstand gekomen met belangrijke gevolgen voor veel burgers. De rechterlijke macht en de politie werden van hun gebruikelijke taak ontheven om de richtlijnen van de overheid te handhaven.

De fundamenten van de medische ethiek zijn volledig geschonden. Het meest illustratieve voorbeeld is dat van de ouderen in de residentiële zorg, die tegen hun wil werden opgesloten, beroofd werden van enige sociale interactie en geen beroep konden doen op adequate medische zorg, en dat allemaal voor hun eigen goed. Ze vertegenwoordigen de meerderheid van die vermoedelijke coviddoden van wie redelijkerwijze kan worden aangenomen dat ze zijn gestorven aan iets anders, zonder dat we hebben ingegrepen. Elke risicopersoon moet vrij zijn om zichzelf te beschermen zoals hij dat wil.  De experts en de regering lijken te zijn voorbijgegaan aan de wens van veel ouderen om gelukkig en omringd door hun naasten te sterven, eerder dan de laatste maanden van hun leven in volledige afzondering te moeten doorbrengen.

4. Het crisisbeheer moet wetenschappelijk verantwoord, rationeel en proportioneel zijn.

Het belangrijkste discussiepunt moet zijn heel precies het doel van de Covid-19-maatregelen te definiëren. Eerst was het begrijpelijkerwijs noodzakelijk om een verzadiging van de ziekenhuizen en de intensievezorgafdelingen te voorkomen door de curve af te vlakken. Tot op heden zijn echter geen objectieve gegevens verstrekt over het voordeel van de inperking van de bewegingsvrijheid van de hele bevolking.

Nadat de curve was afgevlakt, werden de maatregelen verlengd. Nu lijkt het erop dat het noodzakelijk is te allen prijze te voorkomen dat iemand besmet raakt met een virus dat niet gevaarlijker is dan de jaarlijkse seizoensgriep waarmee we met z’n allen bijna onverschillig omgaan. De focus op Covid-19 lijkt ons niet langer redelijk.

De overheid is er tot nu toe niet in geslaagd een massale screening te organiseren, een methode waarvan bekend is dat ze effectief is voor het isoleren van zieken en het beperken van de verspreiding van het virus. In plaats daarvan worden de burgers opnieuw beperkt in hun fundamentele vrijheden. Dit is niet langer aanvaardbaar.

5. Ook andere belangrijke punten moeten op tafel komen

Het vaccin werd vanaf het begin aan de bevolking voorgesteld als de enige oplossing om de epidemie een halt toe te roepen, terwijl de veiligheid, de doeltreffendheid en de duur van de bescherming onzeker zijn. Andere oplossingen voor de middellange tot lange termijn moeten worden overwogen, zoals het streven naar groepsimmuniteit. Behalve waar de fysieke afstand niet kan worden gerespecteerd, is het dragen van een masker van geen enkel belang.

Er moet ook rekening worden gehouden met de risico's op lange termijn van een overmatige hygiëne.

6. Er mogen geen slachtoffers meer vallen door overdreven coronamaatregelen

Kinderen moeten in normale omstandigheden kunnen terugkeren naar de kleuterschool, de basisschool en de middelbare school, met respect voor de elementaire hygiënemaatregelen zoals het wassen van de handen. Beperkingen van ruimte en tijd voor ontspanning, spel of sociale relaties mogen niet langer opgelegd worden. De recente aanbevelingen van het Europees Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding bevestigen dat de sluiting en de heropening van de scholen geen significante gevolgen heeft gehad voor de overdracht van het virus in de gemeenschap.

Studenten in het hoger onderwijs moeten hun weg terugvinden naar de auditoria en moeten hun sociale leven weer kunnen opnemen.

De culturele sector, de horeca en de evenementensector moeten hun activiteiten zo snel mogelijk kunnen hervatten.

7. Burgers hebben recht op objectieve en eerlijke informatie.

De burgers moeten dringend toegang krijgen tot duidelijke, objectieve en professionele informatie die onafhankelijk is van de media en hun sensatiezucht. Het klimaat van 'covidofobie' is volledig ongerechtvaardigd en veroorzaakt een panische angst bij een aanzienlijk deel van de bevolking.

Samengevat, we vragen de dringende oprichting van nieuwe, multidisciplinaire werkgroepen die wetenschappelijk bewezen en doeltreffende maatregelen kunnen voorstellen, die in verhouding staan tot andere maatschappelijke en volksgezondheidsproblemen en zonder negatieve neveneffecten. Dat alles met respect voor de rechtsstaat, de democratie en de individuele vrijheden.

Ondertekenaars

LATERRE Pierre-François, diensthoofd intensieve zorgen, universitaire kliniek St. Luc UCL

VINETTI Marco, intensieve zorgen, Kliniek Saint Pierre, Ottignies

DECHAMPS Mélanie, ajunct-diensthoofd intensieve zorgen cardiovasculair, Universitaire kliniek Saint Luc (UCL)

GREGOIRE Antoine, advocaat, balie Luik

RODENSTEIN Daniel, pneumoloog, UCL

COLIENNE Christine, dienst intensieve zorgen, Saint Luc (UCL)

MINGUET Cassian, algemeen geneesheer, academisch centrum UCL

DECHAMPS Michel, neuropediater, voorzitter van het comité voor de begeleiding van mishandelde kinderen ONE

DE CALLATAY Etienne, econoom, Orcadia AM, UCL

DE HERTOG Didier, docent, voormalig directeur Instituut Saint Stanislas, Brussel

GOLDSTEIN Dan, anesthesist, CHR Haute Senne

GNEAUX Isabelle, algemeen geneesheer, filosofe UNamen

ANNEMANS Lieven, gewoon hoogleraar gezondheidseconomie VUB/UGent

RENTIER Bernard, ereprofessor virologie en ererector Universiteit Luik

QUATREMER Jean, journalist LIbération

HORMAN Stéphane, algemeen geneesheer, Houffalize

HORLAIT Geoffrey, adjunct-klinisch diensthoofd intensieve zorgen, CHU Mont-Godinne, UCL

VANSTAPEL Caroline, algemeen geneesheer, Bois de Villers

VAN BELLEGEM Sébastien, statisticus, eredeken UCL

PONCIN Renaud, oncoloog, kliniek Saint-Pierre Ottignies

VANCAENEGEM Olivier, diensthoofd cardiovasculaire zorgen, Saint Luc, UCL

BULLENS Quentin, dokter in de psychologie, HPN

PANISI Régis, historicus, chef kennisbeheer Stibbe, ULB

POITOUX Emilie, pediater, kliniek Nijvel

THONON Geneviève, pediater, CH Jolimontois

THIRIFAYS Stéphanie, jeugd- en familierechter bij de rechtbank van eerste aanleg Namen, afdeling Dinant

HOTTON Julie, diensthoofd klinische biologie, Cliniques de l'Europe

MAHAUX Michel, gezondheidseconome

DE BECKER Emmanuel, diensthoofd jongerenpsychiatrie, Saint Luc UCL

BASTIN Philippe, diensthoofd psychiatrie, Cliniques de l'Europe

LABEHAUT Fabrice, algemeen geneesheer, La Hulpe

LINKOWSKI Paul, neuropsychiater, professor emeritus ULB

QUISTATER Jean-Jacques, dokter in informatica, geassocieerd onderzoeker MIT, UCL

FIERENS Jacques, professor emeritus UNamen, UCL, Universiteit van Luik

BERNARD Alfred, directeur FNRS, UCL

BAERT Stijn, arbeidseconoom, UGent

DUTILLEUX Catherine, anesthesiste, CHR Verviers

LUYASU Samuel, specialist internist en intensieve, UCL

GABRIEL Brieuc, anesthesist reanimatie GHdC

JANSEN Arnaud, advocaat balie Brussel

GERARD Ludovic, adjunct-diensthoofd intensieve zorgen, Saint Luc, UCL

THIRY Anne-Sophie, neurologe, medische centrum La Hulpe

VANMEERBEEK Marc, afdeling algemene geneeskunde, onderzoek naar eerste hulp, CHU Sart Tilman

DUPUIS Pierre-Yves, algemeen geneesheer, Namen

MONIOTTE Stéphane, diensthood pediatrie, UCL, Belgian Pediatric Task Force Covid-19

JACOB Joël, adjunct-directeur Haute Ecole Albert Jacquard

LEMAIRE Guillaume, adjunct-diensthoofd cardiovacuslaire anestesie Saint Luc

DEMOUSTIER Philippe, gynecoloog, Isppc Charleroi

WEIS Barbara, assistente chemie, ULB

DUTILLIEUX Marie-Hélène, algemene geneeskunde, biomedische ethiek, ethiek en gezondheid, UCL

LACROIX Nicolas, directeur LCRX Evnt

THIRION Nicolas, professor recht, universiteit Luik

SCHEPENS Gauthier, oogarts, CHR Bergen

NOELS Geert, hoofdeconoom Econopolis

NOEL Philippe, algemeen geneesheer, behandelende geneesheer voor verslaafde personen, Malmédy

BOUGENIES Patrice, boekhoudkundige en fiscale specialist, Waimes

LUYMOEYEN Vanessa, algemeen geneesheer, Waterloo

NEMITZ Heike, algemeen geneesheer, ONE

LABORDERIE Vincent, politoloog, UCL

SERVAIS Olivier, professor antropologie, UCL

VADOT Nicolas, cartoonist

ROBIN Chantal, vroedvrouw en docent HE Luik

COURTOY Sylvie, pedagogische directrice, Frenelmont

BRIHAYE Pierre, adjunct-diensthoofd keel-neus-oren, universitair kinderziekenhuis Koningin Fabiola