De razendsnelle evolutie richting innovatieve precisiegeneeskunde verhoogt de druk op de farmaceutische sector, ziekenhuizen en patiëntenorganisaties om de informatie rond klinische studies sneller naar patiënten te laten doorstromen. Mitchell Silva, CEO van Patient Centrics – Esperity, en Nathalie Lambot, Public Health & Clinical Trials Advisor bij pharma.be, zitten wat dat betreft op dezelfde lijn. ‘Dit soort informatie moet laagdrempeliger én toegankelijker worden voor patiënten.’
Wat zijn de belangrijkste pijnpunten als we het over de informatiedoorstroming van klinische studies hebben?
Nathalie Lambot: We hebben zeer duidelijke, toegankelijke en liefst ook gecentraliseerde informatie nodig rond alle klinische proeven die in ons land lopen. Op Europees niveau is er al heel wat informatie beschikbaar – via een officiële databank die een overzicht biedt van alle goedgekeurde klinische proeven - maar die is in het Engels en uiteraard ook bijzonder uitgebreid. Voor sommige Belgische patiënten is dat erg ingewikkeld.
'We hebben zeer duidelijke, toegankelijke en liefst ook gecentraliseerde informatie nodig rond alle klinische proeven'
Mitchell Silva: Ook het federale geneesmiddelenagentschap FAGG beschikt over een databank, maar die beperkt zich dan weer tot de klinische proeven in eigen land. Voor mensen met een zeldzame aandoening is het misschien ook interessant om te horen dat er net over de grens een klinische studie plaatsvindt waar ze aan kunnen deelnemen. Daarnaast zie ik de toegankelijkheid voor patiënten als een groot probleem: niet alle patiënten vinden online de weg naar die studies, of ze begrijpen het vakjargon vaak onvoldoende.
Hoe kan het dan beter?
Mitchell Silva: Wij bouwen nu een portaalsite die alle info over studies in België en in het buitenland verzamelt om die vervolgens in het Frans en het Nederlands aan te bieden. Daarvoor moeten we eerst zorgvuldig nagaan welke informatie we online mogen zetten, want daarover zijn er veel regels. We zien vandaag ook heel wat versnippering van informatie, onder meer via allerlei bedrijven, patiëntenverenigingen of ziekenhuisportalen. In een ideaal scenario kunnen die organisaties de informatie op onze portaalsite dan ook overnemen op hun eigen website.
Waarom willen patiënten informatie over klinische studies hebben?
Mitchell Silva: Sommige mensen willen uit puur altruïsme meedoen aan dergelijke studies, in andere gevallen gaat het om patiënten met een bepaalde medische nood. Ze lijden bijvoorbeeld aan een zeldzame ziekte waarvoor nog geen medicatie bestaat, of de medicatie die ze nu nemen geeft te veel bijwerkingen of heeft onvoldoende effect. Wij vinden dat klinische studies, indien medisch verantwoord, eigenlijk een volwaardige behandelingsoptie moeten worden. Artsen moeten altijd het contactpunt blijven voor de patiënt die op zoek is naar meer informatie over studies, maar het portaal kan mensen met een medische nood wel helpen om vragen te stellen.
Wie moet al die info dan centraliseren en controleren? Klinische studies kunnen worden opgezet door farmabedrijven, maar net zo goed door ziekenhuizen of onderzoeksinstellingen?
Nathalie Lambot: Dat is inderdaad een cruciaal punt. Er is één officiële bron nodig die alle goedgekeurde informatie doorspeelt aan de verschillende stakeholders - van patiëntenverenigingen tot ziekenhuizen - bijvoorbeeld op basis van de databank van het Europese Geneesmiddelenagentschap EMA. Alleen beperkt het EMA zich tot informatie over proeven waarbij geneesmiddelen worden getest. Technische tests, bijvoorbeeld van medische apparatuur, zitten niet in hun databank.
Mitchell Silva: Dat klopt, terwijl die zogenaamde medical devices ook een zeer grote impact kunnen hebben op iemands levenskwaliteit. Ook studies door individuele onderzoekers glippen soms door de mazen van het net. Daarnaast mikken wij met onze nieuwe portaalsite toch vooral op veel meer gebruiksvriendelijkheid. We willen daarvoor ook nauw samenwerken met onder meer de industrie, met patiënten en met de academische wereld.
Tot slot moeten we vermijden dat er sprake zou zijn van informatiediscriminatie: iemand die in een wat kleiner regionaal ziekenhuis behandeld wordt voor een zeldzame ziekte moet even goed geïnformeerd worden over mogelijk interessante studies als een patiënt die in een referentiecentrum voor die ziekte behandeld wordt.
Nathalie Lambot: Vanuit de industrie staan we voluit achter zo’n portaalsite. Die kan veel toegevoegde waarde bieden, niet alleen voor patiënten, maar ook voor artsen. Zo beschikken zij ook altijd over de meest recente informatie, en vermijden we inderdaad dat alleen patiënten in een referentiecentrum tijdig geïnformeerd raken. Ook artsen zijn niet altijd volledig mee.
Wanneer komt de nieuwe portaalsite online?
Mitchell Silva: In oktober lanceren we de basisversie voor de patiënten, onder de naam clinicaltrial.be. En vervolgens wordt die gradueel verder uitgebreid.