In principe moet een schenking geregistreerd worden, waardoor op dat moment ook schenkbelasting moet worden betaald.
Een uitzondering op dat principe is de hand- en bankgift waarmee roerende goederen vrij van schenkbelasting kunnen worden geschonken. Maar er zit een adder onder het gras: vanaf het moment van de niet-geregistreerde schenking begint de ‘verdachte periode van drie jaar’ te lopen.
Verdachte periode
In het Vlaams regeerakkoord stond dat de verdachte periode zou worden verlengd van drie naar vier jaar. Die verlenging viseert niet zozeer de hand- en bankgiften, maar vooral de gecontesteerde kaasroute, waarbij een buitenlandse, veelal Nederlandse notaris wordt ingeschakeld om de schenkbelasting te ontlopen.
De federale overheid heeft evenwel het initiatief genomen om de kaasroute vanaf 1 december te sluiten. Zodra die wet er is, zal de geplande verlenging tot 4 jaar niet worden doorgevoerd.
De wet zegt dat erfgenamen erfbelasting moeten betalen op goederen die in de drie jaar vóór het overlijden van de schenker werden geschonken zonder dat daar schenkbelasting op werd betaald, ook al zitten die goederen niet langer in de nalatenschap. Dat geldt voor alle niet-geregistreerde schenkingen van roerende goederen, zoals een hand- of bankgift. Voor niet-geregistreerde schenkingen van familiebedrijven bedraagt die verdachte periode zelfs zeven jaar.
De wetgever wil met die regel vermijden dat mensen op hun sterfbed hun nalatenschap uithollen om minder erfbelasting te moeten betalen. De tarieven van de erfbelasting zijn immers progressief: hoe hoger de waarde van de nalatenschap, hoe hoger het tarief.
In principe moet degene die de schenking gekregen heeft, de erfbelasting betalen als de schenker overlijdt binnen drie jaar.
Hoe ontsnappen aan die driejaarstermijn?
Het volstaat om de schenking te registreren en het vlakke schenktarief van 3 procent (in rechte lijn) of 7 procent (anderen) te betalen. U hebt dan definitief afgerekend met de fiscus en hoeft zich geen zorgen meer te maken over de fiscale factuur als u zou overlijden binnen drie jaar. Zo’n registratie kan op de dag van de schenking, maar ook nog achteraf. Kreeg u een som geld via een bankgift en merkt u dat de gezondheid van de schenker verslechtert, zou u dus de schenking alsnog kunnen laten registreren en er dan schenkbelasting op betalen.
De kaasroute die frequent gebruikt wordt om schenkbelasting te vermijden en waarvoor ook de verdachte periode van drie jaar geldt, gaat vanaf december op slot.
Opduweffect voor vastgoed
Voor schenkingen van vastgoed is er geen ‘verdachte’ periode van drie jaar. Want schenkingen van vastgoed moeten altijd geregistreerd worden, waardoor er automatisch ook schenkbelasting op betaald moet worden. Toch is die termijn van drie jaar ook een belangrijk aandachtspunt voor wie vastgoed schenkt.
Kreeg u een som geld via een bankgift en merkt u dat de gezondheid van de schenker verslechtert, dan kunt u de schenking alsnog laten registreren en er schenkbelasting op betalen.
Een schenking van vastgoed in België moet altijd in België geregistreerd worden, waardoor schenkbelasting betaald wordt. Toch wordt een onroerende schenking minder dan drie jaar voor het overlijden bij de (onroerende) nalatenschap gevoegd. Niet om ze te belasten met erfbelasting, want u hebt er al schenkbelasting op betaald. Wel om het tarief van de erfbelasting op het erfdeel te bepalen. En dat tarief stijgt naarmate de waarde van het erfdeel groter is. Een gedane schenking creëert dus een opduweffect.
Salami-schenking
Wie vastgoed schenkt, doet dat vaak in schijven. Dat komt omdat de schenkbelasting op vastgoed progressief is, wat betekent dat het tarief oploopt naarmate de schenking meer waard is. Met een salami-schenking wordt het vastgoed niet in één keer, maar in verschillende schijven geschonken. Als er telkens drie jaar tussen die schenkingen in zit, worden de geschonken bedragen niet opgeteld en valt de schenkbelasting veel lager uit, omdat op elke schijf het laagste tarief van de schenkbelasting wordt betaald.
Voorbeeld:
Veronderstel dat u een alleenstaande bent met één kind en dat u eigenaar bent van een woning met een waarde van 300.000 euro. Als u die woning in één keer zou schenken, betaalt u 18.000 euro schenkbelasting. Schenkt u de helft van de woning, dan betaalt u slechts 4.500 euro schenkbelasting. Als u de andere helft schenkt als er drie jaar verstreken zijn, telt u nog eens 4.500 euro neer. In totaal betaalt u dus 9.000 euro, de helft minder dan in het vorige scenario.
