Met levering landmijnen aan Oekraïne gooit Biden volgend wapentaboe overboord

Nu zijn presidentschap op zijn laatste benen loopt, lijkt Joe Biden alle schroom van zich afgegooid te hebben als het gaat over de levering van wapens aan Oekraïne. Nadat hij enkele dagen geleden zijn fiat gegeven had voor de beperkte inzet van Amerikaanse langeafstandswapens tegen militaire doelwitten op Russisch grondgebied, besliste de Democraat nu om antipersoonsmijnen naar het land in oorlog te sturen.

Volgens Amerikaanse regeringsbronnen koppelde Biden wel voorwaarden aan de levering. Zo mogen de Oekraïense strijdkrachten het tuig enkel gebruiken op hun eigen territorium. Voor de zowat 1.000 vierkante kilometer die de Oekraïners afgelopen zomer veroverden in de Russische regio Koersk, geldt dus een verbod. 'In gebieden in Oekraïne waar burgers wonen, mogen de mijnen evenmin geplaatst worden', klinkt het.

Met de beslissing sneuvelt een nieuw taboe in de militaire steun aan Oekraïne. Bidens demarche is - inclusief bij westerse partners - niet onomstreden. Meer dan 160 landen - waaronder lidstaten van de Europese Unie - hebben zich de voorbije kwarteeuw achter een verdrag geschaard dat het gebruik van willekeurig ontploffende landmijnen verbiedt.

Dat heel wat risico's verbonden zijn aan de plaatsing van dat tuig, maakte het Observatorium voor Mijnen woensdag nog eens duidelijk. In haar jaarrapport stipte de organisatie aan dat in 2023 op zijn minst 5.757 mensen - het leeuwendeel burgers - gewond en gedood werden door mijnen en achtergebleven oorlogsexplosieven. 'Dat zijn er een vijfde meer dan een jaar eerder', klonk het.

Om de demarche te verdedigen wijst Washington erop dat het gesofisticeerde mijnen naar Oekraïne stuurt. Zo moeten ze met een batterij uitgerust zijn om te kunnen werken. Als die het einde van haar levensduur bereikt heeft, kunnen de mijnen niet meer exploderen.

Bovendien kunnen die zo ingesteld worden dat ze na een bepaalde periode automatisch onbruikbaar zijn. Al die elementen moeten voorkomen dat niet-ontplofte mijnen na afloop van het huidige conflict nog generaties lang slachtoffers kunnen maken onder de burgerbevolking.

Russische opmars afremmen

Niettemin had Biden in 2022 aangegeven zich te kanten tegen de productie en het gebruik van landmijnen. Dat hij nu een bocht van 180 graden maakt, heeft volgens zijn entourage te maken met de ontwikkelingen op het Oekraïense slagveld. Aan het oostfront zitten de troepen van Volodymyr Zelensky al maanden in de verdrukking. Traag maar gestaag nemen de Russen daar het ene na het andere dorp in. In oktober boekten ze er zelfs de grootste maandelijkse terreinwinst sinds maart 2022.

'De levering van de landmijnen moet de Oekraïners helpen de Russische opmars af te remmen', klinkt het in Washington. Defensie-experts zijn het erover eens dat een versteviging van de verdedigingslinies van het Oekraïense leger in de oostelijke Donbas-regio cruciaal is aan de vooravond van de derde oorlogswinter. De tactiek moet helpen om de frontlinie de komende maanden te 'bevriezen'. De plaatsing van landmijnen is een manier om dat doel mee te verwezenlijken.

Nachtmerriescenario

De recente beslissingen van Biden kunnen op de goedkeuring van de Oekraïense autoriteiten rekenen. Die houden rekening met een afname van de Amerikaanse militaire steun als Donald Trump op 20 januari volgend jaar opnieuw zijn intrek neemt in het Witte Huis. De Republikein uitte in de aanloop naar de presidentsrace van 5 november kritiek op de wapenleveringen van zijn land aan Kiev. Hij zinspeelde ook op een snelle beëindiging van het gewapende conflict.

Een forse afbouw van de Amerikaanse militaire steun is een nachtmerriescenario voor Kiev. 'We zullen in alle omstandigheden blijven vechten. Maar als de Verenigde Staten in hun hulp knippen, denk ik dat we zullen verliezen. We hebben dan wel onze eigen wapenproductie, maar die volstaat niet om de bovenhand te halen op het slagveld. Die is niet genoeg om te overleven', waarschuwde Zelensky dinsdag, tijdens de herdenking van 1.000 dagen oorlog, in het Oekraïense parlement.

Zijn land zette zich woensdag schrap voor nieuwe massale luchtaanvallen door de Russische vijand. De Oekraïners zijn beducht voor zo'n operatie nadat ze een dag eerder zelf voor het eerst Amerikaanse langeafstandswapens (ATACMS) afgevuurd hadden op een wapendepot in de Russische grensregio Brjansk. Anticiperend op een Russische vergeldingsactie beslisten de VS en Spanje woensdag hun ambassades in Kiev tijdelijk te sluiten.

In afwachting van die militaire vergelding reageerde het Kremlin woensdagmiddag al verbaal op Bidens beslissing om landmijnen naar Kiev te sturen. 'De demarche bewijst nog eens dat de VS alles in het werk stellen om de oorlog in Oekraïne te rekken', stelde Dmitri Peskov, de woordvoerder van Russisch president Vladimir Poetin.