Nog geen 20 langdurig zieken vragen premie van 1.800 euro voor jobbegeleiding

Zieke werknemers lopen niet warm voor een premie van 1.800 euro waarmee ze begeleiding naar een nieuwe job kunnen betalen. Sinds het systeem in april in voege trad, zijn minder dan 20 vouchers opgevraagd, leren data van de ziekteverzekering RIZIV, die de N-VA opvroeg.

Het toont hoe de poging van de ontslagnemende regering om het groeiende aantal langdurig zieken terug te dringen erg traag rendeert. België telde eind juni ruim een half miljoen werknemers en zelfstandigen die al meer dan een jaar ziek thuis zijn. Dat is 4 procent meer dan vorig jaar. En in realiteit gaat het om nog meer mensen, omdat zieke ambtenaren niet in die data zijn opgenomen.

Ontslagnemend minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) probeerde de voorbije jaren de tanker te keren via een brede cultuuromslag. De bedoeling is zowel artsen, ziekenfondsen, werkgevers als zieke werknemers mee te krijgen. Dat gebeurt via een breed arsenaal van aanmoedigingen voor wie meewerkt en sancties voor wie dat niet doet.

Zo moeten werkgevers die het arbeidscontract van een zieke werknemer verbreken wegens medische overmacht sinds april 1.800 euro in het Terug Naar Werk-fonds storten. Werknemers kunnen vanuit dat fonds de premie van 1.800 euro aanvragen. Uit de cijfers die de N-VA opvroeg, blijkt dat sinds april al 4,5 miljoen euro in dat fonds is gestort. Maar met dat geld zijn in de eerste zes maanden van dit jaar nog geen 20 premies betaald.

Sancties

Volgens Andreas Valkiers van de hr-dienstenfederatie Federgon komt dat omdat wie ziek is niet verplicht is de begeleiding te vragen. 'Het systeem steunt te hard op vrijwilligheid. De capaciteit van de terug-naar-werkcoaches bij de mutualiteiten en ook de begeleiding bij de VDAB (de Vlaamse dienst voor arbeidsbemiddeling, red.) wordt daardoor maar voor een klein deel benut.'

Dat bleek het voorbije weekend ook al bij de mutualiteiten. Zij kunnen een deeltje van hun werkingsmiddelen verliezen als de 80 terug-naar-werkcoördinatoren die bij hen in dienst zijn, te weinig resultaten voorleggen. Vorig jaar liep het socialistisch ziekenfonds Solidaris op die manier 822.000 euro mis, terwijl de christelijke mutualiteit niets verloor. Het onafhankelijke ziekenfonds greep naast 214.000 euro, het liberale naast 193.000 euro.

Ook uit andere data blijkt de trage start. Bedrijven kunnen een premie van 1.000 euro krijgen als ze een langdurig zieke in dienst nemen. Maar deze zomer bleek slechts 5 procent van het budget al besteed te zijn.

Hetzelfde geldt voor de sanctie die langdurig zieken riskeren als ze pertinent weigeren mee te werken aan hun terugkeer naar de arbeidsmarkt. Zij kunnen dan 2,5 procent van hun uitkering verliezen. Volgens data die federaal volksvertegenwoordiger Vincent Van Quickenborne (Open VLD) opvroeg, gebeurde dat welgeteld 46 keer in een jaar tijd.

Discussie in Arizona

De magere cijfers hebben bij de partijen die over een Arizona-coalitie onderhandelen de discussie doen losbarsten of het beleid van de voorbije vijf jaar wel het juiste is. Vandenbroucke pleitte er de voorbije jaren voor niet te bruuskeren, omdat de ervaring onder de regering-Michel leerde dat dat niet werkt. Over het lage aantal boetes zei Vandenbroucke dit weekend dat het net de bedoeling is dat er weinig sancties zijn, omdat ze vooral een middel zijn om druk te zetten.

Maar het geduld van de N-VA over die voorzichtige aanpak is op. Kamerlid Axel Ronse vindt dat het Terug Naar Werk-fonds dankzij de bijdragen van bedrijven vooral geld genereert, maar geen resultaten. Hij wil de werkgever meer macht geven om in te grijpen als een medewerker vaak ziek is.

Ronse heeft een wetsvoorstel klaar dat de werkgever het recht geeft alsnog vanaf de eerste ziektedag een doktersattest te vragen als een werknemer vaak voor korte termijn afwezig is. 'Zo voorkomen we dat frequent kort verzuim als vanzelfsprekend wordt beschouwd', zegt hij.

Voorts stelt hij voor dat wie door ziekte afwezig is, verplicht wordt een 'verzuimgesprek' te voeren waarin naar oplossingen wordt gezocht. Wie niet aan dat gesprek deelneemt, moet zijn recht op gewaarborgd loon verliezen. Tot slot wil hij dat bedrijven minder vaak via het Terug Naar Werk-fonds moeten, maar de terugkeer naar een job rechtstreeks met de arbeidsarts kunnen bespreken.

De Arizona-partijen hebben de afspraak gemaakt dat zolang de onderhandelingen over de formatie lopen, ze in het federaal parlement in consensus over wetsvoorstellen stemmen. Die aftoetsing met de MR, Les Engagés, Vooruit en CD&V moet voor het wetsvoorstel-Ronse nog gebeuren, zegt de N-VA.