Langdurig zieken raken nauwelijks terug aan het werk

Onder impuls van minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) is de overheid eind vorig jaar gestart om langdurig zieken terug naar werk te begeleiden. Als de artsen vinden dat een zieke nog in staat is om te werken, wordt in samenspraak met de werkgever gezocht naar aangepast werk dat wel nog haalbaar is.

Maar dat systeem werkt nauwelijks, zo blijkt uit een eerste analyse door Mensura, de Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk. In de eerste drie maanden van het jaar werd door zo’n 500 langdurig zieken de procedure doorlopen om hen terug aan het werk te krijgen. 

Voor 73 procent van de zieken luidde het verdict dat ze definitief arbeidsongeschikt zijn om nog bij hun huidige werkgever aan de slag te gaan. Om die mensen nog terug op de arbeidsmarkt te krijgen, zal een andere job gezocht moeten worden. 

Voor 7 procent van de zieken is re-integratie om medische redenen nog niet aan de orde. Slechts 14 procent kan wel terug aan de slag bij de huidige werkgever, maar dan in een andere functie met aangepast werk.

Recordaantal zieken

Dat re-integratie nauwelijks succes kent, stemt tot nadenken, vindt Marie-Noëlle Schmickler, Geneesheer Directeur bij Mensura. ‘Om de re-integratie succesvol te laten zijn, moeten arbeidsgeneesheren in overleg met werkgevers creatief naar oplossingen kijken. Definitieve ongeschiktheid moet een laatste optie zijn.’

Eind vorig jaar zaten in ons land bijna 392.000 mensen langer dan een jaar ziek thuis. Dat zijn er 20.000 meer dan in 2015 en het hoogste aantal ooit. Door die forse toename wordt de gunstige daling van de werkloosheid deels tenietgedaan. Langdurig zieken kosten de sociale zekerheid intussen 5 miljard euro.

Werknemers vragende partij

Zieke werknemers zijn vooral zelf vragende partij om via een aangepast traject terug aan de slag te gaan. Werknemers namen in 69 procent van de gevallen zelf het initiatief om een re-integratietraject uit te dokteren. In een op de vijf gevallen nam de werkgever het initiatief. 

Het Rijksinstituut voor Ziekte en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) startte 9 procent van de procedures om te kijken of zieken terug aan de slag kunnen.

Milde sancties

Na moeizame discussies heeft de regering-Michel sancties voorzien voor werknemers en bedrijven die onvoldoende hun best doen om terug aan het werk te geraken. Maar doordat CD&V op de rem stond, werden die sancties fel afgezwakt. 

Langdurig zieken die hun terugkeer naar werk boycotten, verliezen gedurende een maand tot 10 procent van hun uitkering. Bedrijven die onvoldoende meewerken, kunnen een boete krijgen van 800 euro, maar dat geldt niet voor kmo’s.