Zullen de loonkosten stijgen nu Europa transparantie oplegt?

Als het van de Europese Unie afhangt, moeten alle werkgevers binnenkort meer informatie openbaar maken over hun loonbeleid. Vacatures moeten informatie bevatten over het startloon of de salarisschaal voor de beschikbare functie. Werkgevers moeten hun werknemers ook meer inzicht geven in de criteria die ze gebruiken om het loon en de ontwikkeling ervan te bepalen. Die criteria moeten objectief en genderneutraal zijn.

Werknemers hebben ook het recht om informatie op te vragen over het gemiddelde loon in de onderneming voor werknemers die hetzelfde werk doen of functies uitoefenen die een gelijk gewicht hebben. Zo kunnen ze hun loon vergelijken. Verschillen die werkgevers niet kunnen rechtvaardigen, moeten worden bijgepast. Dat laatste doet werkgevers vrezen dat hun loonkosten zullen stijgen.

Om een robuuste uitspraak te doen over de impact van meer transparantie op de loonkosten en de winstcijfers van bedrijven zijn nog niet genoeg wetenschappelijke studies uitgevoerd. Toch zijn er indicaties dat een transparant loonbeleid gunstig is voor de winstgevendheid en dat de loonkosten stabiliseren of relatief gezien zelfs dalen.

Managers zouden minder geneigd zijn individuele toegevingen te doen die het interne evenwicht van de lonen verstoren en hen eigenlijk dwingen ook andere werknemers een hoger loon toe te kennen. Excessief opbieden om een topkandidaat binnen te halen of een high potential binnen te houden gaat dus niet meer.

Een transparant beleid biedt werkgevers ook een sterkere onderhandelingspositie: toegevingen in loononderhandelingen voor individuen of groepen kunnen de billijkheid en de rechtvaardigheid van het loonbeleid tegenover de andere werknemers ondermijnen.

Grote schoonmaak

Een matiging van de loonkosten is niet het enige voordeel. Doorgaans zijn werknemers van transparante werkgevers tevredener over hun loon. Het afschermen van looninformatie kan de indruk wekken dat de koek niet fair verdeeld is of dat de organisatie iets te verbergen heeft, met alle gevolgen van dien.

De loontransparantierichtlijn is dus een opportuniteit. Natuurlijk, als blijkt dat sommige werknemers om niet zo legitieme redenen minder verdienen dan hun collega’s, dan mogen werkgevers gedoe, verloop en extra kosten verwachten. Als de werkgever de boel niet op orde heeft, kan het loonbeleid blootgeven op korte termijn even pijn doen. Voor werkgevers is dit dus het moment om grote schoonmaak te houden in hun loonbeleid.

Ondernemingen die van nul moeten beginnen, moeten alle functies in kaart brengen en tegenover elkaar afwegen. Vervolgens moeten ze alle lonen tussen en binnen functies tegenover elkaar zetten. Als een werkgever de verschillen niet kan wettigen, bijvoorbeeld op basis van functiezwaarte, anciënniteit of objectieve prestatiecriteria, moet hij een plan bedenken om de loonstructuur in balans te brengen. Hoe dan ook is het beter te anticiperen dan later met een staking geconfronteerd te worden.