Voer een moedig energiebeleid over grenzen en legislaturen heen

De energiecrisis is geen nieuw probleem, maar de impact op onze maatschappij en economie wordt met de dag schrijnender. De roep om een federale regering die eindelijk daadkracht toont, klinkt luid en terecht. Maar laten we eerlijk zijn, welke ploeg straks ook aan het roer staat, we mogen geen wonderen verwachten. Het probleem zit niet bij individuen, maar bij het systeem. Het is hoog tijd dat we de spelregels hertekenen en een moedige, structurele keuze maken voor een duurzame en coherente energiepolitiek.

Geconnecteerde energiemarkt

De elektrificatie van onze economie is in volle vaart. Dat is een positieve ontwikkeling in de strijd tegen de klimaatverandering, maar het brengt ook een verhoogde afhankelijkheid met zich mee. Een elektrificerende energiemarkt is per definitie een geconnecteerde energiemarkt, waarin elke beslissing in onze buurlanden directe gevolgen heeft voor onze prijzen en de leveringszekerheid. Als Duitsland zijn kerncentrales sluit of Frankrijk met een tekort aan elektriciteit kampt, voelen wij dat aan onze energiefactuur.

Toch blijft België in die inherent grensoverschrijdende energiemarkt vasthouden aan een archaïsche aanpak. Regionale versnippering en kortetermijnbeleid domineren onze energiepolitiek. Hoe kan het dat de regels om een windmolen te bouwen in Oostende verschillen van die in Virton? Of dat elke federale regering weer van nul lijkt te beginnen met een energievisie die nooit verder kijkt dan de volgende verkiezingen? In de bedrijfswereld zou zo’n aanpak het faillissement betekenen. Waarom zou ons Belgisch concern wel overleven met een dergelijk gebrek aan strategische visie?

Supranationale energiekamer

Wat we nodig hebben, is geen nieuwe beleidsploeg die opnieuw aanmoddert in een disfunctioneel systeem. We hebben een fundamentele hervorming nodig. Daarom pleit ik voor de oprichting van een supranationale energiekamer, bevolkt door experts uit België en de ons omringende landen en uit verschillende domeinen: academici, industriëlen, technici, en ja, ook politieke leiders. 

Die energiekamer moet zich richten op het ontwikkelen van een langetermijnvisie die over legislaturen heen gaat. Daarbij hoort een kader om de uitvoering te monitoren en bij te sturen, niet op basis van politieke windvlagen, maar op basis van wetenschappelijke inzichten en marktdata.

Dat is geen utopie. Het is een noodzakelijke stap om de energietransitie haalbaar en betaalbaar te maken. Supranationale structuren werken, mits er voldoende politieke wil is. België heeft een unieke kans om pionier te zijn, niet door alleen maar te volgen, maar door leiderschap te tonen en daarvoor het initiatief te nemen.

15 minuten moed

Onze industrie heeft de urgentie al lang begrepen. Energiekosten knagen almaar meer aan onze competitiviteit en zetten jobs op de helling. Het is hallucinant dat de politiek dat al zo lang negeert.

Een structurele hervorming vergt geen jarenlange debatten. Ze vergt 15 minuten politieke moed, om een systeem op te zetten dat onze toekomst duurzaam kan verzekeren. Energie-experts aan het stuur, kabinetten als uitvoerders van een visie, en een focus op innovatie: dat hebben we nodig. België mag dan weinig natuurlijke hulpbronnen hebben, onze echte kracht ligt in onze kennis. Laat ons die eindelijk inzetten om een leidende rol te spelen in de energietransitie.

De oproep is duidelijk: onze politieke leiders moeten het immobilisme achter zich laten. Laat ons hopen dat in de zwaar onderhandelde regeringsnota op vlak van energie over de legislaturen en landsgrenzen heen wordt gekeken naar wat ons land nodig heeft. Voor onze industriële competitiviteit is de prijs van inactiviteit te hoog. De bal ligt in het kamp van de politiek. Wie grijpt de kans om België op de kaart te zetten als voortrekker van de energietransitie?