Maak een einde aan de onverkwikkelijke bevoegdheidsverdeling in gezondheidszorg

Nu Bart De Wever (N-VA) opnieuw als formateur van een federale regering aan de slag gaat, kan ‘communautair commissaris’ Sander Loones (N-VA) voortwerken aan een institutionele hervorming. Veel lekt er voorlopig niet uit. Duidelijk is wel dat de achterban van de Vlaams-nationale partij nu eindelijk resultaten wil zien. Wars van ideologie is een herschikking van bevoegdheden een absolute noodzaak. Laat de rationaliteit terugkeren, zodat maffe toestanden veroorzaakt door de zesde staatshervorming beëindigd worden.

Een domein dat veel averij opliep, is de gezondheidszorg. Een hallucinant voorbeeld is de onverkwikkelijke bevoegdheidsverdeling in de opleiding tot arts-specialist. Breek even uw hoofd mee.

Na zes jaar geneeskundestudies is iemand basisarts. Daarna volgen drie specialisatiejaren tot master in de specialistische geneeskunde (Vlaamse materie), een theoretische opleiding. Die wordt gecombineerd met een professionele opleiding met ziekenhuisstages die vier tot zes jaar duren (federale materie). Het federale niveau legt de erkenningscriteria vast, maar de Vlaamse overheid moet die erkenning geven. De federale overheid bepaalt de inhoud van de professionele opleiding, de theoretische opleiding is Vlaams, want dat is onderwijs. En iemand is pas arts-specialist als hij gelijktijdig twee opleidingen achter de kiezen heeft.

De terminologie weerspiegelt ook de gespletenheid. Voor de federale overheid is iemand een arts in opleiding, voor de Vlaamse overheid een student in de geneeskunde. Een wereld van verschil, die in de praktijk in ziekenhuizen, tussen administraties, stagemeesters en assistenten, geregeld tot conflicten leidt.

Meer gekkigheid. De federale Hoge Raad voor Artsen-Specialisten en Huisartsen controleert de kwaliteit van de stageplaatsen in de ziekenhuizen. Maar de kwaliteit van de opleiding is dan weer Vlaams. Het hoeft geen betoog dat dat in de praktijk moeilijk gescheiden kan worden.

Stagemeesters worden federaal erkend en vergoed en ook specialisten in spe hebben een federaal statuut, krijgen een federaal visum en vallen onder de nationale arbeidswetgeving. Maar Vlaanderen is bevoegd voor de registratie van de stageplaatsen en de opvolging van de stageplannen.

Eens arts is een inschrijving bij de federale Orde der Artsen wettelijk verplicht. Maar het is de Vlaamse overheid die huisartsen en specialisten erkent. De normering is federaal, de erkenningsprocedure Vlaams. Alweer wordt de schizofrenie ten top gedreven.

Wie raakt er wijs uit?

Het is bijzonder ingewikkeld en dat blijkt ook. 70 procent van de specialisten in opleiding heeft, volgens een enquête uit 2020, nog nooit gehoord van de Hoge Raad voor Artsen-Specialisten en Huisartsen, 60 procent kent de erkenningscriteria niet. Niet moeilijk, wie raakt er wel wijs uit?

De opleiding tot arts-specialist is exemplarisch. Vergelijkbare toestanden doen zich voor in andere domeinen van de gezondheidszorg. Massa’s tijd en energie - geld dus - gaan zo verloren. Telkens weer moeten ambtenaren, juristen en artsen in het veld uitzoeken hoe de vork precies in de steel zit. Om over de frustraties en de ergernis van alle betrokkenen nog maar te zwijgen.

Het minste wat je van een institutionele hervorming dus kan verwachten, is dat ze de brokken lijmt. Om tot een werkbaarder systeem te komen, zijn in de gezondheidszorg een herschikking en homogene bevoegdheidspakketten absoluut noodzakelijk.