Dit is wellicht het eindspel, maar toch enkele aanbevelingen voor Open VLD

Wat was het een mooie zomer in 1992. Samen richtten we een nieuwe partij op: Vlaams, liberaal, democratisch. Het enthousiasme was groot, vooral in eigen rangen. Bij de kiezers was het minder groot dan we hoopten en het duurde allemaal wat langer, maar in 1999 werden de paarse regeringen gevormd. Geen sinecure. De tweede regering in de reeks was een zeldzaamheid in de Belgische regering: Verhofstadt II kon beginnen met alleen partijen die als winnaar uit de verkiezingen waren gekomen.

Achteraf bekeken begon toen de miserie voor de VLD. Een opgeklopt en slecht gemanaged dispuut over het migrantenstemrecht liet diepe sporen na. En dat was nog klein bier in vergelijking met wat komen zou.

Tussen 2004 en vandaag boekte Open VLD nog mooie resultaten, maar wat we de voorbije maanden zagen, kan haast niet anders dan het eindspel zijn. Op zich is dat ook niet erg - partijen komen en gaan - maar stuitend is dat het hier niet om ideologie of goed bestuur gaat, maar om ego’s en afrekeningen.

Het interessante en leuke aan de VLD was de opendebatcultuur. Tussen donkere en wat lichte blauwe liberalen, tussen de flamingantische en meer belgicistische, over inhoud en ideologie. Ook al waren er ook persoonlijke ambities, die congressen waren écht. Hoever zijn we daar nu van?

Speeltuin

Een gebrek aan respect - tot nu hoorde ik dat vooral bij voetballers - leidt ertoe dat men zich publiekelijk terugtrekt. Het niet verkrijgen van de eerste plaats op de Europese lijst betekent dat men de politiek verlaat. Niet mogen meepraten en men blijft weg van het partijbestuur en denkt na over een onafhankelijk statuut in de Kamer.

Trek je terug, stop met politiek en denk na, maar doe het in stilte en maak er geen speeltuin van door over elkaar heen te rollen met verklaringen die alleen maar stoer lijken.

Hoeveel respect hebben jullie zelf getoond en hoe begripvol gingen jullie om met wie niet kreeg wat hij of zij ambieerde? Hoe open waren de procedures voor de lijstvorming en ministerskeuze de vorige keer?

Nu zou een oproep moeten volgen om de rangen te sluiten. Maar heeft dat nog zin? Ik vrees ervoor. Toch een paar elementen, ter overweging.

De spanning tussen partij en regering heeft de voorbije jaren geleid tot een blokkering aan de top van de partij. Die spanning is er altijd, ook toen de VLD de grootste regeringspartner was. Nu is er geen andere keuze dan het pad te volgen dat we, met of tegen onze zin, ingeslagen zijn. Egbert Lachaert wijst ons daarbij de weg.

Nieuwe figuren een kans geven wordt een lastig karwei - succes, Paul Van Tigchelt! - maar vraag van alle mandatarissen een duidelijk engagement. Elk van hen moet zijn werk doen, in Brussel en in de eigen afdeling. Een van de redenen voor de afkalving van de partij is dat in de al gekrompen fracties sommige parlementsleden, die ook als vernieuwers of wit konijn zijn binnengekomen, die opdracht naast zich neerleggen.

Kijk ook eens terug naar de ideologische basis. In een coalitie als Vivaldi daar wat van verwezenlijken moet een verschrikking zijn, maar alles laten verwateren is niet de juiste methode. Het is nu te laat, maar de paarse methode, waar elk zijn ding kreeg en niet noodzakelijk alles één brij was, is een alternatief, ook al vonden de media dat maar niks.

Tot de verkiezingen resten ons nog enkele maanden. Reden tot optimisme is er niet. Maar elkaar, de rest van de partij en de burger respecteren kan toch niet te veel gevraagd zijn aan de leiding van de partij van de burger?