De andere kant van Justitie

Vrouwe Justitia komt doorgaans maar in beeld als iets grondig misloopt in haar interne keuken: een gevangene ontsnapt, een dossier sleept veel te lang aan, grote digitaliseringsprojecten lopen vertraging op... De terechte aandacht voor die en andere problemen creëert onvermijdelijk een beeld bij de bevolking. De blinddoek bedekt niet alleen de ogen van het recht maar ook de diepe groeven die het vermoeide gelaat van Vrouwe Justitia kenmerken.

Een andere kant van Justitie blijft veel vaker onderbelicht. Weg van de schijnwerpers wordt dagelijks gewerkt om het recht beter te maken, zowel voor burgers als voor ondernemingen. Toegegeven, soms is er wat te veel recht en te veel hervormingen. Maar als ook die positieve ontwikkelingen de aandacht krijgen die ze verdienen, zou het beeld van de burger over Justitie waarschijnlijk verbeteren.

Een concreet voorbeeld. In de Kamercommissie-Justitie wordt de hervorming van het buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht besproken. Die rechtstak regelt wie aansprakelijk is voor welke schade en onder welke voorwaarden. Elke burger, elke onderneming, maar ook elke overheid komt vroeg of laat met het buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht in aanraking, als schadeverwekker of als schadelijder.

De hervorming van die fundamentele rechtstak is niet niets. De enkele artikelen die Napoleon in zijn Burgerlijk Wetboek aan de problematiek heeft gewijd, worden vertaald naar de 21ste eeuw. Tweehonderd jaar rechtspraak wordt vervangen door heldere en toegankelijke regels. Qua maatschappelijke impact scoren weinig wetgevende initiatieven deze legislatuur hoger. Maar de aandacht voor die hervorming is zo goed als onbestaande.

De trouwe kijker van ‘Villa Politica’ zou verbaasd zijn over de parlementaire werkzaamheden rond die hervorming. Over en weer vliegende verwijten ruimen plaats voor een beredeneerd debat, gevoed door de tussenkomst van vooraanstaande experts, met als doelstelling de juiste evenwichten te vinden. De grenzen van wat mogelijk is, worden gezamenlijk opgezocht om tot een breed gedragen hervorming te komen, indien mogelijk over de grenzen van meerderheid en minderheid heen. Met bepaalde resultaten kan je het oneens zijn, maar de ernst van de oefening staat buiten kijf.

Justitie kent belangrijke problemen en uitdagingen. Die moeten worden benoemd en aangepakt. Maar nu en dan moet ook de andere kant van Justitie belicht worden. De mooie kant, waar in de schaduw op ernstige wijze over ernstige zaken wordt gesproken. Alleen zo wordt het beeld van Vrouwe Justitia volledig.