Doe eens gek en selecteer leiding Brussels parket op competentie en visie

In de nasleep van de aanslag in Brussel heeft de federale regering beslist dat alleen Franstalige juristen in de toekomst procureur des Konings van het Brussels parket mogen worden. Alleen juristen met een Franstalig diploma zouden nog in aanmerking komen om het belangrijkste parket van het land, dat verantwoordelijk is voor de strafzaken in het (tweetalige) Brussel, te leiden.

Ze zouden worden bijgestaan door een Nederlandstalige adjunct, van wie het takenpakket enigszins onduidelijk is. Volgens het gerechtelijk wetboek staat die onder 'het gezag en de leiding’ van de Franstalige procureur des Konings en mag de adjunct optreden als die laatste verhinderd is.

Een duidelijke discriminatie van Nederlandstaligen, zo lijkt het. Dat oordeelde ook het Grondwettelijk Hof in 2014, toen de federale regering een identieke regeling had ingevoerd. Het oordeelde dat het ‘niet redelijk verantwoord is dat een persoon die zijn diploma (…) in de rechten in het Nederlands heeft behaald, niet in aanmerking komt voor het ambt van procureur des Konings’. Dat geldt vice versa ook voor de adjunct-procureur.

De federale regering denkt die ongrondwettigheid te kunnen omzeilen door de ongelijke behandeling van Nederlandstaligen ‘gedetailleerder te motiveren’. Welke motivering dat zou zijn, is onduidelijk. Wel duidelijk is dat de voorwaarde om over een Franstalig diploma te beschikken niets te maken heeft met de goede werking van het parket of de gerechtelijke instelling in Brussel. Geen enkele aanslag zal worden voorkomen doordat het Brusselse parket alleen door een Franstalige kan worden geleid.

Ook andere argumenten heeft het Grondwettelijk Hof al van tafel geveegd, zoals dat deze regeling een onderdeel is van een breder communautair evenwicht, dat de paritaire samenstelling van het zogenaamde coördinatiecomité moet worden verzekerd, dat de procureur ook een functionele kennis van het Nederlands moet hebben, dat de adjunct-procureur óók ‘belangrijke opdrachten’ heeft of dat Nederlandstaligen elders (in Vlaanderen) wel nog procureur mogen worden.

Tenzij in het onwaarschijnlijke geval dat de federale regering plots met elementen komt die in 2014 niet op tafel lagen, gaat Vivaldi dus lijnrecht in tegen een arrest van het Grondwettelijk Hof en legt de regering zo de rechtsstaat naast zich neer. Dat is onaanvaardbaar. Je hoeft geen Vlaamse scherpslijper te zijn om te vinden dat Nederlandstaligen niet op voorhand mogen worden uitgesloten voor een juridische topfunctie in de grondwettelijk tweetalige hoofdstad van het land.  

Communautaire onlogica

In 2014 heeft het Grondwettelijk Hof die regeling vernietigd, maar de gevolgen wel gehandhaafd: de toenmalige procureur des Konings mocht aanblijven om administratieve en organisatorische moeilijkheden te vermijden. Kwatongen durven te beweren dat de federale regering opnieuw daarop aanstuurt, om het zo decennialang ongrondwettig onmogelijk te maken voor Nederlandstalige juristen het belangrijkste parket van het land te leiden. Cynischer wordt het niet.

De enige manier om dat scenario uit te sluiten is dat de Vlaamse en de Franstalige partijen bewijzen dat ze effectief de communautaire onlogica kunnen overstijgen. Het Grondwettelijk Hof hintte in 2014 al op een alternatief, namelijk een regeling waarin de procureur en de adjunct-procureur altijd van een andere taalrol moeten zijn, zonder op te leggen dat de procureur alleen een Franstalige kan zijn. Laat ons eens gek doen en de korpschef van het belangrijkste parket op basis van competentie en visie selecteren, in plaats van op de taal van zijn of haar diploma. De veiligheid in Brussel kan er maar wel bij varen.