'Goed bezig', zei hij. 'Je moest eens weten', dacht ik.

Hij begint wat zenuwachtig aan het gesprek. ‘Het is niet evident hier als ondernemer mee naar buiten te komen. Je hebt geen baas, geen collega’s. Je kan alleen maar kwaad zijn op jezelf. Ik praat erover omdat ik hoop dat anderen er iets uit kunnen leren.’

In 2016 zat Hendrik Winkelmans (44) on top of the world. Vanuit het niets had hij in een razend tempo een grote keten van fietszaken uitgebouwd. ‘We groeiden snel, wat gepaard ging met veel druk en veel stress. Ik had een half miljoen geleend om in het bedrijf te stoppen. Een van mijn broers zat mee in de zaak, mijn vrouw werkte mee.’ 

Na de overname van de grootste fietswinkelketen in Nederland werd Fiets! in één keer marktleider van de Benelux. De omzet verdubbelde naar 40 miljoen euro. Maar de markt bleek sterk te verschillen van de Vlaamse. Er waren te duchten online prijsbrekers. En de integratie van de Nederlandse winkels vroeg focus en vrat energie.

→ Lees ook: Dokter, zit er burn-out in mijn bloed?

Winkelmans kreeg het gevoel dat hij zichzelf had vastgereden. In zijn hoofd begonnen zich ramp­scenario’s af te spelen. Wat als het misliep? Wat zou dan met  zijn 250 medewerkers gebeuren? Zou hij huis verliezen en zijn gezin tekortdoen? ‘Ik wil niet gewichtig klinken, maar als ondernemer stopt de keten bij jou. Er staat niemand boven je. Ik heb me heel alleen gevoeld.’

Het groeiverhaal van Fiets! trok veel aandacht. Winkelmans haalde de krantenkoppen, op recepties wilde iedereen hem de hand schudden. De aandacht en de complimenten deden plezier, maar ze vergrootten ook de schrik om af te gaan. ‘Als de buitenwereld je ophemelt, wordt het gevaarlijk. Je raakt eraan gewend en durft mensen niet uit die droom halen. Elke keer als mijn schoonvader op bezoek kwam, zei hij: ‘Goed bezig.’ En ik dacht: ‘Je moest eens weten.’’

Vangnetten

Door al het gepieker ging Winkelmans steeds slechter slapen, waardoor hij ook steeds minder recupereerde. ‘Op een ochtend zag mijn vrouw me aan de keuken­tafel zitten en zei: ‘Het gaat niet meer, hè.’ Ze pakte mijn telefoon af en verbood me naar het werk te gaan.’

Winkelmans trok twee weken naar zee om tot rust te komen en zocht professionele hulp bij een psychiater. Die stelde de diagnose ADHD: prikkels komen heftig binnen, emotioneel zijn de toppen hoog en de dalen diep. ‘Ik weet nu dat ik genetisch een groter risico op burn-out heb, omdat er een chemisch onevenwicht in mijn hersenen is. Als ik kijk naar de job die ik deed, was dat voor iemand met mijn aandoening de slechtst mogelijke keuze. Rilatine helpt me nu rustiger en ge­lukkiger te leven.’  

Zijn omgeving toonde veel begrip. ‘Het is eigenlijk jammer dat alle vangnetten pas in werking treden als het kwaad al is geschied. Maar misschien moet je eerst keihard tegen de muur lopen om te beseffen dat je vangnetten hebt. Het management, mijn raad van bestuur en de investeerder hebben me de ruimte gegeven om te herstellen. Dat was mijn geluk. Ik weet nu: als mensen zich eenzaam voelen, vergroot de kans op uit­putting, wanhoop en burn-out. De eerste stap is durven toe te geven dat het niet meer gaat.’

Na een paar maanden pikte Winkel­-mans de draad weer op, maar hij verviel al snel in hetzelfde patroon. ‘We zijn het bedrijf begonnen met een team waarin ik iedereen bij de voornaam kende. Ik heb in elke winkel helpen schilderen. En als een winkel een probleem had, reed ik er zelf naartoe om het op te lossen. We zaten op een speedboot. Een paar jaar later zat ik plots in een heel ander verhaal, met 32 winkels in twee landen. Ik voelde me totaal versnipperd, dun uitgesmeerd als het ware. Ik kon moeilijk aanvaarden dat ik niet elk probleem zelf kon oplossen. Een van mijn grote fouten is dat ik de mensen rond mij niet de kans heb gegeven hun rol zelf in te vullen.’

Mijn kind

Ook over zijn eigen rol stelde Winkelmans steeds meer vragen. In zijn hoofd begon het idee te rijpen om eruit te stappen. ‘Ik besefte steeds sterker: ‘Dit wil ik niet. Dit maakt me niet blij.’ Ik was ongeveer halfweg het pad dat ik voor mezelf zag met Fiets! Dan denk je: ‘Ik ben de CEO, het bedrijf is mijn kind, ik moet blijven gaan.’ Voor mijn burn-out zag ik een verkoop als een verlies. Maar opeens worden andere dingen belangrijk, en besef je dat geluk meer is dan dertig fietsenwinkels.’

In de zomer van 2017 nam de investeerder Vermec, de familieholding van Michel Verhaeren die al minderheidsaandeelhouder van Fiets! was, ook de aandelen van Winkelmans over. Die werd weer een vrij man, en begon toen pas echt aan zichzelf te werken.’

Hij sloot zich aan bij The Council, een praatgroep voor ondernemers van Wouter Torfs, die ook in de raad van bestuur van Fiets! zat. ‘Wouter heeft me goed geadviseerd. Naast The Council heb ik nog zo’n groep met ondernemers, CEO’s en managers: YPO, Young Presidents’ Organization. Ik noem die groepen mijn deelcirkels. Want dat is wat we daar doen: we delen, luisteren, vragen en benoemen. Het is een van de handvaten die ik voor mezelf heb gecreëerd, naast de maandelijkse sessie bij mijn psychiater, sport en elke dag wat meditatie.’

Hij moet lachen als hij zichzelf hoort praten, zegt hij. ‘Dit klinkt wel heel erg alsof ik op hippiesandalen rondloop, terwijl ik vroeger de meest analytische geest was. Maar goed, ik investeer nu dus veel meer in zelfzorg.’

Na zijn vertrek wisselde Fiets! enkele keren van CEO. En dit voorjaar kocht Colruyt Groep de keten. Winkelmans volgde het vanop afstand. ‘Ik heb Fiets! redelijk gemakkelijk kunnen loslaten. Mensen vonden dat raar, omdat ik er honderd uur per week mee bezig was. Mijn hele identiteit hing op aan dat bedrijf. Maar ik heb het gevoel dat het goed is geland.’

→ Lees ook: Hoe vaak gaat u in het rood? Doe de test

Wandering mind

Intussen heeft hij een eigen investeringsfonds, Freshmen Fund, en stopte hij geld in negen bedrijven. Hij begeleidt starters met hun businessplan en in hun persoonlijke ontwikkeling. 'Ik ben een goede ondernemer, kan inspireren, ben strategisch sterk. Maar ik heb geleerd dat ik niet de perfecte CEO ben voor het type bedrijf dat Fiets! was geworden. Ik besef nu beter wat ik kan, en wat ik minder goed kan. En dat is oké.'

Mensen die een bedrijf van nul naar 5 miljoen euro omzet laten groeien, zijn andere types dan mensen die bedrijven 50 naar 500 miljoen doen gaan. Elke dag parameters checken, rolverdelingen opstellen en processen opvolgen is niet mijn sterkte. Ik heb een wandering mind. Maar door alles wat ik heb meegemaakt, kan mijn ervaring wel waardevol zijn voor anderen.’

Winkelmans weet dat hij moet blijven opletten. ‘Ik zou zo drie of vier bedrijven aan mijn portefeuille kunnen toevoegen. Maar dat mag ik niet doen. Dan ben ik te druk bezig en versnippert mijn aandacht. Op de momenten dat het goed gaat, heb je ook de neiging een keertje niet naar de psychiater te gaan, of een work-out over te slaan. Het is echt een constante strijd. Je moet vooral leren zeggen: ‘Nee, dat is niets voor mij.’’ 

Dit gesprek kwam tot stand via Failing Forward, een initiatief van Startups.be en de Vlaamse overheid om falen bij ondernemers bespreekbaar te maken. www.metfalenenopstaan.be

Deel uw ervaringen en zoek mee naar oplossingen in de LinkedIn-groep van De Tijd over human resources.