De wereldeconomie heeft een slecht jaar achter de rug. Volgens de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) daalde de wereldwijde economische groei in 2019 naar 2,9 procent, het laagste peil sinds de Grote Recessie van tien jaar geleden. In 2018 groeide de wereldeconomie nog met 3,6 procent. De groeivertraging was vooral te wijten aan de handelsoorlog tussen de VS en China. Toch zijn de aandelen- en obligatiemarkten flink gestegen. Dat was te danken aan de onverwachte renteverlagingen van veel centrale banken en de recente dooi in de handelsrelaties tussen de VS en China.
De OESO voorspelt ook voor 2020 een groei van slechts 2,9 procent. Maar die prognose houdt nog geen rekening met twee recente ontwikkelingen, een positieve en een negatieve.
Uw wapen tegen de negatieve rente
Welke invloed heeft de negatieve rente op uw portefeuille? Is duurzame dividendaandelen kopen een goed idee? Of gaat u toch beter voor papieren bakstenen? En hoe werkt diversificatie met fondsen nu juist?
Als u een inkomen uit uw beleggingen wil halen, weet u maar beter een antwoord op bovenstaande vragen. Twijfelt u? Geen nood: u vindt alle antwoorden in de Aandelengids. Een uitgebreide gids vol tips en adviezen van specialisten, inclusief gedetailleerde fiches van 50 aandelen.
Het goede nieuws is dat het gedeeltelijke handelsakkoord tussen de VS en China minstens voorlopig een punt zet achter de escalatie van de handelsoorlog tussen beide landen. China belooft meer Amerikaanse landbouwproducten te kopen. De VS verlagen de importtaksen op Chinese producten met een waarde van 120 miljard dollar van 15 naar 7,5 procent.
Het slechte nieuws zijn de toenemende politieke spanningen in het Midden-Oosten. De VS hebben op 3 januari met een drone-aanval de Iraanse topgeneraal Qassem Soleimani gedood. Iran besliste daarop het nucleair akkoord met het Westen, dat de productie van kernwapens verbiedt, op te zeggen. Op 8 januari voerde het ook twee raketaanvallen uit op Amerikaanse luchtmachtbasissen in Irak.
1. Midden-Oosten en olieprijs
De onzekerheid over de toestand in het Midden-Oosten vormt op korte termijn het belangrijkste risico voor de wereldeconomie. De moord op de Iraanse generaal Soleimani deed de olieprijs begin januari voor het eerst sinds september boven 70 dollar per vat stijgen. De olieprijs viel sindsdien terug, maar een nieuwe stijging is niet uitgesloten. Een ontwrichting van de Iraakse en Iraanse olieproductie gedurende één maand zou de olieprijs met 7 dollar per vat doen stijgen, zegt de Amerikaanse bank JP Morgan.
Een stijging van de olieprijs heeft doorgaans een negatieve invloed op de groei van de wereldeconomie.
Een stijging van de olieprijs heeft doorgaans een negatieve invloed op de groei van de wereldeconomie. Olie-importerende landen zien hun koopkracht dalen en verminderen daardoor hun consumptie en investeringen. De extra consumptie en investeringen van olie-exporterende landen compenseren meestal slechts een deel van de groeivertraging in de rest van de wereld.
Europa, China en Japan zijn de grootste olie-importeurs. Maar de kwetsbaarheid van Europa is sinds de olieschokken van de jaren 70 wel sterk gedaald. De verhouding tussen het olieverbruik en de economische activiteit is de jongste decennia fors verminderd door energiebesparing en het toenemend gebruik van alternatieve energiebronnen. Een stijging van de olieprijs heeft in principe geen negatieve gevolgen voor de Amerikaanse economie. De VS worden in 2020 voor het eerst een netto-exporteur van olie, voorspelt het ministerie van Energie. Dat is te danken aan de fors hogere productie van schalieolie.
2. Handelsconflicten
De dooi in de handelsrelaties tussen de VS en China betekent niet dat alle handelsconflicten van de baan zijn. In de eerste plaats sloten de twee grootste economieën slechts een gedeeltelijk handelsakkoord. Washington hoopt in een tweede akkoord afspraken te maken met China over een vermindering van de subsidies aan Chinese overheidsbedrijven, digitale handel en de beteugeling van cyberaanvallen. Als dat niet lukt, zal Trump misschien opnieuw maatregelen treffen om China te straffen.
Bovendien zullen de VS in 2020 wellicht opnieuw de Europese Unie in het vizier nemen. De Amerikaanse handelsgezant Robert Lighthizer waarschuwde in december dat het groot Amerikaans handelstekort met de Europese Unie onhoudbaar is. Trump dreigde al herhaaldelijk met importtaksen op Europese auto’s. Hij viseert ook Franse producten, omdat Frankrijk een belasting heeft geheven op internetbedrijven. De nieuwe Franse taks treft onder meer Amerikaanse technologiebedrijven als Amazon, Facebook en Google.
3. Amerikaanse presidentsverkiezingen
De Amerikaanse presidentsverkiezingen zullen het grootste deel van het jaar een factor van onzekerheid zijn. De Democraten en Republikeinen houden op 3 februari hun eerste voorverkiezing voor de nominatie van een presidentskandidaat. Beleggers kijken vooral naar de Democraten, omdat nu al vaststaat dat Trump de kandidaat wordt van de Republikeinen.
De slagkracht van de Amerikaanse president hangt ook af van de samenstelling van het Congres.
De jongste peilingen suggereren dat ex-vicepresident en centrumfiguur Joe Biden het meest kans maakt om de Democratische kandidaat te worden. Na Biden behalen de linkse kandidaten Bernie Sanders en Elizabeth Warren de hoogste scores in de peilingen. Goede resultaten van Sanders of Warren bij de voorverkiezingen zullen wellicht zenuwachtigheid veroorzaken op de financiële markten. Beide politici willen de belastingdruk op ondernemingen verhogen.
De zenuwachtigheid zal nog groter zijn als Sanders of Warren op 3 november Trump verslaat. De onverwachte verkiezing van Trump in 2016 heeft geleerd dat een verrassing niet uitgesloten is. De slagkracht van de president hangt echter ook af van de samenstelling van het Congres. De Amerikanen verkiezen in november niet alleen een president, maar ook alle leden van het Huis van Afgevaardigden en een derde van de senatoren.
4. Brexit
Het Verenigd Koninkrijk verlaat op 31 januari de Europese Unie. De brexit zal op korte termijn weinig gevolgen hebben voor de economie. Op 1 februari begint immers een overgangsperiode waarin er niet veel verandert. Het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie moeten tegen eind december een akkoord bereiken over de toekomstige handelsrelaties. Veel waarnemers vrezen dat de overgangsperiode te kort is om zo’n deal te sluiten. Maar de Britse premier Boris Johnson weigert om de overgangsperiode te verlengen. Hij moet uiterlijk op
30 juni een verlenging aanvragen.
Als de onderhandelingen tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie moeizaam verlopen en Johnson blijft weigeren om de overgangsperiode te verlengen, zal de angst voor een harde brexit toenemen. Bij een brexit zonder handelsakkoord zullen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie vanaf begin 2021 importtaksen heffen op elkaars producten.
Zo’n scenario zou negatieve economische gevolgen hebben en zenuwachtigheid veroorzaken op de financiële markten. Vooral het Verenigd Koninkrijk heeft veel te verliezen. Zowat de helft van de Britse uitvoer gaat naar de Europese Unie. Een brexit zonder handelsakkoord zou bijna zeker een recessie veroorzaken in het Verenigd Koninkrijk. In de Europese Unie zouden Ierland, Nederland en België de belangrijkste slachtoffers zijn.
5. Centrale banken
De Amerikaanse centrale bank (Fed) en de Europese Centrale Bank (ECB) evalueren dit jaar hun langetermijnstrategie. De Fed herbekijkt ook haar instrumentarium en communicatie. Beleggers kijken vooral uit naar de verwachte aanpassing van de inflatiedoelstelling van 2 procent. De Fed heeft laten doorschemeren dat ze een zogenaamde ‘make-up’ overweegt. Die aanpak komt erop neer dat een periode van te lage inflatie moet worden gevolgd door een wat hogere inflatie om op lange termijn een gemiddelde inflatie van 2 procent te realiseren. Aangezien de inflatie de jongste jaren te laag was, zou de nieuwe aanpak ruimte creëren voor meer stimulus. De Fed wil tegen het midden van 2020 haar denkoefening afronden.
De Amerikaanse centrale bank (Fed) en de Europese Centrale Bank (ECB) evalueren dit jaar hun langetermijnstrategie.
De ECB zal wellicht op 23 januari de doorlichting van haar strategie opstarten. Ook bij die oefening staat de evaluatie van de inflatiedoelstelling centraal. Frankfurt streeft nu naar een inflatie van ‘minder dan, maar dicht bij 2 procent’. Voorts wil ECB-voorzitster Christine Lagarde bekijken of de centrale bank een bijdrage kan leveren in de strijd tegen de klimaatverandering. De ECB zou kunnen beslissen om meer groene obligaties te kopen en minder of geen obligaties van oliebedrijven. Groene obligaties zijn obligaties waarvan de opbrengst wordt gebruikt voor investeringen die bijdragen tot een beter leefmilieu.
Voorts is het uitkijken naar het monetair beleid van de twee belangrijkste centrale banken. De bestuurders van de Fed signaleerden in december dat ze niet van plan zijn om in 2020 de rente aan te passen. De rentetermijnmarkt verwacht wel een Amerikaanse renteverlaging, wellicht in september of november. Als die versoepeling van het monetair beleid er niet komt, kan dat leiden tot een stijging van de langetermijnrente en volatiliteit op de aandelenmarkten. De ECB-rentes zullen volgens de huidige vooruitzichten stabiel blijven tot het einde van dit jaar.
6. Klimaatverandering
De klimaatverandering heeft een toenemende invloed op de economie en op het beleid van overheden en ondernemingen. Daarom moeten ook beleggers daar aandacht voor hebben. De enorme branden in Australië zijn onder meer een gevolg van de opwarming van de aarde en de nieuwe Europese Commissie lanceerde een ambitieuze Green Deal.
In 2020 moeten de belangrijkste landen een nieuwe grote stap zetten. Ze moeten uiterlijk in december op de klimaattop in Glasgow aangescherpte klimaatplannen aankondigen. Dat is noodzakelijk om te voorkomen dat de aarde meer opwarmt dan de limiet van anderhalve tot twee graden die is afgesproken in het klimaatakkoord van Parijs.
