Waarom steeds meer bedrijven in bitcoin bankieren

De discussie over bitcoin als een strategische reservemunt woedt volop. Een kleine maar groeiende groep overheden, waaronder Polen, Tsjechië en de pro-cryptoregering in de Verenigde Staten, verkent de cryptomunt als een manier om de schatkist te diversifiëren, naast goud en staatsobligaties. Voorstanders zien de cryptomunt als een inflatiebestendig, schaarstegedreven - want de 'mijnbare' voorraad bitcoins is beperkt - en onafhankelijk alternatief voor traditionele reserves, en als bescherming tegen geopolitieke gevaren. Tegenstanders gruwelen van het idee wegens de wilde prijsschommelingen van de cryptomunt en de onzekerheid over de regelgeving.

Bedrijven - en hun aandeelhouders - maken dezelfde denkoefening. Is het zinvol een deel van hun cashreserves in bitcoin op te potten in plaats van ze te gebruiken voor termijnrekeningen, geldmarktfondsen of kortlopende obligaties?

Maar net zoals de omarming door overheden nog verre van mainstream is, staat bitcoin bij de meeste bedrijven niet op de radar. Volgens de website bitcointreasuries.net zijn er 160 beursgenoteerde bedrijven, voornamelijk Amerikaanse, die bitcoin op hun balans hebben. Vaak zijn ze zelf actief in de cryptosector. (zie tabel)

Van videostreamer tot hotelontwikkelaar

Veel bedrijven worden aangetrokken door het succes van MicroStrategy . Het softwarebedrijf uit Virginia, recent omgedoopt tot Strategy, was een van de eerste om bitcoin centraal te stellen in de strategie. CEO Michael Saylor begon in augustus 2020 met de aankoop van de cryptomunt als onderdeel van het kasbeheer van het bedrijf. De reden? Saylor zag in bitcoin een waardeopslagmiddel dat superieur is aan cash, vooral in een klimaat van lage rentevoeten en geldcreatie door centrale banken tijdens de covidpandemie.

Sindsdien heeft Strategy zijn bitcoinbezit gestaag uitgebreid. Het bedrijf houdt bijna 480.000 bitcoins aan, ter waarde van ruim 45 miljard dollar. Het financiert deze aankopen onder meer door de uitgifte van obligaties en aandelen, waarmee het zichzelf heeft getransformeerd van een softwarebedrijf naar een 'bitcoinholding'. Hoewel die financiële architectuur veel kritiek oogst, heeft ze het bedrijf geen windeieren gelegd. De beurskoers steeg in vijf jaar met meer dan 2.000 procent, meer dan dubbel zoveel als bitcoin zelf.

Naast Strategy zijn er andere ondernemingen die bitcoin als strategisch bezit beschouwen. Tesla is het bekendste voorbeeld. Na enkele verkopen bezit de e-autobouwer momenteel bijna 10.000 bitcoins, met een huidige waarde van 940 miljoen dollar. Andere prominente voorbeelden zijn Block, het fintechbedrijf van Twitter-oprichter Jack Dorsey, en Marathon Digital , een van de grootste bitcoinmijnbedrijven in de VS.

Een recent lid van het clubje is Rumble , een conservatieve videostreamingdienst die zich profileert als uitdager van YouTube. CEO Chris Pavlovski besloot in november 20 miljoen dollar in bitcoin te stoppen met de reserves van het bedrijf, na de overwinning van Donald Trump bij de presidentsverkiezingen en een gesprek met Strategy-CEO Saylor.

Het fenomeen beperkt zich niet tot de VS. Metaplanet, een Japanse hotelontwikkelaar, richt zich nu volledig op het aanhouden van bitcoin. Het aandeel is in Tokio in een jaar met 4.800 procent gestegen, op jaarbasis de hoogste koerswinst van het gehele Japanse koersenbord.

Metaplanet kopieert het voorbeeld van Strategy door via aandelenuitgiftes almaar meer bitcoin aan te kopen. CEO Simon Gerovich, een voormalige Goldman Sachs-trader, schakelde begin 2024 over op een 'bitcoin first-strategie' nadat bijna alle hotels van Metaplanet gedwongen werden te sluiten. Sindsdien is het aantal aandeelhouders vervijfvoudigd tot bijna 50.000, voornamelijk particuliere beleggers.

Experiment

In Europa is Bitcoin Group de grootste bedrijfseigenaar van bitcoin. De Duitse holding bezit onder meer bitcoin.de, een handelsplatform voor digitale valuta. Op de eigen balans staan voor bijna 400 miljoen euro aan bitcoin. Een symbolisch voorbeeld buiten het blockchainwereldje om, is Intesa Sanpaolo . De grootste bank van Italië maakte in januari een eerste bitcoinbelang bekend. Ze investeerde 'bij wijze van experiment' ongeveer 1 miljoen euro in de grootste cryptocurrency. Klein bier, afgezet tegenover de 100 miljard euro in de effectenportefeuille van de bank.

De adoptie van bitcoin door grote beursgenoteerde bedrijven is goed gedocumenteerd, maar over kmo's is veel minder informatie beschikbaar. Toch zijn er signalen dat de cryptovriendelijke regering in de VS ook kleine bedrijven meer inspireert om hun cash in bitcoin te bewaren. Op platforms zoals Reddit delen ondernemers hun ervaringen en stellen ze elkaar vragen over het kopen van bitcoin door kmo's.

De recordprijzen schrikken kleine bedrijven niet af. Dinsdag kondigde Kulr , een beursgenoteerd Amerikaans bedrijf gespecialiseerd in koeltechnologie, aan dat het zijn bitcoinbezit had uitgebreid tot 610,3 stuks. De aankopen werden gedaan tegen een gemiddelde prijs van 103.905 dollar per bitcoin, inclusief kosten. Dat is een stuk hoger dan de huidige marktprijs rond 95.000 dollar.

Voor kleine bedrijven is de drempel lager dan voor grote bedrijven, die een breed aandeelhouderschap en een raad van bestuur hebben die goedkeuring moeten geven. Tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering van Microsoft in december werd een voorstel om bitcoin aan de balans van het bedrijf toe te voegen met een overweldigende meerderheid verworpen. Minder dan 1 procent van de aandeelhouders stemde voor.

Administratieve struikelblokken

In België mogen bedrijven hun liquide middelen beleggen in activa naar keuze. Het is dus perfect toegelaten om in bitcoin en andere cryptovaluta te beleggen. Er geldt wel een - ruim interpreteerbare - voorwaarde dat 'de belegging in het belang van het bedrijf' dient te zijn.

De aangekochte cryptomunten moeten op naam van de vennootschap staan. Dat is vaak het grootste struikelblok, omdat de meeste cryptoplatforms niet uitgerust zijn voor bedrijfsklanten. Een Nederlands pr-bedrijfje, En Serio, nam in 2021 de proef op de som. Het duurde liefst zeven maanden om de bitcoins daadwerkelijk aan te kopen. 'Wat ons tijdens het aanmeldproces bij een internationale broker opviel, was de enorme hoeveelheid bedrijfsdocumentatie die moest worden aangeleverd in het Engels. Ook de notariële oprichtingsakte, die we moesten laten vertalen door een beëdigd vertaler', zegt oprichter Eric Dragt.

'Vroeger was het vrijwel onmogelijk om een corporate account te openen bij cryptoplatforms', zegt Levi Haegebaert, de oprichter van Start2Bitcoin, een informatieplatform over bitcoin. 'Nu gaat het wel, maar het blijft een stuk intensiever dan het openen van een privérekening en het duurt meestal enkele dagen.'

Ook worden vaak hoge minimumdrempels gehanteerd. 'Voor vennootschappen die een account willen bij een cryptobroker kan de minimuminlage oplopen tot 100.000 euro', zegt Steven Decorte, de oprichter van het Brugse accountancykantoor Dfisc. Zijn kantoor, dat vooral kmo's bedient die maximaal tien werknemers hebben, merkt een toegenomen interesse van bedrijven in bitcoin op de balans. 'Wij schatten dat minder dan 5 procent van onze klanten in bitcoin of andere cryptovaluta belegt via de vennootschap. Het gaat veelal om ondernemers die met hun persoonlijke portefeuilles al actief zijn in crypto, en die dat ook via hun onderneming wensen te doen.'

Het zijn volgens Decorte ondernemingen die niet actief zijn in de crypto- of blockchainsector. 'Vaak zijn het bijvoorbeeld zelfstandige consultants, die met hun privéportefeuille successen boekten met crypto. Zij zijn vaak zo overtuigd dat ze all-in gaan met hun cashreserve.'

'Dat is op zich veelzeggend', zegt Decorte. 'Op vennootschapsniveau zit je zeker nog met een nichepubliek van early adopters. De particuliere markt staat in België al verder voor bitcoin dan de bedrijfsmarkt.'

Niet te veel handelen, voor de fiscus

Boekhoudkundig worden crypto-activa in België op dezelfde manier verwerkt als aandelenbeleggingen. Ze worden gewaardeerd tegen de aanschafprijs, tot de participatie verzilverd wordt. Het meest tricky onderdeel is de bewijsvoering voor de fiscus. Je moet alle transacties kunnen documenteren en aantonen. 'Cryptobrokers zijn daar vaak niet voor uitgerust. Een belangrijke tip is dan ook om niet te veel te handelen', zegt Decorte. 'Bij de meeste van onze klanten die in bitcoin of ethereum zitten, gaat het eigenlijk om heel saaie beleggingen die ze jaren onaangeroerd laten.'

Tussentijdse prijsschommelingen hebben geen impact op de belastingfactuur voor Belgische bedrijven. Tijdelijke koersdalingen worden uitgedrukt in de balans als een minderwaarde, maar hebben geen fiscale impact. Koersstijgingen worden niet in de balans opgenomen door het voorzichtigheidsprincipe. Pas bij verkoop wordt de gerealiseerde winst geboekt.

Die gerealiseerde winst wordt onderworpen aan de Belgische vennootschapsbelasting van 20 of 25 procent, afhankelijk van de grootte van het bedrijf. Dat maakt het voor bedrijven minder interessant om bitcoin aan te houden dan voor privépersonen. Zij worden, als ze een buy-and-holdstrategie hanteren, momenteel niet belast. De meerwaardebelasting van 10 procent op financiële activa die gepland is door de regering-De Wever, zal daar wel verandering in brengen.

In de meeste belastingstelsels in Europa wordt bitcoin, net als in België, als een immaterieel actief beschouwd, waardoor een waardedaling als verlies moet worden geboekt, maar stijgingen niet als winst kunnen worden meegenomen.

Dat is een groot verschil met de nieuwe regels die sinds december van kracht zijn in de VS. Daar moeten bedrijven die bitcoin aanhouden hun belangen wel telkens aanpassen bij prijsdalingen én -stijgingen. Bij Tesla bijvoorbeeld, leverde die nieuwe regel een grote papieren winst op van 600 miljoen dollar in het vierde kwartaal.

Die nieuwe Amerikaanse regels geven bitcoin een extra dimensie in bedrijfsbalansen. Omdat cryptovaluta in de VS tegen reële marktwaarde mogen worden gewaardeerd, krijgen bedrijven ook de mogelijkheid om bitcoin als onderpand te gebruiken. Bedrijven kunnen nu lenen tegen hun crypto-activa. Dat mechanisme maakt bitcoin een directe bron van liquiditeit, waardoor bedrijven kunnen investeren in andere activa zonder hun blootstelling aan bitcoin te verliezen.

In België kan dat niet. Hier geldt het omgekeerde. 'Hou er als bedrijf rekening mee dat Belgische banken geen voorstander zijn van cryptogeld', waarschuwt Decorte. 'Bij kredietaanvragen beschouwen ze cryptomunten meestal als oninbaar en trekken ze ze af van de bezittingen van het bedrijf.'

Ieder bedrijf heeft een eigen motivatie om bitcoin te overwegen als balansactief. Sommige zien het als een brandverzekering in onzekere tijden, andere hopen op een hefboom op hun groei. 'Mijn advies aan wie het overweegt, is om het als strategische diversificatie te zien en er slechts een klein deel van de reserves aan toe te wijzen', zegt Decorte. 'Een stelregel die trouwens geldt voor elke beleggingsportefeuille.'