Hayoung Choi, celliste en winnaar van de Koningin Elisabethwedstrijd: ‘Er schuilt een oude ziel in mij’

Choi straalt de subtiele elegantie uit die je van een klassieke muzikant zou verwachten. In haar artiestenloge in het Elisabeth Center in Antwerpen begroet ze ons in een lange zwarte gehaakte jurk, gecombineerd met druppelvormige gouden oorbellen. Haar zwarte, vingerloze handschoenen draagt ze niet louter als accessoire. 'Ze houden mijn polsen warm. Naast mijn cello zijn dat immers mijn belangrijkste tools', legt ze uit. Tijdens het gesprek zal ze er continu speels mee friemelen. Een hint van de jeugdige nervositeit die je dan weer verwacht van een jonge twintiger.

In 2022 won Choi de prestigieuze Koningin Elisabethwedstrijd die toen voor de tweede maal aan de cello gewijd was. Drie jaar later keert ze terug naar België voor de jaarlijkse Elisabeth Week, waarin het Antwerp Symphony Orchestra, het residentieorkest van de Koningin Elisabethzaal, steevast een winnaar of laureate van de wedstrijd verwelkomt. Choi zal drie keer optreden: donderdag en zondag in kamermuziekformaties in de Muziekkapel Koningin Elisabeth in Waterloo en de Antwerpse muziekkapel Amuze, waar ze werken van Giacomo Puccini en Peter Tsjaikovski voor haar rekening neemt. Daarnaast speelt ze zaterdag met orkest in de Koningin Elisabethzaal.

Tijdens dat orkestconcert zal Choi het celloconcert van de Poolse componist Witold Lutoslawski spelen. Het uitdagende werk uit de jaren 70 leverde haar in de Koningin Elisabethwedstrijd de overwinning op. De keuze voor een hedendaags werk was gewaagd: veel finalisten spelen het op safe door te kiezen voor bekende muziekstukken van bekende componisten als Dmitri Sjostakovitsj en Antonín Dvorak. Het is de eerste keer dat Choi het stuk opnieuw zal spelen voor een publiek.

'Als je me vraagt welk stuk ik nooit beu zou worden, is het dat van Lutoslawski. Het raakt me telkens weer', zegt ze. 'Het stuk is intens dramatisch, met tragische en trieste momenten, maar heeft ook een verrassende humor. Het liet me destijds toe om al mijn facetten - mijn persoonlijkheid, charisma en kracht - te tonen. Ik kijk er enorm naar uit om het opnieuw te spelen.'

Geboren in de verkeerde eeuw

Choi koestert een diepe liefde voor hedendaagse klassieke muziek. 'Ik hoop in de toekomst nog meer moderne werken te spelen en samen te werken met levende componisten. Die vaak onbekende rijkdom wil ik delen met het publiek.'

Toch beschrijft ze zichzelf ook als een 'oude ziel'. 'Mijn vrienden zeggen vaak dat ik in de verkeerde eeuw geboren ben', lacht ze. 'Ik leef analoog. Spotify gebruik ik bijvoorbeeld alleen als ik aan het reizen ben. Thuis leg ik altijd vinyl op. Ik schrijf ook alles met pen en papier op. Mijn nieuwe iPad krijg ik maar niet aan de praat.'

Ook wat muziek betreft, heeft ze een nostalgisch kantje. 'Ik wil me in de toekomst meer toeleggen op de barokcello.' Die oudere vorm van de hedendaagse cello werd vooral tussen 1550 en 1700 gebruikt. De darmsnaren, de houding zonder pin, en de omgekeerde barokboog creëren een totaal andere klank. 'Het lijkt me prachtig om barokmuziek, zoals van Bach, in haar oorspronkelijke vorm te herontdekken.'

Nieuw leven

Het winnen van de Koningin Elisabethwedstrijd heeft voor Choi veel deuren geopend. 'Veel van mijn dromen zijn door het winnen van de wedstrijd uitgekomen', vertelt ze. 'Ik heb kunnen samenwerken met muzikanten die ik al heel lang bewonder. Zo speelde ik met András Schiff, een van de grootste pianisten van onze tijd. Hij is een enorme inspiratiebron. Ik hoop in de toekomst nog met hem te kunnen samenwerken.'

'Daarnaast heb ik het geluk gehad prachtige stukken voor een groot publiek te mogen spelen', vertelt ze enthousiast. 'Ik geniet enorm van de energie en kracht die een publiek je geeft. Geen twee ervaringen zijn ooit hetzelfde. Al van jongs af aan houd ik van die bijzondere dynamiek met een publiek.' Met een glimlach denkt ze terug aan haar eerste optreden. 'Dat was op een groot familiefeest, omringd door al mijn neven en nichten. Ongevraagd bood ik aan om iets voor hen te spelen.'

De keerzijde van haar drukke schema is het constante reizen. 'Ik heb last van jetlags', zegt ze. 'Daarmee heb ik moeten leren omgaan. Want om echt goede muziek te maken, heb je een rustige geest nodig.' Om die balans te bewaren, houdt ze zich aan een strikte levensstijl. 'Ik eet gezond, rust voldoende en blijf fysiek in conditie met yoga en pilates. Intensere sporten vermijd ik, omdat die te veel druk op mijn spieren en zenuwpezen zouden leggen.'

Keramiek maken

Tijdens rustigere periodes, als ze thuis in Berlijn is, focust Choi tussen het repeteren door ook op andere kunstvormen. 'Ik dans al sinds mijn kindertijd, dus ik neem regelmatig lessen ballet en moderne dans. Daarnaast schilder ik veel en maak ik eigen werken uit keramiek. En ik lees ook veel, recent nog werk van de Zuid-Koreaanse schrijfster Han Kang, die onlangs de Nobelprijs won.'

Die andere kunstvormen inspireren haar muziekwerk. 'Als ik een stuk aan het instuderen ben, hou ik ervan om boeken te lezen uit dat tijdperk, het helpt me om te begrijpen hoe mensen leefden en zich voelden op het moment dat het stuk geschreven werd. Maar tegelijk kan ik ook inspiratie vinden in opera of ballet. Voor bepaalde stukken bedenk ik in mijn hoofd zelfs eigen choreografieën.'

Chois liefde voor het multidisciplinaire heeft diepe wortels. Toen ik acht was, werd me gevraagd op te schrijven wat ik later wilde worden. Destijds speelde ik al cello, maar ik zat ook in een kinderkoor en was ontzettend geboeid door musicals. Ik kon absoluut niet kiezen, dus schreef ik gewoon 'artiest'.'

Die fascinatie voor musicals leeft voort, maar verder is popcultuur een ver-van-haar-bedshow. 'Ik luister al sinds mijn 13de niet meer naar K-Pop (hyperpopulair Zuid-Koreaans muziekgenre, red.). Als ik niet naar klassieke muziek luister, kies ik voor jazz.'

Op internaat in Engeland

De liefde voor muziek loopt als een rode draad door Chois familie. Haar twee zussen zijn professionele vioolspeelsters. De jongere zus, SongHa Choi, deed vorig jaar ook mee aan de Koningin Elisabethwedstrijd. Ze won niet, maar werd wel een van de twaalf finalisten. 'Onze ouders zijn nochtans zelf geen muzikanten, maar wel grote liefhebbers van klassieke muziek. Thuis stond altijd klassiek op, in de auto, in de woonkamer, overal. Ze hebben me altijd gesteund in mijn muziekcarrière, al gaven ze onlangs toe dat ze onder elkaar wel hun twijfels uitten. Zeker het moment dat ik op mijn 13de vroeg of ik naar Europa mocht verhuizen, moet moeilijk voor hen geweest zijn. Besef ik achteraf.'

Choi wilde muziek leren 'op de plek waar ze ontstaan was' en trok naar de Purcell School for Young Musicians in Engeland. 'Ik wilde ook ontsnappen aan de enorm competitieve sfeer in Zuid-Korea, waar leerlingen constant werden gerangschikt en tegen elkaar werden opgezet. In Europa vond ik het relaxter. Dat past veel beter bij me.'

In de professionele muziekwereld merkt Choi weinig van enige competitiviteit. 'Ik hoor dat dat soms het geval is in andere disciplines, maar cellisten zijn eigenlijk heel collegiaal. En naar mijn ervaring wordt elkaar veel gegund. Ik vind het fijn om tijd door te brengen met collega’s. Het zijn ontzettend chille mensen.'

Elisabeth Week, Antwerp Symphony Orchestra. Donderdag 16 januari en zondag 19 januari: kamermuziek met Hayoung Choi. Zaterdag 18 januari: Hayoung Choi performs Lutosławski.