Nadia Calviño, topvrouw van Europa's financiële arm EIB: 'We zijn bereid meer in defensie te investeren'

Vier weken na haar aantreden aan het hoofd van de Europese Investeringsbank (EIB) geeft Nadia Calviño haar eerste interview aan De Tijd, L'Echo en een handvol andere financieel-economische kranten. De gewezen Europese bureaucrate kwam na een ommetje als Spaans minister van Economie en Financiën aan het hoofd van de grootste kredietverstrekker van de wereld. Al decennialang wordt de financiële arm van de Europese Unie gerund door mannen - Calviño's voorgangers waren Philippe Maystadt en Werner Hoyer. In de strijd om de topfunctie haalde Calviño het van de Deense Margrethe Vestager, de Europese commissaris voor Concurrentie.

Van alle Europese topfuncties ging alleen die van voorzitter van de Europese Raad nog nooit naar een vrouw. Ursula von der Leyen doorbrak 4,5 jaar geleden het glazen plafond als voorzitter van de Europese Commissie. Het Europees Parlement wordt geleid door de Maltese politica Roberta Metsola, in navolging van Simone Veil in 1979. Federica Mogherini was tien jaar geleden de eerste vrouwelijke hoge vertegenwoordiger van het Buitenlands Beleid.

De 55-jarige Calviño reageerde deze week dan ook verheugd op de creatie van een netwerk van prominente vrouwelijke bedrijfsleiders. 'Door onze krachten te bundelen zal dat netwerk nieuwe ideeën voortbrengen.' Onderzoek van de EIB toont aan dat ondernemingen die door vrouwen geleid beter worden presteren op vlak van klimaat.

Haar visitekaartje viel al kort voor haar verhuis naar Luxemburg, waar het hoofdkwartier van de EIB zich bevindt, in de Europese bus. Als Spaans minister slaagde Calviño erin een akkoord te vinden met de lidstaten over de nieuwe Europese begrotingsregels, die de overheidsschuld en de begrotingstekorten van de eurolanden haalbaar en betaalbaar moet houden. Vrijdag landt wellicht een finaal compromis over die wetgeving tussen de EU-lidstaten, het Europees Parlement en de Europese Commissie.

Calviño geldt als een veeleisende, nauwgezette vrouw, met een duidelijk beeld van waar ze naartoe wil. Maar in deze Europese topjob bepaalt zij de koers niet alleen. De aandeelhouders van de EIB zijn de 27 lidstaten. En ook met de Europese instellingen moet ze nauw samenwerken. Calviño moest de voorbije maand niet alleen de regels en medewerkers leren kennen, er was ook veel overleg met ministers en andere EU-instellingen.

Meer riskante projecten

De lijst met prioriteiten is lang: de klimaatverandering, de energietransitie, de digitalisering, innovatieve technologie, het Europees industriebeleid, defensie en veiligheid en de landbouw. De roep om in al die zaken meer te investeren, klinkt luid. Het Belgische materialenbedrijf Umicore kreeg woensdagavond een lening van 350 miljoen euro van de EIB voor batterijonderzoek.

De vraag of de EIB een kapitaalverhoging nodig heeft, gaat Calviño uit de weg. De Europese ministers van Financiën houden over twee weken informeel overleg in Gent over de prioriteiten voor de EIB. Calviño wil niet vooruitlopen op die discussie.

Bij de EIB is de aversie tegen risico’s groot. Belgisch minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) trekt wel aan de bel. Hij suggereerde vorige maand dat meer riskante projecten meer privé-investeringen en institutionele beleggers zouden mobiliseren. Calviño schippert tussen ambitieuze investeringen en de - bijna heilige - AAA-rating van de EIB - zelf spreekt ze van 'AAA-plus'.

Blijft de EIB de Europese Klimaatbank?

Nadia Calviño: 'We zijn een goed geoliede organisatie. Meer dan de helft van onze investeringen vorig jaar - goed voor 49 miljard euro - ging naar klimaat, met name de productie van zonnepanelen, windmolens, groene waterstof. Een jaar eerder lagen de klimaatinvesteringen maar op 37 procent van de totale investeringen.'

'Europa beschikt over een zeer grote expertise in vergroening. De helft van de klimaatinvesteringen gaat naar cohesie, projecten die verankerd zijn in onze regio's en een impact hebben op de lokale gemeenschappen maar de hele EU ten goede komen. We moeten mondiaal denken, maar lokaal groeien.'

Veel Europese leiders dringen aan op meer geld voor defensie, en specifiek de productie van munitie. Gaat u daarin mee?

Calviño: 'We hebben altijd positief geantwoord op bijna alle projecten die ons zijn voorgelegd. Elk project wordt op zijn merites beoordeeld. We beschikken al over een programma voor strategische investeringen met een enveloppe van 6 miljard euro. We trokken dat onlangs op naar 8 miljard. In 2022 en 2023 investeerden we meer dan 2 miljard in veiligheid en defensie. De EIB is zeer actief op dat vlak en is bereid meer te doen.'

Moet u daarvoor het kapitaal van de bank verhogen?

Calviño: 'De cijfers die ik net voorlegde, spreken voor zich. Al die projecten die we ondersteunden, voldeden aan onze voorwaarden: economische en financiële leefbaarheid, impact op het klimaat en technische uitvoerbaarheid.'

'We beschikken overigens over een fonds dat speciaal is opgezet voor risicovollere investeringen. Dat Europees Investeringsfonds (EIF) is gericht op kapitaalinvesteringen in kmo's en innovatieve starters.'

De industrie vraagt meer investeringen, zodat Europa kan opboksen tegen de Amerikaanse en Chinese steun voor innovatie, vergroening en digitalisering.

Calviño: 'We investeren daar ook in. We financierden onlangs een project van groene waterstof in Portugal, het grootste park van zonnepanelen in Italië en bijna 1 miljard euro voor het decarboniseren (exit uit fossiele energie, red.) van de staalproductie in Zweden, dankzij de groene batterijen van het bedrijf Northvolt. Nieuw is dat we nu ook de componenten mogen financieren die nodig zijn voor de groene transitie.'

'Het idee van groene of digitale financiering is erop gericht van Europa een wereldleider te maken. Elke euro die we vorig jaar investeerden, mobiliseerde 40 euro (voor elke euro die de EIB investeert, leggen andere partijen daar 40 euro bovenop, red.), en dus ook andere investeerders. Dat is precies waarom de EIB een belangrijke rol kan spelen om de investeringskloof voor de groene en digitale transitie in Europa te dichten.'

Is er ook EIB-steun voor de landbouw?

Calviño: 'We tekenden voor 2,3 miljard euro kredieten voor de landbouwsector in 2023. Gemiddeld lenen we sinds 2017 zowat 5 miljard per jaar aan landbouw en bio-economie, en ook die steun geldt voor de hele waardeketen. De voorbije vijf jaar hebben we ongeveer 300.000 kmo's bediend.'

Welke steun geeft u aan Oekraïne?

Calviño: 'We mobiliseerden al 2 miljard euro als investeringssteun voor Oekraïne. Het is goed dat de EU een apart Oekraïnefonds heeft opgericht van 50 miljard euro voor de volgende vier jaar. We kunnen daardoor meer doen voor dat land. We werken trouwens samen met alle belangrijke spelers in de regio, zoals de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling, de Oost-Europabank en de Wereldbank. We gaan investeren en de stabiliteit van het land ondersteunen. We moeten daarbij onze hoge normen behouden en het Europese geld goed beheren.'