Audit wijst op inefficiënte aanpak van grensoverschrijdend gedrag aan UGent

Nu een nieuwe roman de UGent-politicoloog Carl Devos beschuldigt van grensoverschrijdend gedrag, komen er steeds meer vragen over de procedures en de meldpunten van de universiteit. Volgens de huidige rector Rik Van de Walle 'faalde' de universiteit in 2014, toen de schrijfster van het boek, Hilde Van Liefferinge, melding maakte van de vermeende feiten. Van de Walle werd pas in 2017 rector. Volgens hem zou het beleid inzake meldingen sinds 2016 een hele weg afgelegd hebben.

Toch loopt het systeem vandaag allesbehalve vlot. Dat concludeerde een externe audit aan de universiteit, die De Tijd kon inkijken. De audit werd in 2024 besteld, nadat een intern rapport een vernietigend beeld had geschetst van wijdverspreid en veelvoorkomend grensoverschrijdend gedrag op de unief. Auditeur Deloitte, die het rapport in juni 2024 afleverde, stelt dat de aanpak van grensoverschrijdend gedrag op de universiteit 'inefficiënt, onvoldoende effectief, versnipperd, onvoldoende transparant en slagkrachtig' verloopt.

Een eerste pijnpunt is de rol van de vertrouwenspersonen aan de universiteit. Die is te breed ingevuld, ziet het rapport. Hoewel het hun kerntaak is om meldingen op te volgen, nemen ze nog tal van andere hr- en beleidstaken op aan de universiteit, onder meer voor vormingen en welzijnsinitiatieven.

Daardoor treden er niet alleen 'inefficiënties' op, maar dreigen ook 'mogelijke belangenconflicten', waarschuwt de audit. De vertrouwenspersonen worden als 'overbelast ervaren' en 'urgente klachten worden mogelijk onvoldoende opgepikt', stipt het rapport aan. Bovendien hebben de bewuste medewerkers een dubbele rol: ze zijn vertrouwenspersoon voor zowel het personeel als de studenten. Dat maakt dat de meldingsdrempel bij studenten hoog ligt, klinkt het.

Voor 2015 was er bij de UGent slechts één vertrouwenspersoon. In 2015, 2016, 2018 en 2019 werd het team uitgebreid naar acht mensen om aan de stijgende vraag te voldoen. Ook hun mandaat werd breder, zodat ook studenten bij hen terecht zouden kunnen. In 2018 kreeg het team de naam 'Trustpunt', zodat het meldpunt ook bekend zou worden bij internationale studenten en medewerkers.

Maar de slagkracht bleef achterwege. De audit zag weinig opvolggesprekken met de melders. 'Als het niet gevraagd wordt door de melder, wordt geen opvolggesprek gepland na informele procedures', klinkt het. Dat leidt tot een 'dalend vertrouwen en de perceptie dat de universiteit geen actie onderneemt'.

'Patronen in gedrag'

Naast de acht centrale vertrouwenspersonen hebben sommige faculteiten ook aparte vertrouwenspersonen. Maar ook die zijn 'onvoldoende effectief in het ontvangen en behandelen van meldingen', concludeert de audit. 'Gebruikers ervaren ze als onvoldoende discreet, toegankelijk en zichtbaar'. Ook nemen ze meldingen op verschillende manieren op, waardoor 'inconsistenties en potentieel parallelle circuits' ontstaan.

Door het brede en versnipperde landschap van meldpunten, is het oordeel van de audit streng. 'Dit leidt tot onvoldoende coördinatie en een gebrek aan zicht op alle meldingen, waardoor patronen in gedrag mogelijk niet worden herkend.' Er wordt opgeroepen tot een gecentraliseerde aanpak en een betere afstemming om de transparantie en de coördinatie in de behandeling van meldingen te waarborgen.

De audit geeft ook een inkijk in het aantal meldingen van de jongste jaren aan de universiteit. In 2023 waren er 529 contactmomenten met meldpunten. Daarvan gingen 425 meldingen over psychosociale risico’s, waarvan er nog eens 119 specifiek gingen over grensoverschrijdend gedrag. Hoewel dat iets minder is dan in 2022, ziet de audit de laatste jaren een 'sterke stijging van het aantal meldingen'. Van alle contactmomenten in 2023 mondden er 28 niet uit in een gesprek.

Uit een welzijnsbevraging van 2023 blijkt dat ongeveer een kwart van de medewerkers van de UGent in het jaar voorafgaand aan de enquête te maken had met een of meerdere incidenten. Twee derde van de deelnemers gaf aan een drempel te ervaren om grensoverschrijdend gedrag te melden.

Volgens verschillende bronnen in de universiteit is er de voorbije jaren vooruitgang geboekt , maar is er nog veel werk aan de winkel. Vooral de opvolging van de meldingen blijkt een probleem, net als het gebrek aan doortastend optreden van de universiteit, klinkt het.

'Het feit dat we de audit bestelden, toont aan dat we de problemen uit de interne bevraging wilden aanpakken', reageert Van de Walle. De universiteit verwijst ook naar rondetafelgesprekken met jonge onderzoekers die aangaven dat het meldproces beter kan of, zorgwekkender, dat de melding de situatie slechter had gemaakt. 'We nemen daarom de knelpunten en aanbevelingen die in het auditrapport aangehaald worden ter harte en nemen dit verder op', zegt Van de Walle.