Facebook-bericht maakt van Michel nog lang geen Trump
Premier Charles Michel (MR) krijgt kritiek omdat hij pers en parlement links liet liggen met een boodschap op Facebook. De discussie toont hoe ver België achterop hinkt bij het buitenland.
'Michel zonder filter' besloot de traditionele media te bypassen uit frustratie en boosheid. Michel is misnoegd omdat hij vindt dat televisie- en krantencommentatoren hem in de Soedan-heisa onheus hebben behandeld en er veel desinformatie is verspreid. De premier is niet van plan het bij één keer te laten, al is het evenmin de bedoeling klassieke media zo veel mogelijk links te laten liggen.
Wat voorafging
Premier Michel koos in de kwestie over het
terugkeerbeleid van Soedanese migranten voor een eigen boodchap op
Facebook in plaats van dat via een interview of communicatie aan de
traditionele kanalen te doen. Zijn opmerkelijke demarche deed hij enkel
in het Frans, wat erg ongebruikelijk is voor een Belgische premier. Hij
deed dat omdat zijn boodschap vooral voor een Franstalig publiek bedoeld
was. In het zuiden van het land is Michel inzet van een politiek spel
carambole, om via staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken
(N-VA) de premier te raken.
Er is gemor bij de oppositie. Groen-kamerfractieleider Kristof Calvo vindt de Facebook-politiek van Michel niet ernstig. 'Terwijl wij al tien dagen vragen dat de premier uitleg komt geven in het parlement. ' Voor een Belgische premier is het misschien nieuw, maar de oprisping van de oppositie ten spijt kiezen steeds meer politici voor 'ongefilterd nieuws' die niet door media geduid en geïnterpreteerd worden.
De bekendste is de Amerikaanse president Donald Trump. Bij ons is er staatssecretaris voor Asiel en Migratie (N-VA) Theo Francken. Geen van beide ligt bij Michel in de bovenste schuif.
Ironisch genoeg kopieert Michel net de strategie die Francken - de andere hoofdrolspeler in de Soedan-heisa - als eerste Belgische politicus professioneel en structureel aanpakte. Francken richt zich al jaren rechtstreeks via sociale media - vooral Twitter en Facebook - tot zijn volgers. Francken is een op zichzelf draaiend professioneel nieuwskanaal voor 'La Flandre Profonde'. Hij mocht onlangs zijn sociale media-aanpak zelfs uit de doeken doen voor de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG).
Trending topic
De rest van de politiek is intussen gevolgd. Maar Francken blijft wel de politicus met de grootste impact en het grootste bereik. Nog altijd slaagt geen politicus er beter in zijn boodschappen te laten delen en via levendig debat tot trending topic te maken. Zijn partij N-VA staat ook het verst in digitale politieke professionalisering, onder meer door middelen te investeren in een digitaal labo. Daar wordt gekeken welke boodschappen het best werken en hoe die best verspreid worden. De politieke partijen doen ook meer en meer aan datamining - het inzamelen van allerlei gegevens over gebruikers.
De Facebook-pagina van Charles Michel heeft 45.000 volgers. Dat is best een groot bereik, maar eigenlijk nog relatief weinig voor een premier. Theo Francken heeft 135.000 volgers, Bart De Wever 65.500. En die begon pas recent opnieuw met Facebook, nadat zijn account een jarenlang slapend bestaan leidde.
Michel is een late adopter om sociale media te omarmen als te verkiezen communicatiemiddel. De Twitter-duim van Amerikaans president Donald Trump - die volgens hemzelf zonder de hulp van Twitter nooit zou verkozen zijn geraakt - schiet sneller dan zijn schaduw. De Canadese president Justin Trudeau en zijn vrouw presenteren zich dan weer als politiek powerkoppel op foto-app Instagram.
Het is eerder een teken van achterstand dan vernieuwing dat de Facebook-communicatie van de premier een thema is. Het verschilt uiteindelijk niet zo veel van het simpele, vertrouwde persbericht. Het toont dat politieke digitale strategie hier nog in de kinderschoenen staat. Sociale media en datamining zijn voor het eerst op grote schaal ingezet door het team van Amerikaans presidentskandidaat Barack Obama bij de campagne in 2008.
In digitale frontrunners als de VS en Groot-Brittannië gaat de discussie tien jaar later over geavanceerde 'politieke bots', geautomatiseerde nepprofielen die politieke campagnes, verkiezingen en het publieke debat manipuleren. Ingehuurde bedrijven met een leger van cybersoldaten en technologisch geschoolde politieke fanboys opereren online in het schemerduister, waardoor onduidelijk is hoe massief ze worden ingezet. Er is geen twijfel dat het op steeds grotere schaal gebeurt, zoals bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen en het Brexit-referendum het geval was.
Fake-profielen
Volgens Amerikaans onderzoek zijn minstens 50 miljoen Twitter-accounts in werkelijkheid fake-profielen. Dankzij hoogtechnologische software zijn ze nog amper te onderscheiden van echte, levende personen. Ze zijn geprogrammeerd om positieve comments te plaatsen op het Facebook-profiel van politici, kritische journalisten of activisten via Twitter aan te vallen of al dan niet fake nieuwsverhalen kunstmatig trending te maken.
Amerikaanse media berichtten over de activiteiten van Russische 'troll farms' - bedrijven met tientallen medewerkers die sociale media constant bestoken met provocatieve posts en agressieve aanvallen op politici en organisaties. De meest beruchte trolfabriek, Internet Research Agency, zou nauwe banden onderhouden met het Kremlin.
De simpele bots zien hun plaats ingenomen door veel meer geavanceerde cyborgs. Dat zijn geautomatiseerde profielen die in staat zijn unieke content met onderbouwde argumenten te posten, die zelf aan te passen in nieuwe versies en in gesprek te gaan met reageerders. Geen mens die in de gaten heeft dat het om 'computerpropaganda' gaat. Autocratische regimes zoals China en Rusland zouden ze nu al inzetten om hun bevolking te bewerken. Onder de cyborg accounts wordt een hefboom gezet met een netwerk van simpele bots die de geavanceerde boodschap helpen pushen.
Conversatie-agenten
Start-ups in Silicon Valley zijn bezig met de ontwikkeling van 'conversatie-agenten' die een volledig normaal gesprek kunnen hebben met een levend persoon. Het is artificiële intelligentie die handig is voor klantendiensten van bedrijven, maar is ook een gedroomde tool voor politiek misbruik. Er wordt ook geëxperimenteerd met digitaal gecreëerde speeches door politici, met uitspraken die ze nooit deden, maar niet van echt te onderscheiden zijn.
De technologie is zo recent dat moeilijk in te schatten valt hoe groot de impact ervan is. De eerste academische studies wijzen erop dat de valse bots wel degelijk de grondstroom van een samenleving kunnen sturen en doen veranderen. In Vlaanderen is het toekomstmuziek. Waar Vlaamse partijen met miljoenen euro werken, zijn dat er in de VS honderden miljoenen. De discussie is niet dat Michel een politieke boodschap op Facebook post, de vraag wordt of de boodschap wel van hem komt.
Meest gelezen
- 1 Bonte, het oudste en enige riffelbedrijf van België, stopt ermee: ''Wat moeten wij nu doen?', vragen klanten'
- 2 Élodie Ouédraogo over het einde van Unrun: ‘Ik voelde zo veel schaamte, maar ook opluchting’
- 3 Paul Gheysens, de gevreesde vastgoedboer met twee gezichten
- 4 Euroclear werd bijna voor 2 miljard euro opgelicht, maar parket weigert dat te onderzoeken
- 5 Weinig reden tot toosten bij champagnehuis Vranken-Pommery