Ontdek hoe AI iconische auto's transformeert tot verrassende modellen

Uiteraard is François Mercier een petrolhead, en zoals bij velen begon die liefde met de obligate miniaturen. Maar al vroeg sloop er creativiteit in: ‘Als kind bouwde ik ook zelf modellen en al knutselend transformeerde ik ze’, lacht hij. Nu rijdt hij dagelijks met een Mini, maar in zijn garage staan ook een Peugeot 504 Coupé uit 1969 – een wondermooi ontwerp van Pininfarina – en een vintage scooter: een Honda Elite 250 uit 1989. ‘Ik hou vooral van de esthetiek van gemotoriseerd vertier, en de wereld eromheen. En van de trips, natuurlijk. Maar een dikke motor met veel pk’s is niet meteen aan me besteed.’

Toen hij anderhalf jaar geleden AI ontdekte, sloeg Mercier meteen aan het experimenteren met auto’s. ‘Het project past in het concept ‘Uchronia’, waarin je alternatieve werkelijkheden bedenkt’, vertelt hij. ‘De centrale vraag daarbij is altijd: wat als? Als je de premissen een beetje anders maakt, hoe zou de wereld er dan uitzien? Dat fascineert me al lang. Daarom keek ik vroeger zo graag naar sciencefiction zoals ‘Planet of the Apes’, waarin de ingebeelde wereld dicht aanleunt bij onze realiteit, terwijl er toch een parallel universum ontstaat. Nu kan ik zelf zoiets creëren. Bijvoorbeeld: wat als Fiat van zijn klassieke 500 een stretchlimousine had gemaakt? Absurde vragen stellen aan een AI-programma resulteert in grappige beelden waarin het bekende en het surreële naast elkaar bestaan.’

Sommige modellen in Merciers boek zijn niet gebaseerd op bestaande auto’s, ‘maar de grootste fun zit toch in het transformeren van bestaande wagens. Zoals de Lamborghini Puntach CF – een Countach als lijkwagen’.

Als promptograaf gebruikt Mercier het generatieve AI-programma Midjourney, dat hij integreert in Discord, het messaging- en digitaal distributieplatform dat veel gamers gebruiken om online­gemeenschappen te creëren. ‘Ik vertrek altijd van een bestaand automerk, maar nooit van een bestaand beeld’, legt hij uit. ‘Ik maak een prompt: een reeks woorden die het gewenste beeld beschrijven. Eenvoudig gesteld typ ik het volgende: “Maak een motorhome op basis van een rode Ferrari uit de jaren 80.” Dan analyseert het systeem zijn database: Wat is een Ferrari? Wat is rood? Hoe zag een Ferrari eruit in de jaren 80? Wat is een motorhome? En dertig seconden later rolt er een nieuw beeld uit.’

Zo’n prompt kan vrij kort zijn, bijvoorbeeld twee zinnen van samen 25 woorden. Maar ook veel langer, al werkt dat niet altijd beter. ‘Soms is het beter om kort en direct te zijn’, zegt Mercier. ‘Sowieso is het eerste resultaat zelden goed en moet ik gaan verfijnen. Soms komt er iets totaal anders uit dan wat ik voor ogen had. Het systeem is in essentie dom. Ik moet het voeden met mijn eigen ideeën, zeer duidelijk omschrijven wat ik wil, en een gesprek opbouwen met de machine. Dat heb ik intussen geleerd, waardoor ik nu veel vlugger een aanvaardbaar resultaat heb dan toen ik ermee begon. Vaak prompt ik in verschillende talen – Frans, Nederlands en Engels – wat verschillende uitkomsten oplevert.’

Soms is het resultaat na een uur perfect, andere keren duurt het een week. ‘Het is natuurlijk nooit exact wat ik in mijn hoofd had’, zegt Mercier. ‘Misschien gebeurt dat ooit wel, dat we onszelf inpluggen in de machine, die onze gedachten leest. Al hoop ik dat ik dat nooit zal beleven.’ (lacht)

Sommige van zijn pogingen gingen compleet de mist in, zoals nieuwe modellen op basis van Saabs. Leent het ene merk er zich beter toe dan het andere? ‘Alles hangt af van de hoeveelheid beelden in de buik van het systeem’, aldus Mercier. ‘Van een Saab zijn dat er veel minder dan van pakweg een Porsche 911. Daardoor wordt het resultaat flou: de machine begrijpt het niet echt. Ik werk aan een ander project met bekende mensen. Vraag ik om een beeld van Donald Trump te genereren, dan lukt dat perfect. Vraag ik om er een te maken van onze koning: hij lijkt er niet op. Er zijn wel veel getagde beelden van hem, maar niet genoeg om een nieuwe, duidelijke Filip te genereren.’

Elk ‘nieuw’ model krijgt uiteraard een bijbehorende modelnaam. Wat te denken van een Audi Sixtro, Ferrari Minima S2, Mercedes 30000 SL, Porsche Combi 1, Aston Martin DBXL, Maserati Carrio GT of Citroën 20CV. Ook AI? ‘Néén’, lacht hij. ‘Die typenamen heb ik zelf verzonnen – dat is natuurlijke intelligentie. Het was een belangrijk deel van het werk, en een heerlijk spelletje.’

Terwijl je geamuseerd door het boek bladert, maak je je de bedenking dat sommige fantasiemodellen mogelijk een succes waren geworden. Je vraagt je af wat die merken destijds allemaal hebben laten liggen. ‘Veel van de creaties zijn in werkelijkheid totaal onmogelijk’, relativeert Mercier. ‘Zo kúnnen de supersportwagens in motorhomevariant – zoals de Ferrari F4000L – niet bestaan, want in de realiteit zit de motor achterin, en daar is in de beelden geen ruimte voor. Maar de piepkleine Alfa Romeo O, een van mijn favorieten, zou wel echt kunnen bestaan, bijvoorbeeld op het chassis van de originele Fiat 500. En guess what: drie jonge autodesigners uit Italië en Frankrijk zijn fan van mijn werk en zullen er een miniatuur van maken. De auto-industrie gebruikt overigens volop AI om ideeën te ontwikkelen. AI is geïntegreerd in onder meer Photoshop, om helemaal in lijn met het Uchronia-concept ‘wat als’-vragen te testen op beelden van bestaande modellen.’

Het project is ook te verkrijgen als prints op metaal. Er waren al tentoonstellingen in Brussel, Knokke en Namen. ‘Nu probeer ik plekken te vinden in het buitenland – ik zou graag iets doen in Turijn, het mekka van het autodesign’, aldus Mercier, die intussen nieuwe auto’s blijft genereren. ‘Als ik in de metro zit, kan ik gewoon op mijn telefoon beelden beginnen te prompten’, lacht hij. ‘Ik maak er meerdere tegelijk en voer met de machine constant gesprekken over auto’s.’

‘Secret Cars – 300 Promptographs’ van Mr. Francois
| Uitgeverij | Luster
| Prijs | 25 euro
Een print op metaal
| Prijs | Tussen 200 en 1.000 euro
| Website | mrfrancois.com