Brusselse stadstol niet meer deze legislatuur

'Het systeem zal deze legislatuur niet operationeel zijn', zei Brussels minister van Financiën en Begroting Sven Gatz (Open VLD) eind vorige week in het Brussels Parlement. Daarmee gaat definitief een streep door de stadstol, een van de belangrijkste speerpunten die de regering van Brussels minister-president Rudi Vervoort (PS) deze legislatuur had.

Volgens de plannen, SmartMove gedoopt, zouden auto's die het Brussels Gewest binnenrijden een vast tarief moeten betalen plus een bedrag per kilometer, afhankelijk van het aantal fiscale pk's van de auto. Bestuurders van grote auto's betalen daardoor relatief veel. De begintarieven in de spits variëren van 1 tot 6 euro. Daar bovenop komt nog een kilometertarief van 8 tot 18 cent, afhankelijk van de vraag of de rit in of buiten de spits wordt gereden.

App getest

De Brusselse overheid heeft een app ontwikkeld die door meer dan 1.000 mensen uitgetest wordt. Ook zijn ANPR-camera's geïnstalleerd. Ze worden tevens gebruikt om de lage-emissiezone in het Gewest te handhaven. Er is 68 miljoen euro voor de ontwikkeling beschikbaar, waarvan het merendeel door Europese subsidies wordt gedekt.

Maar Gatz zegt dat het ontwikkelen en het testen van de systemen meer tijd nodig heeft. Ze zullen niet meer voor de gewestelijke verkiezingen van oktober 2024 klaar zijn.

Maar de praktische vertraging is lang niet de enige reden voor het over de verkiezingen heen tillen van de kilometerheffing. De PS heeft zich als grootste coalitiepartij in de Brusselse regering vierkant tegen de invoering gekant. 'Er zijn nog sociale correcties nodig voor de meest kwetsbaren, de grote gezinnen die geen alternatief voor de auto hebben. En trouwens, er bestaat al een kilometerheffing via de accijns op benzine en diesel', zei de voorzitter van de Brusselse PS Ahmed Laaouej eind vorige maand.

Zonder de steun van de PS is de kilometerheffing ten dode opgeschreven, omdat er ook in de oppositie in het Brussels Parlement weinig steun voor is. Daarnaast dreigt de kilometerheffing tot belangenconflicten met Vlaanderen en Wallonië te leiden.

De plannen voor een Brusselse stadstol werden vlak na de vorming van de huidige Brusselse regering in 2020 gepresenteerd door minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen), die erop rekende dat de kilometerheffing in 2022 een feit kon zijn. Dat bleek te optimistisch. Wel gaven de Raad van State en de Europese Commissie groen licht voor de invoering ervan.

Het belasten van automobilisten per gereden kilometer op een bepaald tijdstip geldt als een van de effectiefste manieren om iets aan het fileprobleem te doen. Hoewel thuiswerk sinds de coronacrisis gemeengoed is, zijn de files vooral rond de grote steden sinds vorig jaar terug. Tegenstanders van de kilometerheffing vrezen dat de invoering ervan neerkomt op een platte belastingverhoging.

Sleutel-op-de-deur

De Brusselse kilometerheffing zou naar verwachting 500 miljoen euro opbrengen. Gatz sleutelt nog aan een aanpassing van de lastendruk voor Brusselaars, waardoor de stadstol geen lastenverhoging voor inwoners van het gewest mag betekenen. De voorbereidingen gaan door, hoewel de invoering niet meer voor deze regeringsperiode zal zijn. 'Zo heeft de volgende Brusselse regering meteen een sleutel-op-de-deuroplossing', klinkt het bij een woordvoerder van Gatz.

In Vlaanderen pleit minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD) geregeld voor de invoering van een kilometerheffing. Hoewel de voorbije jaren veel studies zijn gedaan, schrok de Vlaamse regering er altijd voor terug.