Zuhal Demir stelt asbestproducenten opnieuw in gebreke

Ruim 25 jaar nadat het gebruik van asbest in ons land officieel verboden werd, blijft de giftige bouwstof, die werd verwerkt in onder meer golfplaten, leien en buizen, het bouwbedrijf Eternit (tegenwoordig Etex) achtervolgen. Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) heeft het bedrijf en zijn individuele bestuurders deze week een ingebrekestelling gestuurd.

Demir eist een pak meer geld voor het asbestveilig maken van Vlaanderen. Volgens de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) is Eternit verantwoordelijk voor ongeveer twee derde van het in Vlaanderen nog aanwezige asbestcement. Sinds 2018 heeft de Vlaamse overheid al 169 miljoen euro aan uitgegeven aan asbestverwijdering.

Daarom neemt Zuhal Demir de dading die de vorige Vlaamse regering met Eternit afsloot op de korrel. 'De kosten lopen veel hoger op dan de afkoopsom', aldus Demir. 'OVAM becijferde recent nog de werkelijke kost voor de opkuis van de naar schatting 1,7 miljoen ton asbest die nog in Vlaanderen aanwezig is. Die bedraagt een aanzienlijk veelvoud van de afkoopsom van 4,8 miljoen euro.'

Schuldig verzuim

Demir eist een 'aanzienlijk structureel bedrag per jaar tot 2040', om die kosten te helpen dragen. Een concreet cijfer noemt Demir niet: dat moet deel uitmaken van onderhandelingen die Demir met het bouwbedrijf hoopt te voeren. Naast Eternit richt de minister haar pijlen ook op het Amerikaanse John Mansville, de rechtsopvolger van asbestproducent JM Balmat uit Mol.

De vraag rijst of de vorige dading nog kan opengebroken worden. 'In principe blijft de overheid door een dading gebonden, ook wanneer ze zich achteraf benadeeld voelt door de uitkomst ervan', zegt Evelien De Kezel, experte aansprakelijkheidsrecht aan de Universiteit Antwerpen aan Radio 1. 'Alleen in geval van bedrog of fraude kan zo'n dading vernietigd worden.'

Dat is de weg die minister Demir nu bewandelt. 'Eternit was al sinds de jaren 60 op de hoogte was van de mogelijke gezondheidsgevaren, er is dus sprake van schuldig verzuim', aldus Demir. 'Het is onmogelijk dat via een dading af te kopen. De tijd dat grootvervuilers hun verantwoordelijkheid konden ontlopen, is voorbij.' Etex krijgt nu dertig dagen om op de ingebrekestelling te reageren.

Bouwmultinational

Ondanks het asbestschandaal is Etex, dat gecontroleerd wordt door de steenrijke familie Emsens, uitgegroeid tot een wereldwijd actieve bouwmultinational. De groep boekte in 2023 recordresultaten, bleek uit de jaarcijfers die Etex donderdag publiceerde. Het bedrijf zag zijn omzet stijgen tot 3,8 miljard euro, de recurrente operationele kasstroom (rebitda) groeide met 10 procent tot 712 miljoen euro.

Door de goede resultaten verhoogde Etex zijn dividend met 11 procent naar 1,03 euro per aandeel. Het aandeel noteert op de Expert Market van Euronext Brussel, de vroegere veilingmarkt.