Scudraketten

‘Scudrakettenfestival’, liet een onderhandelaar aan de formatietafel gisteren met een tikje cynisme weten. De centrumrechtse begrotingsonderhandelingen gingen gisteren ruziënd van start. Over de lekken rond Marianne Thyssen die toch nog eurocommissaris wil worden, ook al ziet het ernaar uit dat het volgens de ‘Belgische logica’ van de onderhandelende partijen Didier Reynders zal worden. Wantrouwen ook over de lekken met wenslijstjes met extra lastenverlagingen. En wrevel over gelekte interne fiches van de N-VA, die de gesprekspartners van de MR nogal bloemrijk omschreven. De sfeer was ijselijk.

Toch zal dat het lot van de gesprekken niet bepalen. Deze coalitie kan, nu alle partners hun nek zo ver hebben uitgestoken, het zich niet meer permitteren om niet te slagen. De MR is de Rubicon overgestoken als enige Franstalige partij. De N-VA deed hetzelfde, door als nationalistische partij haar communautair programma te laten vallen. Open VLD trad tot de Vlaamse regering toe zonder mee te onderhandelen over de inhoud. En CD&V waagt zich ver met haar boegbeeld Kris Peeters, en heeft de PS-pistes meteen afgezworen.

Niet toevallig groeit de ­zenuwachtigheid nu stilaan over de essentie wordt onderhandeld. Hoe kan deze coalitie de lasten verlagen, echte hervormingen doorvoeren die de economie nieuwe impulsen geven en toch de begroting op orde krijgen? Het denkspoor om het begrotingsoverschot dan toch maar weer enkele jaren uit te stellen, komt dan al snel op tafel.

Er zijn heel wat zinvolle economische argumenten om een schok met een serieuze lasten- en belastingverlaging voor de werkenden nu voorrang te verlenen. Zeker als die gepaard gaat met echt structurele hervormingen zoals een flexibelere arbeidsmarkt, langer werken, een tax shift, een andere financiering van de ziekenhuizen en een grote pensioenhervorming gespreid over meerdere jaren. Dat is de ‘breuk met het verleden’ die moet worden gemaakt. Dat zijn de echte scud-raketten die deze coalitie in petto heeft. Alleen valt die ‘breuk’ in het water als de begrotingsdiscipline weer maar eens moet sneuvelen. Het verleden heeft geleerd dat het uitstellen van de begrotingsevenwichten de budgettaire problemen alleen maar erger maakt.

Er is ook een politiek probleem. Er valt strikt genomen iets voor te zeggen dat je, zolang de economische groei niet aantrekt, de besparingsinspanningen nog ietwat beperkt. Alleen leert de politieke geschiedenis dat wanneer de groei dan toch komt, er te weinig politici opstaan om de inhaalbeweging te maken en de besparingen toch uit te voeren.

Ook in deze is een breuk met het verleden welkom. Het ­beste scenario is dat de federale regering op haar begrotingstraject blijft. En als ze daarvan toch zou afwijken, moeten er harde afspraken komen om later met meevallers de schulden af te bouwen. Anders blijven de salvo’s lastenverlagingen en maatregelen één groot scudrakettenfestival.