De meest gehate belasting

Almaar meer families in ons land verplaatsen een deel van hun vermogen naar een private stichting, waarmee toekomstige generaties geen erfenisbelasting moeten betalen. Dat blijkt uit onderzoek van De Tijd en L’Echo. Van de 2.105 private stichtingen die actief zijn in ons land, worden er 517 of een kwart gebruikt voor de successieplanning van families.

Niet dat private stichtingen, bedoeld voor 'een belangeloos doel', alleen maar voor successie gebruikt worden. Veel van die stichtingen zijn wel degelijk organisaties die een goed doel financieren. Maar onder de laag cosmetica blijkt voor een deel ervan dat belangeloos doel vaak het doorgeven van een deel van het vermogen aan de volgende generatie te zijn, zonder dat daar de erfenistarieven voor gelden die je als privépersoon zonder constructies wel betaalt.

Die tarieven voor privépersonen zijn bijzonder stevig. Het maakt de erfenisbelasting tot een van de meest gehate belastingen. Een erfenisbelasting tussen partners, die vaak samen hun vermogen hebben opgebouwd, die oploopt tot 27 procent? Zelfs al is de eigen woning vrijgesteld en geldt dat tarief pas boven 250.000 euro, dat is een aberratie. Partners hebben er ook al personenbelasting op betaald. Nota bene met tarieven die tot de hoogste ter wereld behoren. En met die 27 procent hebben we het dan nog niet over de wurgtarieven voor wie erft van een ver of niet-familielid.

Op individueel vlak voelt zo'n erfbelasting erg onrechtvaardig aan. Ouders willen de spaarpot die ze opgebouwd hebben, doorgeven aan hun kinderen, familie of andere erfgenamen. Die spaarpot is 'hun' geld. Er is al belasting op betaald en de staat roomt dan in een tweede ronde nog eens zeer forse bedragen af.

En als die gehate erfbelasting dan toch moet worden betaald, stuit het tegen de borst dat die niet voor iedereen geldt. Voor tal van constructies hoef je niet eens naar fiscale paradijzen te trekken, ook bij ons is het perfect mogelijk.

Het toont eens te meer aan dat ons belastingsysteem op alle niveaus - het federale en het regionale - een grote hervorming nodig heeft. Met billijke tarieven in plaats van met wurgtarieven, maar wel met een oefening die systemen vereenvoudigt en achterpoortjes sluit.

In de aanloop naar de verkiezingen van 9 juni buitelen linkse partijen over elkaar om een vermogensbelasting te eisen. Die vermogenstaks is geen goed idee. Vaak zitten die vermogens in tal van economische activiteiten, die de jobs genereren waarop de verzorgingsstaat gebouwd is. Bovendien moet de politiek in plaats van nieuwe belastingen in te voeren in eerste instantie veel verantwoorder omgaan met elke uitgave en besparen op wat geen kerntaak is.

Maar zelfs met zware besparingen zullen er nog forse belastinginkomsten nodig zijn. Zorg, pensioenen, onderwijs, defensie en veiligheid, klimaat... zullen de komende jaren nog meer geld vragen. Hoe organiseren we dat belastingsysteem zo goed en productief mogelijk? Daarover zou het moeten gaan in de campagne. Wie daarbij gaten in dat systeem duldt, ondermijnt de fairness. Dat houdt risico's in. Als een systeem als unfair wordt ervaren, wordt het in vraag gesteld of omvergeworpen. En voedt het nog eens de woede bij de bevolking, waarop de extremen teren.