State of the Union | Comeback van Trump is geen uitgemaakte zaak

Hoewel nog meer dan 15 staten moeten stemmen, zijn de voorverkiezingen voor de race naar het Witte Huis mathematisch voorbij. Tenzij hen iets overkomt, nemen de Republikein Donald Trump en de Democraat Joe Biden het opnieuw op tegen elkaar in november.

Voor president Biden zien de opiniepeilingen er, ondanks een recente verbetering, niet goed uit. Trump scoort in nationale peilingen gemiddeld 47 procent, tegen 45 procent voor Biden. In 2020 won Biden de nationale verkiezingen met 50,8 procent, terwijl Trump bleef steken op 47,5 procent. In de belangrijkste zeven swingstaten ligt Trump gemiddeld 4 procentpunten voor. Bovendien is bij etnische minderheden en jonge Democraten nauwelijks enthousiasme voor Biden.

Dat heeft menig analist ertoe verleid Trump nu al uit te roepen tot de winnaar. Eurasia Group, het befaamde bedrijf van Ian Bremmer dat politieke risico's inschat, waarschuwt zijn cliënteel dat 60 procent kans bestaat dat Trump in november aan het langste eind trekt.

Toch zijn er redenen om daar sceptisch over te zijn.

Bij de Republikeinse voorverkiezingen scoorde Trump steevast beter in de peilingen dan bij de stemming zelf. Daar deed zijn tegenkandidaat Nikki Haley het beter dan verwacht. Dat was het geval in staten als New Hampshire en Vermont, waar ook onafhankelijke en Democratische kiezers een stem kunnen uitbrengen in open primary's, die daardoor moeilijk te peilen zijn. Maar ook in de gesloten primary in Florida haalde Trump maar 81 procent van de stemmen, hoewel Haley en Ron DeSantis al lang uit de race waren gestapt.

Met andere woorden, een op de vijf geregistreerde Republikeinse kiezers is niet gelukkig met Trump als boegbeeld. Vooral lager opgeleide vrouwen die in de voorsteden wonen, hebben zich sinds 2020 tegen de voormalige president gekeerd, weten we uit wetenschappelijk onderzoek. Dat komt niet het minst door zijn harde lijn tegen abortus. Het is goed mogelijk dat die vrouwen peilers aan de telefoon vertellen dat ze van plan zijn voor Trump te stemmen, zeker als hun echtgenoot meeluistert, maar in het stemhokje uiteindelijk toch voor iemand anders kiezen.

Gekke samenzweringstheorieën

Trump en de vele Republikeinse kandidaten die hij sinds 2020 openlijk heeft gesteund, kunnen ook geen al te best palmares voorleggen. Ambitieuze jonge politici in de Republikeinse Partij voelen zich gedwongen de leugens van Trump over de gestolen verkiezingen van 2020 te herhalen en mee te gaan in zijn gekke samenzweringstheorieën. Dat is hun ticket om establishment-Republikeinen, voor zover die nog bestaan, te verslaan in de voorverkiezing. Zonder de expliciete zegen van Trump halen ze het niet.

Maar het Make America Great Again-etiket schrikt veel niet-Republikeinse kiezers af. Als ze het moeten opnemen tegen een gematigde Democraat, delven de kandidaten die Trump steunt veelal het onderspit. De belangrijkste reden waarom de Democraten hun meerderheid in de Senaat konden behouden in 2022 en waarom de Republikeinen maar twee zetels op overschot hebben in het Huis van Afgevaardigden is dus Donald Trump.

Almaar meer Amerikanen beginnen ook tekenen van Trump-moeheid te vertonen. In 2016 was Trump nog de rebelse anti-establishmentkandidaat, die openlijk de algemene consensus over vrijhandel, immigratie en politieke correctheid in vraag durfde te stellen. Voor veel kiezers was dat een verademing. In 2024 lijkt hij vooral bezig met persoonlijke vetes, revanche voor zijn verlies in 2020, en een serie strafzaken.

Maandag kregen we in New York een voorsmaakje van hoe de presidentscampagne er de komende zeven maanden zal uitzien. In één rechtbank viel een uitspraak over een lagere borgsom van 175 miljoen dollar die Trump moet betalen voor fraude. Een paar straten verder kreeg hij in een andere rechtbank te horen dat zijn proces tegen Stormy Daniels, de pornoactrice aan wie hij in 2016 zwijggeld betaalde, op 15 april begint.

Opnieuw chaos met Trump of toch maar saaie continuïteit met Biden, die keuze moeten de Amerikanen maken op 5 november.

In de tweewekelijkse column State of the Union peilt Matthias Matthijs vanuit Washington DC de stemming in de VS.