Het worden de boeiendste lokale verkiezingen sinds lang

De gemeenteraadsverkiezingen hebben een onmiskenbaar effect op de snelheid waarmee de regeringen op de verschillende niveaus vorm krijgen. Op zich moet ons dat niet verbazen. Politiek gaat om de herverdeling van macht, met inbegrip van het laagste politieke niveau: de steden en de gemeenten.

De lokale verkiezingen kunnen de machtsverhoudingen vastgelegd na 9 juni zowel positief als negatief beïnvloeden. Het zal niet de eerste keer zijn dat de coalities in steden en gemeenten mee in de balans liggen voor het sluiten van deals op regionaal niveau. Zeker in Brussel, waar de gemeentelijke en de regionale politiek nauw verweven zijn, kunnen de uitkomsten van die onderhandelingen de strategische keuzes van partijen in de gewestelijke en de federale formatiegesprekken beïnvloeden.

De strijd wordt hevig gevoerd en in afwachting van het verdict van de kiezer op 13 oktober vinden de coalitiegesprekken vooral tussen de sherpa’s plaats. In Brussel komt het de Franstalige partijen goed uit dat er nog altijd geen zicht is op een Nederlandstalige meerderheid. Zo krijgen ze nog eens de kans om voluit te gaan tegen Good Move, het door hen verfoeide groene mobiliteitsproject. Met hun verzet daartegen hebben ze de verkiezingen in juni gewonnen.

Fouad Ahidar

De gemeenteraadsverkiezingen zijn ook een opportuniteit voor nieuwe politieke formaties om hun draagkracht te meten. Met een bescheiden resultaat in het Vlaamse kiescollege haalde Team Fouad Ahidar op 9 juni drie zetels in het Brussels Parlement. Dat succes is volledig toe te schrijven aan de ingewikkelde communautaire kiesregels op maat van Brussel. Een systeem dat niet meer van deze tijd is, maar de afschaffing ervan brengt onvermijdelijk andere evenwichten in het Belgische politieke bestel in het gedrang.

Fouad Ahidar heeft in meerdere Vlaamse en Brusselse steden en gemeenten lijsten ingediend voor de gemeenteraadsverkiezingen. De kandidaten komen uit verschillende hoeken en worden door verschillende motieven gedreven. Ze delen de zoektocht naar een partij met een inclusief identitair en sociaaleconomisch politiek verhaal.

In Gent is alles mogelijk gelet op de kwaliteit van de kandidaten, maar ik schat dat de impact alsnog vrij bescheiden zal zijn. De lijst Team Fouad Ahidar kan er vooral stemmen wegsnoepen van de stadslijst, waarmee Vooruit samen met Open VLD en onafhankelijke kandidaten opkomt. In Antwerpen wordt het niets. Daar is het kernelectoraat van Team Fouad Ahidar, de allochtone stem, al sterk verdeeld. Ik zie niet in hoe de partij geloofwaardig kan concurreren met de PVDA. In Brussel mogen we wel een impact verwachten, vooral in gemeenten als Anderlecht en Molenbeek.

Dat zal gevolgen hebben voor de samenstelling van de Brusselse regering. Niet dat de verstandhouding erdoor zal verbeteren. Door kandidaten van andere politieke formaties te aanvaarden zullen de gesprekken er niet gemoedelijker op worden, integendeel.

Ook inhoudelijk kunnen de lokale verkiezingen een impact hebben op de regionale en de federale formatiegesprekken. In Brussel, met zijn unieke uitdagingen en kansen, is de kans groot dat nieuwe prioriteiten zoals huisvesting, verkeer of sociale inclusie opduiken op de regionale beleidsagenda’s.

Opkomstplicht

Het worden de boeiendste lokale verkiezingen sinds lang. In welke mate kunnen de MR en Les Engagés het succes van 9 juni lokaal vertalen? Wat als de PS in Brussel lokaal onderuitgaat? En wat gebeurt er in de faciliteitengemeenten rond Brussel, waar de opkomstplicht niet meer geldt?

In Vlaanderen maakt de afschaffing van die opkomstplicht het resultaat voor een keer niet voorspelbaar. Achteraf zal die afschaffing zeker voer voor discussies zijn. Een herinvoering van de opkomstplicht moet tot de politieke opties behoren voor de regionale onderhandelaars.