Een universiteit is geen supermarkt

Door Anne De Paepe, rector van de Universiteit Gent

De resultaten kwamen pas binnen en zullen niet voor iedereen even leuk zijn geweest: 12 procent van de eerstejaarsstudenten is bij de start van het academiejaar onvoldoende gewapend om kans op succes te hebben in de universitaire richting die ze kozen. Dat kunnen we zo stellig zeggen, omdat we de proef in verschillende faculteiten al langer organiseren: vergelijken we de Simon-score met de uitslagen van de echte examens, dan blijkt dat meer dan 9 op de 10 studenten met een slechte score nooit een diploma in die richting halen.

Maar we laten het niet bij deze vaststelling. Simon is meer dan een cijfer: alle studenten worden deze week uitgenodigd om een afspraak te maken met de studiebegeleiders. Met hen kunnen ze het feedbackrapport van hun Simon-proef nader analyseren en overleggen welke stap ze in hun concrete geval nu best zetten: remediëringscursussen voor vak X of Y, een aangepaste studiemethode, psychologische hulp tegen faalangst,… of zelfs overstappen naar een opleiding waar de slaagkans hoger ligt, aan de UGent óf elders.

Waarom we dat doen? Omdat het niet ons doel is om zo veel mogelijk jongeren blindelings naar de universiteit te lokken en passief toe te kijken hoe het voor een aanzienlijk aantal fout loopt, om dan op het einde van het jaar koel de hakbijl boven te halen. Onze maatschappelijke taak is om een kwaliteitsvolle opleiding te bieden aan alle jongeren die daarvoor de talenten hebben én om die jongeren te helpen in het ontplooien van hun talenten. Vandaar deze vroege wake-upcall. En vandaar ook onze keuze om de meerinkomsten van het verhoogde inschrijvingsgeld onder andere in te zetten voor extra studiebegeleiders, net om ervoor te zorgen dat meer jongeren snel het juiste pad opgaan.

Initiatieven als de oriënteringsproef kunnen een impact hebben op het aantal studenten. Maar eerlijke oriëntering vind ik veel belangrijker dan gewiekste marketing om het marktaandeel omhoog te stuwen. Universiteiten zijn geen supermarkten waarvan het succes wordt afgemeten aan het marktaandeel dat ze ten koste van elkaar verwerven.

Wie dit initiatief een aanval op de democratisering van het onderwijs noemt, heeft het mis. Het is net omgekeerd: wie van thuis uit niet wordt aangemoedigd om te gaan studeren, heeft met een goed resultaat net een argument in handen om wél te beginnen. Wie slecht scoort, kan voorkomen dat de ouders meerdere jaren lang betalen voor een kot en bij gebrek aan studiesucces definitief een streep trekken onder verdere studies.

En wie slecht scoorde en de raad opvolgt om te veranderen? Die is nog altijd welkom aan de universiteit. Is het niet nu, dan misschien later nog. Want soms is succesvol studeren ook een kwestie van maturiteit. Via een schakelprogramma kan je in Vlaanderen na een professionele bachelor nog altijd in de masteropleidingen terecht. Dat ‘zalm-model’ wint aan populariteit en is een veel positiever traject dan de beruchte ‘waterval’.

Sta mij toe om even te dromen. Te dromen van hogere slaagcijfers in het eerste jaar. Van een lager aantal studenten dat halverwege het academiejaar ontmoedigd stopt en met een achterstand ‘afzakt’ naar een andere opleiding. Hopelijk heeft de Vlaamse onderwijswereld zelf ook voldoende maturiteit om nu doortastend de volgende stappen te zetten. Om de krachten te verenigen en tot een goed instrument te komen: één oriënteringsproef voor alle jongeren in het laatste jaar van het secundair onderwijs, zodat iedereen zijn keuze bewust kan maken. Het stemt hoopvol dat alvast de minister van Onderwijs ook achter dat idee staat.