De hamvraag

‘Sluit tien seconden je ogen en vraag je af of je later ondernemer zou willen worden?’ De studenten sluiten vlijtig hun ogen. Het is stil in de klas. Eentje loert door haar wimpers heen. Zijn ze verlegen of weten ze niet hoe het moet nu de vinger opsteken in de klas is afgeschaft?

‘Welke ondernemers kennen jullie?’, probeer ik. ‘Leonardo DiCaprio uit The Wolf of Wall Street’, Boma uit ‘F.C. De Kampioenen?’ Ik zie er een paar glimlachen. ‘Steve Jobs, Fernand Huts? Naar welke ondernemers kijken jullie op?’ ‘Naar kabouter Klus’, roept er eentje. Iedereen lacht. Ze ontdooien.

‘Wat zou voor jullie de belangrijkste reden zijn om ondernemer te worden?’, ga ik voort. Nu volgt een spervuur van antwoorden. ‘Niet voor een baas moeten werken.’ ‘Mijn eigen ding kunnen doen.’ ‘Voor eigen rekening werken.’

‘Ik weet niet waarin ik zou moeten ondernemen’, zegt een meisje plots. ‘Dan heb ik een tip voor jou’, zeg ik. ‘Zoek het niet te ver. Denk eens na. Wat doe je als je wegloopt van je verplichte bezigheden? Wat trekt je aan als je je studiewerk uitstelt? Dat is wat je boeit. Daarin kan jij misschien het verschil maken.’

‘Voetballen’, zegt een jongen. ‘Computerspelletjes spelen’, zegt iemand anders, tot groot jolijt van iedereen. ‘Niet te vlug lachen’, zeg ik. ‘Ik was in mijn jeugd fanatiek met de scouts bezig. Ik had het geluk dat iemand van de VRT me aan het werk zag tijdens een scoutsquiz die ik had georganiseerd. Hij nodigde me uit voor een gesprek. Zo ben ik bij de VRT beland. Daar heb ik het tv-vak mogen leren. Daarna ben ik ondernemer geworden. Misschien ontwikkel jij later de nieuwe Game Boy?’

‘Ik ben ook bij de scouts,’ zegt een meisje met dromerige ogen, ‘maar ik heb niet zoveel geluk.’ ‘Geluk moet je uitdagen met trial en error’, werp ik op. ‘Ondernemen is doen en proberen. En ook luisteren, kijken en leren. Wat lukt, doe je meer en beter. Wat niet lukt, daar trek je de stekker uit.’

‘Geluk is vooral nodig om een eerste succes te creëren. Dat is het moeilijkste’, ga ik voort. ‘Bij ons was dat Samson, een hondje, ontstaan in de omroepcabine van de VRT. Zonder veel ambities. Maar Samson raakte de juiste snaar op het juiste moment. Daarna werd alles eenvoudiger. Succes werkt als een magneet. Het is alsof je op een verhoog staat. Iedereen ziet je, wil met je samenwerken.’

‘Zeg jij het ons eens. Waarom zouden wij ondernemer moeten worden?’, vraagt een jongen met lef. Mijn hamvraag keert als een boemerang terug. ‘Doe het voor de samenleving’, zeg ik vol pathos. ‘Onze welvaart is in gevaar. Alleen ondernemers kunnen ze veiligstellen voor de toekomst. Ondernemen verdient de beste mensen.’

Het veroorzaakt geen commotie. Ik gooi dan maar mijn laatste troef op tafel. ‘Doe het voor jezelf. Ondernemen kan in je leven voor een wonderlijke dynamiek zorgen. Ik kan ervan getuigen. Het heeft me als mens doen floreren en zelfverzekerd gemaakt. Me geluk gebracht. Geen seconde heb ik er spijt van gehad. Mijn lot in handen nemen, in volle wind gaan staan. Het heeft mijn leven zoveel rijker en veelzijdiger gemaakt.’

Ik lijk wel een missionaris. Maar ik doe het omdat niemand me ooit de vraag heeft gesteld. De hamvraag. Ik kijk rond en zie een aantal studenten twijfelen. Missie geslaagd.

Hans Bourlon is CEO van Studio 100

‘Ondernemers voor de Klas’ is een organisatie van VLAJO. Zo’n 350 ondernemers gaan dit voorjaar langs in Vlaamse scholen om jongeren ondernemingszin bij te brengen.