De tandeloze kaaimantaks

Anton van Zantbeek, advocaat bij Rivus en professor Odisee/HUBrussel

De Kaaimantaks is eindelijk gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. De regering wil met de taks de vele miljarden euro’s die zijn belegd via allerhande vernuftige buitenlandse structuren laten bijdragen aan de taxshift. Al bij al is de verwachte bijdrage van de taks beperkt. Men hoopt dit jaar op amper 50 miljoen euro. Symbolisch in verhouding tot de astronomische bedragen die ondergebracht zijn in dat soort structuren. De volgende jaren zou het bedrag oplopen tot 120 miljoen euro. Van Overtveldt droomt zelfs luidop van 460 miljoen euro.

Maar zoals Marco Borsato al wist, zijn de meeste dromen bedrog. Na een lezing van de wet is het zonneklaar dat de opbrengst zal tegenvallen. Dat is een logisch gevolg van de onbegrijpelijke en nodeloos complexe wetgeving. De wet is van een dergelijke abominabele kwaliteit dat je mag spreken van een groot succes als de baten van de nieuwe belasting de kosten overstijgen. Bij de kosten moet je uiteraard de opleiding van de ambtenaren, de uitgebreide fiscale controles en de daaropvolgende rechtszaken verdisconteren. De jongste maanden is overigens duidelijk geworden dat ook het Rekenhof en de Inspectie van Financiën niet kunnen inschatten wat het resultaat zal zijn van deze fiscale miskleun. Daarbij is dan nog geen rekening gehouden met een eenvoudige fiscale wetmatigheid. Hoe complexer de wetgeving, hoe sneller slimme adviseurs achterpoortjes vinden.

Nederland

Het is dus duidelijk dat de met veel bombarie aangekondigde Kaaimantaks in de praktijk een tandenloze kaaiman is. Dat heeft in grote mate te maken met de complexiteit. Maar zeker ook met het feit dat we het Nederlandse systeem slecht gekopieerd hebben. In Nederland geldt transparantie voor trusts en dat soort structuren (APV of ‘Afgezonderd Particulier Vermogen’). Dat hebben we min of meer goed gekopieerd. Maar Nederland past voor beleggingsvennootschappen een veel eenvoudiger systeem toe. Als die vennootschappen te weinig belasting betalen, dan wordt de aandeelhouder fictief geacht een belastbaar dividend van 4 procent te hebben ontvangen. Op die manier stromen de euro’s op een eenvoudige manier binnen. Dat eenvoudig systeem hebben wij niet gekopieerd. Neen, ook voor vennootschappen passen wij de transparante behandeling toe. De opbrengst zal daardoor veel lager liggen. Enerzijds omdat buitenlandse vennootschappen in België veel minder snel onder de taks vallen (de drempel ligt hoger dan in Nederland). Anderzijds omdat we niet gewoon 4 procent nemen. Het resultaat moet ‘vertaald’ worden naar de Belgische beleggingsfiscaliteit (met bijvoorbeeld de vrijstelling van meerwaarden op aandelen enzovoort). Het Belgische systeem is niet alleen vele malen complexer, maar levert ook nog eens minder op.

Het falen van de Kaaimantaks zal uiteraard koren op de molen zijn van zij die willen dat vermogens fiscaal meer bloeden. Men zal immers roepen dat de Kaaimantaks slechts een schaamlapje is om politiek te verkopen dat de grote vermogens meebetalen. Die kritiek is evenwel gratuit. De pot verwijt de ketel dat die zwart ziet. De Kaaimantaks van de regering-Michel borduurt gewoon voort op de meldingsplicht van de regering-Di Rupo. Sterker, men heeft de teksten die in 2013 werden opgesteld onder Di Rupo grotendeels hernomen. Eigenlijk klungelt deze regering op fiscaal vlak dus gewoon verder zoals haar voorgangers.

Waarom grijpt men niet voor één keer beredeneerd en met een visie in? De hele beleggingsfiscaliteit moet op de schop. We moeten evalueren wat goed en wat slecht is. Vanuit die analyse moeten we een nieuw, coherent, logisch geheel maken. Dat moet gericht zijn op rechtszekerheid en eenvoud voor de burgers, een goede en efficiënte controleerbaarheid door de fiscus en een makkelijk te budgetteren opbrengst voor de staat. Het kan toch niet zijn dat daar nog niemand aan gedacht heeft?