Waarom we ook nu niet beleggen in de defensie-industrie

Nu aan de grens met Europa meerdere gewapende conflicten plaatsvinden, groeit de druk om meer uit te geven aan wapens. Om de benodigde miljarden bij elkaar te krijgen, zijn veel ogen gericht op de beleggers.

De Europese Commissie heeft al 1,5 miljard euro uitgetrokken voor defensiefinanciering. Her en der klinkt een pleidooi om de komende jaren 100 miljard euro te investeren om van Europa een 'oorlogseconomie' te maken. Bovendien heeft de Europese Investeringsbank (EIB) onlangs een plan goedgekeurd om tot 2027 voor 6 miljard euro investeringen te mobiliseren.

Dat geld moet dienen ter ondersteuning van de Europese veiligheids- en defensiesystemen voor tweeërlei gebruik, voor zowel civiele als militaire toepassingen dus. Eerder dit jaar riep de voorzitter van het militair comité van de NAVO, admiraal Rob Bauer, op de defensie-inspanningen te verhogen via onder meer publiek-private samenwerking.

Particuliere uitgaven

Veel financiële instellingen en investeerders zijn al op grote schaal betrokken bij de defensie-industrie, blijkt uit gegevens die ngo's hebben verzameld. Banken, verzekeringsmaatschappijen, beleggingsfondsen, staatsinvesteringsfondsen, pensioenfondsen en openbare instellingen hebben de defensie-industrie in de periode 2020-2022 gesteund met meer dan 959 miljard dollar, volgens de Armed Bank Campaign. Aandelen vormden meer dan de helft van de totale investeringen in de sector (660 miljard dollar), obligaties minder dan 1 procent.

Triodos Investment Management blijft zich duidelijk kanten tegen beleggen in de defensie-industrie. Als impactinvesteerder sluiten we alle soorten wapens en onderdelen of diensten voor wapensystemen uit bij onze beleggingsportefeuilles. Onze rol is kapitaal in beweging te zetten naar bedrijven en projecten die een blijvende positieve impact hebben op de maatschappij en het milieu, niet naar bedrijven die wapens leveren die gemaakt zijn om te doden en te vernietigen.

De aanhoudende geopolitieke conflicten drijven de aandelenkoersen van wapenbedrijven op. Investeren in wapens betekent dus dat je profiteert van oorlog en vernietiging. Voor ons is dat een onethische keuze.

Verantwoordelijkheid van de overheid

De militaire uitgaven van landen bedroegen in 2022 iets meer dan 2.240 miljard dollar, meldt het Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI). Dat is het hoogste niveau sinds SIPRI in 1949 begon met het bijhouden van militaire uitgaven. Die cijfers overtreffen de steun van financiële instellingen aan de defensie-industrie vele malen, waarbij opgemerkt moet worden dat overheidscijfers de totale militaire uitgaven omvatten, inclusief de salarissen van militair personeel.

Regeringen beschikken dus over ruime mogelijkheden om geld in te zamelen voor nationale defensie- en veiligheidsbelangen. Bij dringende kapitaalbehoeften kunnen ze hun begroting aanpassen en overschakelen op een oorlogseconomie, zoals we momenteel zien bij landen die betrokken zijn bij gewapende conflicten. Centrale banken, die optreden als bankier voor regeringen, kunnen in hun financieringsbehoeften voorzien en met wetgevende maatregelen kunnen regeringen hun financiering aanpassen aan noodsituaties.

Gevaarlijke verschuiving

Als de prioriteiten op lange termijn verstoord blijven, kan dat leiden tot een permanente oorlogseconomie. Samenlevingen worden dan economisch afhankelijk van oorlog, terwijl de optie van vreedzame diplomatie erodeert. Defensiebedrijven profiteren van gewapende conflicten, oorlogen en de daarmee gepaard gaande militaire uitgaven. Die genereren niet alleen inkomsten, ze stuwen ook de aandelenkoersen van die bedrijven omhoog en verlagen hun eigen kapitaalkosten.

De defensielobby stelt beleggingen in haar bedrijven graag voor als beleggingen met een sociale impact. In 2022 drong de lobby er bij de EU op aan de defensie-industrie op te nemen in de ESG-criteria als sociaal duurzaam.

Hoewel wapens lang een algemeen aanvaard en toegepast uitsluitingscriterium vormden in de beleggingswereld, dreigt nu een normverschuiving naar brede acceptatie en bereidheid om te investeren in de defensie-industrie, zowel in oorlog- als in vredestijd. Die normverschuiving kan resulteren in een permanente oorlogseconomie, wat de verwezenlijking van grotere sociale en milieuambities in de weg zal staan.

Daarom is het voor verantwoorde beleggers meer dan ooit belangrijk zich te richten op hun kernprincipes, waarden en ambities voor de lange termijn. Om die reden blijven wij investeren in een duurzame samenleving en economie, waarbij we vasthouden aan de uitsluitingscriteria voor de defensie-industrie.