Verwar ervaring en een vlotte babbel niet met expertise

Het idee dat jarenlange ervaring iemand automatisch tot expert maakt, is diepgeworteld. In vacatures wordt steevast gevraagd om ervaring. Daardoor kunnen getalenteerde, maar minder ervaren kandidaten over het hoofd worden gezien. Een recent afgestudeerde kan soms beter passen in een functie dan iemand met jaren ervaring. Toch worden zulke kandidaten vaak niet eens uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek.

Maar dat het aantal jaren in een functie de garantie is voor kwaliteit en bekwaamheid is een misverstand. Onderzoek toont aan dat ervaring - het aantal jaren dat iemand iets doet - een slechte voorspeller van kwaliteit van presteren in een rol is.

Dat geldt ook voor topfuncties. Voor CEO’s blijkt ervaring niet of zelfs negatief samen te hangen met goede bedrijfsresultaten. Vaak worden succesrecepten van een vorige baan simpelweg gekopieerd, zonder oog voor de unieke uitdagingen die de nieuwe organisatie met zich meebrengt. Het resultaat: mislukking door gebrek aan aanpassing.

Ervaring zegt niets over wat iemand heeft geleerd of hoe goed iemand is geworden. Iemand kan jarenlang hetzelfde werk doen zonder daadwerkelijk beter te worden of nieuwe inzichten op te doen. Het verschil tussen ervaring en expertise zit in hoe iemand die jaren benut. Expertise ontstaat alleen door een bewuste inzet op groei: actief leren, voortdurend bijsturen en verbeteren.

Allesweters

Ook een aantrekkelijk verhaal of zelfverzekerde presentatie mag niet worden verward met deskundigheid. In de praktijk worden mensen met een vlotte babbel of mensen die zelfverzekerd overkomen vaak als ‘expert’ gezien, ook als hun kennis oppervlakkig is. Het gevaar schuilt erin dat goed gepresenteerde, maar mogelijk misleidende informatie als juist wordt opgevat. In tijden van misinformatie is dat een groeiend probleem.

Voor overheden, bedrijven en media die op zoek zijn naar betrouwbaar advies is het belangrijk verder te kijken dan de eerste indruk. Echte experts onderscheiden zich door hun gedegen kennis en door hun focus op een afgebakend domein. Je kan simpelweg niet in alles uitblinken. Expertise betekent dus ook keuzes maken: welk specifiek deelgebied beheerst iemand echt?

Echte experts hebben een dieper begrip, waarmee ze snel een onderscheid maken tussen wat relevant is en wat niet. Ze hebben de juiste kennisstructuren om situaties snel te kunnen inschatten en nemen beslissingen die goed doordacht zijn. Daarnaast blijven experts altijd bijleren, zelfs op hun hoogtepunt.

Het is tijd dat we kritisch kijken naar hoe we expertise erkennen en waarderen. Media, overheden, en bedrijven doen er goed aan expertise niet zomaar af te meten aan ervaring, autoriteit of voorkomen, maar om oog te hebben voor wie actief werkt aan zijn kennis en vaardigheden. Door meer ruimte te geven aan diepgang en duurzame ontwikkeling kunnen we betere beslissingen nemen en voorkomen dat waardevolle perspectieven over het hoofd worden zien.

Expertise is geen statische eigenschap - het is een voortdurend proces van leren, ontwikkelen en verfijnen. Dat gaat verder dan het aantal jaren op een cv, een overtuigend verhaal of een succesvol tv-optreden.