NAVO moet zich in Hoge Noorden op ergste voorbereiden

Meer dan 20.000 troepen, 50 schepen en 110 vliegtuigen zijn van 3 tot 14 maart aanwezig in het Scandinavische Hoge Noorden voor de militaire oefening Nordic Response. Die komt er strikt gezien op Noors initiatief, maar maakt deel uit van Steadfast Defender, de grootste NAVO-oefening sinds het einde van de Koude Oorlog.

Zo’n oefening is op zich niet nieuw, maar de omvang en de uitvoering moeten dit keer een krachtig signaal naar het Kremlin sturen. Het belangrijkste doel is Rusland te ontraden enige vorm van vijandige actie te ondernemen die de NAVO kan ondermijnen.

Belangrijke grondstoffen

Maar waarom in het Hoge Noorden? Dat is niet alleen een betoverend landschap, maar ook een strategisch interessante regio. Het gebied herbergt enorme reserves aan natuurlijke grondstoffen, die door de klimaatopwarming in toenemende mate beschikbaar worden. Hoewel er geen race is naar die grondstoffen, zoals soms verkeerdelijk word geclaimd, moeten we ze wel beschermen en sabotage zoals bij de beschadigde Nord Stream 2 en Balticconnector-pijpleidingen vermijden. Ruim 20 procent van het gas dat België importeert, is afkomstig uit die regio. Voor andere bondgenoten gaat het om aanzienlijk meer.

De invasie van Oekraïne toonde wat een ontwrichting in de energietoevoer kan teweegbrengen. Een nieuwe klap is absoluut te vermijden.

In het gebied duiken ook nieuwe zeeroutes op, die de verbinding tussen de haven van Antwerpen en China met 7.000 kilometer kunnen inkorten. Hoewel de levensvatbaarheid van die routes nog onzeker is, bestaat het gevaar dat Rusland ze voor zichzelf claimt en voor geopolitieke doeleinden gebruikt.  

Aanvalsroute

Verder is er een belangrijke militaire dimensie. Wie de traditionele mercatorprojectie weglaat en naar onze wereld in zijn bolvorm kijkt, ziet dat het Noordpoolgebied de kortste aanvalsroute is voor Russische raketten, onderzeeërs, en bommenwerpers. Niet toevallig huist het Russische Hoge Noorden het merendeel van de Russische kernwapens en duikboten. Daarbovenop kunnen de Russen via het Hoge Noorden binnendringen tot in de Atlantische Oceaan, om een maritieme blokkade op te werpen of vitale onderzeese infrastructuur aan te vallen, zoals de Duitsers in beide wereldoorlogen deden. Bovendien kunnen ze zo de alliantie geografisch splitsen, wat bijzonder gevaarlijk kan zijn voor onze rol als toegangspoort tot West-Europa.

Vrieskou

Tot slot zijn de Arctische weersomstandigheden ideaal voor de deelnemers om hun materieel en de troepen te testen op temperaturen ver onder het vriespunt. De impact op de fysieke en mentale toestand van de strijdkrachten is niet te onderschatten. Wil de NAVO voorbereid zijn op een conflict in het Hoge Noorden, dan zijn dergelijke trainingen van vitaal belang om de troepen gewend te doen raken aan deze temperaturen en na te gaan hoe goed het materiaal in de vrieskou blijft werken.

Voorbereiden op het ergste

Het lijkt erop dat het smeltende noordpoolijs niet alleen een klimatologische ramp vormt, maar ook een geopolitieke opportuniteit. Daardoor richten de ogen van de wereld zich in toenemende mate op het Noorden. Met Finland en eerstdaags ook Zweden bij de NAVO is een patstelling met Rusland in het Hoge Noorden bijna onvermijdelijk geworden. Hoewel een directe confrontatie absoluut te vermijden is, moet de alliantie zich voorbereiden op het ergste.

Het Kremlin heeft de voorbije jaren meermaals geoefend op een aanval op de NAVO vanuit het Noorden. Het gaat hier dus niet om een zelfgecreëerde angst vanuit de militaire alliantie. Een oefening als Nordic Response is het perfecte signaal dat elke actie meteen zal en kan worden afgestraft.