Kans dat Amerikaanse beursrally aanhoudt, is klein

De uitstekend scorende Amerikaanse aandelenmarkten lijken op een bizarre manier los te staan van de trieste staat van de Amerikaanse politiek. Wat verklaart die discrepantie tussen de aandelenmarkt en de crisis waarin de Amerikaanse democratie verkeert? Misschien gaat de markt ervan uit dat de president van de Verenigde Staten een beperkte invloed heeft op de binnenlandse economie, tenminste op de korte termijn. Of misschien geloven beleggers dat kunstmatige intelligentie (AI) hoe dan ook alles overwint.

Die interpretatie gaat evenwel voorbij aan de langetermijngevolgen van mogelijke beslissingen, zoals het zich terugtrekken uit de vrije handel (waarin Joe Biden en Donald Trump elkaar lijken te willen overtreffen), er bij de Federal Reserve op aandringen zich minder te richten op inflatie en doorgaan op een onhoudbaar schuldentraject. Op het vlak van migratie, een van de grootste bekommernissen van de kiezers, kunnen de beperkingen van Trump een hoogopgeleide immigratie belemmeren, terwijl het opengrenzenbeleid van Biden logica mist.

Een andere mogelijkheid is dat beleggers begrijpen dat het Amerikaanse electoraat zo diep verdeeld is geraakt dat wellicht geen enkele president beide huizen van het Congres langer dan een paar jaar zal controleren. Nu politieke patstelling de norm wordt in Washington, is het minder waarschijnlijk dat de bigtechbedrijven, die dankzij AI verantwoordelijk zijn voor een groot deel van de hausse, hoeven te vrezen voor antimonopolieregulering.

Biden heeft een omvangrijk uitvoerend bevel uitgevaardigd om de risico's van de opkomst van AI te ‘beheersen’. Hoe, dat blijft onduidelijk na eerdere, weinig bemoedigende pogingen om de techsector te beteugelen. Lina Khan, de voorzitster van de concurrentiewaakhond Federal Trade Commission, probeert als een van de weinigen het Amerikaanse antitrustbeleid nieuw leven in te blazen. Het komt haar op zware kritiek te staan en haar agressieve aanpak levert voorlopig gemengde resultaten op.

Ondertussen buigt het Hooggerechtshof zich over wetten in de staten Texas en Florida, die socialemediabedrijven willen verhinderen redactionele oordelen te vellen over de berichten die op hun platforms worden gedeeld. De meeste rechters lijken op hun hoede voor het reguleren van online content. Maar het lijdt weinig twijfel dat ongereguleerde socialemediaplatformen en echokamers veel problemen in Amerika hebben verergerd, met name de politieke polarisatie en de crisis in de geestelijke gezondheidszorg.

De risico's van AI zijn veel groter dan die van de sociale media. We mogen niet dezelfde fout maken. Hoewel die opkomende technologieën de belofte inhouden juridische, ethische, economische en politieke systemen te kunnen verbeteren, kunnen ze die zonder toezicht evengoed ontwrichten.

Financiële regelgeving leert ons hoe we AI kunnen reguleren zonder innovatie op te offeren. Regelgevers, die dikwijls achterlopen op vernieuwers, worstelen vaak met het vinden van een balans tussen efficiëntie en risico. Maar na de financiële crisis van 2008 slaagden ze erin strenge maatregelen door te voeren die de marktefficiëntie weliswaar belemmerden, maar de banken ook in staat stelden de coronaschok en de daaropvolgende inflatiedruk te weerstaan.

De huidige beursrally wordt deels gevoed door de verwachting dat AI ongereguleerd blijft, hoewel die een bedreiging vormt voor mogelijk tientallen miljoenen werknemers, de politieke stabiliteit en het publieke debat. De AI-sector slaagt er mogelijk in genoeg politieke macht te vergaren om elke poging tot regulering de kop in te drukken, zoals de banken dat voor de wereldwijde financiële crisis deden en de socialemediaplatformen vandaag doen. In wezen gaat de markt ervan uit dat AI-bedrijven zullen floreren, ongeacht de uitslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen.

Handelsoorlog

Maar een overwinning van Trump zou voor iedereen slecht zijn. Een tweede termijn van Trump kan leiden tot een escalatie van de Chinees-Amerikaanse handelsoorlog, of tot een terugtrekking van de VS uit de NAVO en een daaropvolgend militair conflict. Geen van beide scenario's zal naar verwachting op lange termijn gunstig zijn voor de binnenlandse economie. Trumps geplande invoertarief van 10 procent op bijna alle geïmporteerde goederen kan de Amerikaanse handelspartners ertoe aanzetten zelf tarieven op te leggen, wat de situatie ongetwijfeld nog verergert.

Bovendien zullen de expansionistische ambities van Rusland niet stoppen bij Oekraïne, en de Europese landen zullen jaren nodig hebben om hun militaire en technologische capaciteiten te versterken, zelfs als ze erin slagen hun defensie-uitgaven dit jaar te verhogen tot 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp). De grootste economie ter wereld laten leiden door het willekeurige en impulsieve beleid van Trump zou bovendien de instellingen die de economische kracht van Amerika schragen verzwakken.

Inflatie

De gevolgen van een zege voor Biden zijn voorspelbaarder, vooral als de Democraten de Senaat behouden en de controle over het Huis van Afgevaardigden terugkrijgen. Helaas resulteert dat waarschijnlijk in aanzienlijk hogere rentetarieven, die de particuliere vraag beperken, in combinatie met subtiele druk op de Fed om grotere risico's te nemen met de inflatie.

Hoe dan ook, gezien de uitdagingen en onzekerheden waarmee zowel de Amerikaanse als de wereldeconomie wordt geconfronteerd, is het moeilijk in te zien hoe de huidige rally op de aandelenmarkten kan aanhouden. Wie ook wint in november.