De prijs voor de holste slogan van de maand gaat naar...

Voor ons begrotingstekort hebben we nood aan een plan dat harde noten durft te kraken. Niet aan holle slogans. Maar aan die laatste valt in het seizoen van de politieke nieuwjaarsrecepties moeilijk te ontsnappen. Welke slogan was tot nu het flagrantst?

Een migratiestop ingevoerd door een onafhankelijk Vlaanderen leek lang de grootste kanshebber. Een afgesloten Vlaamse republiek zal nog meer dan België te kampen krijgen met vergrijzing en arbeidstekorten, uitgerekend de drijfveren van een begroting in het rood. Vlaanderen telt namelijk relatief meer ouderen en meer openstaande vacatures. En dan spreken we nog niet over het economisch verlies veroorzaakt door het politiek blokkeren van het land om die autonomie af te dwingen, of door het trekken van grenzen in een hecht economisch weefsel dat zich over Brussel tot Louvain-la-Neuve uitstrekt. Een schijnoplossing dus, die zelden wordt doorgeprikt.

Maar toen kwam de PVDA met het verwijt aan het adres van Colruyt dat het zijn belastingen niet betaalt en met de opmerking dat bedrijven veel te veel in de watten worden gelegd. ‘Ga het geld halen waar het zit’, is de leuze.

Ondertussen is al voldoende herhaald dat die eerste stelling niet klopt: Colruyt betaalt net zoals alle bedrijven vennootschapsbelasting. Maar klopt de tweede stelling, en krijgen bedrijven te veel steun?

Op het eerste gezicht wel, als je kijkt naar een recent rapport van de Nationale Bank. Daarin worden alle overheidsuitgaven van de Belgische overheid vergeleken met die van onze buurlanden Nederland, Duitsland en Frankrijk. De eerste bevinding is weinig verrassend: in 2019 bedroegen onze overheidsuitgaven 52 procent van ons bruto binnenlands product (bbp), 4,5 procentpunten meer dan in de drie omringende landen.

De redenen daarvoor komen minder aan bod in de media. Niet de uitgaven in de sociale zekerheid verklaren de kloof, want in 2019 gaven we zelfs nog 0,4 procentpunt minder uit dan onze buurlanden - en dan vooral wegens de kinderbijslag (+0,4), en niet de pensioenen (-0,4) of de werkloosheid (-0,3). Het ligt ook niet aan de gezondheidszorg (-0,1), en maar een beetje aan het kluwen van onze instellingen (+0,4).

De usual suspects zijn dus niet de boosdoeners. Welke uitgavenposten dan wel? We geven meer uit aan onderwijs (+1,3), maar ook aan transport (NMBS, Infrabel, De Lijn...samen goed voor 1 procentpunt), intrestbetalingen (+1), fundamenteel onderzoek (+0,6) en vooral de ondersteuning van onze economie (+2,2).

Dat laatste verschil is niet alleen het grootste, maar groeide sinds 2001 zelfs sneller dan de socialezekerheidsuitgaven. Het leeuwendeel ervan wordt ingenomen door loonsubsidies allerhande, gaande van vrijstellingen van bedrijfsvoorheffing (vooral voor nacht- en ploegenarbeid) over de doelgroepenverminderingen tot het dienstenchequesysteem .

Kijken we alleen naar de uitgavenzijde, dan kan je zeggen dat België zijn bedrijven flink in de watten legt. Maar zo'n perspectief is al even eenzijdig als het blindstaren op onze hogere belastingen op arbeid, zonder diezelfde subsidies daarvan af te trekken. En vergelijken we dat aandeel van de subsidies in de loonkosten met het verschil in werkgeversbijdragen tussen onszelf en Duitsland en Nederland, dan komen we op ongeveer hetzelfde cijfer.

Een vestzak-broekzakoperatie dus, waarbij we in België de toenemende belastingdruk hebben gecompenseerd met inefficiënte subsidies, en waarin weinig concrete besparingen zitten. Dat neemt niet weg dat een fiscale hervorming broodnodig is en dat op andere domeinen besparingen mogelijk zijn. Hopelijk gaat de slogan - of, wie weet, het begrotingsplan - van volgende maand daarover.