Gentse haven scoort groene investering van 140 miljoen

Met het project North C Methanol scoort Vlaanderen een wereldprimeur: het is het eerste grootschalige project in zijn soort. De bedoeling is tegen 2024 klaar te zijn en 44.000 ton methanol te produceren op een veel milieuvriendelijkere manier dan het klassieke procedé.

De initiatiefnenemers berekenden dat de CO2-uitstoot in de Gentse haven daarmee met 140.000 ton vermindert. Dat is peanuts in vergelijking met het grotere geheel - de staalgigant ArcelorMittal stoot er in zijn eentje bijna 10 miljoen ton uit - maar het is een begin.

‘België zit in een gezondheidscrisis, maar hier werken we al om de volgende crisis - de klimaatcrisis - te bestrijden’, zegt Patrick Lafontaine, de projectmanager. ‘In de toekomst spelen niet enkel groene elektroden een rol, maar ook groene moleculen. Het is hoog tijd om chemische processen te vergroenen’, zegt Cedric Osterrieth van de energiegroep Engie.  

Methanol wordt gewoonlijk gemaakt uit aardgas, maar het consortium mikt op groene methanol. Op de Rodenhuize-site van Engie komt een elektrolysefabriek die water splitst in zuurstof en waterstof.

Dat waterstof wordt samen met CO2 in een chemische installatie verwerkt tot methanol. Die CO2 komt van bedrijven als ArcelorMittal, de biobenzineproductent Alco Bio Fuel en de meststoffenreus Yara.  ‘We gaan hier CO2 wegtoveren’, zegt Lafontaine.

Methanol is een van de basisgrondstoffen voor chemische producten. In het Gentse wordt 350.000 ton methanol gebruikt bij onder andere Eastman en bij de biodieselproducent Bioro (Cargill), op wiens site de methanolfabriek gebouwd wordt. Methanol biedt ook potentieel als brandstof, als een alternatief voor de vervuilende diesel in onder meer schepen en goederentreinen.

In opmars

Het opvangen en hergebruiken van CO2 - Carbon Capture and Usage - is in opmars. In Duitsland zet het chemiebedrijf Covestro CO2 in voor de productie van matrasmaterialen. In Charleroi draait een proefinstallatie voor dakpannen en tegels op basis van het vervuilende gas. In IJsland is de eerste methanolfabriek op basis van CO2 in gebruik, maar die haalt amper 4.000 ton. In Antwerpen wordt gewerkt aan een van 8.000 ton.

‘De technologische puzzelstukken zijn bekend, maar het opvangen hergebruiken van CO2 is op deze schaal nog nooit gedaan’, zegt Lafontaine. De elektrolyse-installatie is zes keer groter dan die in Fukushima, de grootste ter wereld. Ze zal gigantisch veel stroom verbruiken: meer dan 400 gigawattuur per jaar, het equivalent van ongeveer 100.000 gezinnen. Het gaat om groene stroom. 'Via Zeebrugge is er een directe hoogspanningsconnectie met de windparken op zee’, klinkt het.   

De investering van 140 miljoen euro - inclusief extra pijpleidingen en opslagtanks - is de eerste stap in een plan om de capaciteit te vertienvoudigen, tegen 2030 of 2040. Ook de productie van ammoniak, mierenzuur, vetzuren en proteïnen - voor veevoeder bijvoorbeeld - is op termijn een optie. ‘Daar gebeurt in de labo's onderzoek naar. De keuze voor groene chemie is gemaakt. We hopen in Gent een nieuwe industrie te doen ontluiken. Het kan snel kantelen, zoals met elektrische auto’s.’

Niet rendabel

Zo vooruitstrevend de plannen zijn, zo moeilijk wordt het de business rendabel te maken. ‘Groene methanol kunnen we voor meer verkopen dan grijze methanol, maar dat is onvoldoende om de kosten te dekken. Onze plannen liggen klaar. We hebben alle ingrediënten in onze winkelkar gelegd. We staan nu aan de kassa, maar we komen geld tekort’, zegt Stef Denayer, de Public Affairs Manager.

‘Het is nu nog onmogelijk om te concurreren met grijze methanol. Wie is bereid de sprong te wagen en er in eerste instantie geld aan te verliezen?, zegt Rabaey.

De financiering is dus nog niet rond. Wie hoeveel centen op tafel legt, wordt pas volgend jaar uitgeklaard. Het consortium rekent onder meer op het Europese ETS-innovatiefonds dat voor zulke projecten tot 60 procent van het investeringsbudget ondersteunt.