Antwerpse industrie maakt brandstof van afgevangen CO₂

Nadat eerder dit jaar in Zeebrugge en Oostende waterstoffabrieken werden aangekondigd, krijgt ook de Antwerpse haven haar project. Een consortium van zeven bedrijven zal een demofabriek bouwen om duurzame methanol te maken van waterstof en CO₂ die elders in de haven wordt afgevangen. De groene methanol kan als basisgrondstof dienen in de Antwerpse chemie, of gebruikt worden als duurzame brandstof voor vrachtwagens of sleepboten.

De samenwerking bestaat uit de afvalverwerker Indaver, het energiebedrijf Engie Electrabel, het chemiebedrijf Inovyn, de opslagspecialist Oiltanking, de gasnetbeheerder Fluxys, het Antwerpse havenbedrijf en de Vlaamse investeringsmaatschappij PMV via de Vlaamse Milieuholding (VMH). Samen richtten ze Power to Methanol Antwerp op, een vennootschap die een startkapitaal van 700.000 euro meekrijgt. De bedoeling is tegen 2023 een demo-installatie te bouwen.

Groene waterstof

Een jaar geleden werd de intentie aangekondigd duurzame methanol te produceren, maar sindsdien waren er enkele verschuivingen in de deelnemende bedrijven. Uiteindelijk is gekozen voor de site van Inovyn aan de Scheldelaan in Lillo. Het chemiebedrijf in handen van de Britse groep Ineos heeft ervaring met elektrolyse, een chemisch proces dat nodig is om waterstof te maken van groene stroom.

 'We weten hoe een chemische installatie werkt en hebben hier de ruimte om de demo-installatie te bouwen', zegt Luc Vanopstal, sitemanager van Inovyn. 'We starten nu met de engineering en hopen binnen een jaar een finale investeringsbeslissing te nemen. De bouw kan dan in 2022 van start gaan, zodat de installatie in het eerste kwartaal van 2023 klaar is. Het gaat om een investering van 15 à 20 miljoen euro.'

De bedoeling is jaarlijks tot 8.000 ton duurzame methanol te produceren. De helft van de waterstof wordt met groene stroom geproduceerd op momenten dat veel wind- en zonne-energie beschikbaar is. De andere helft is aanvankelijk geen duurzame waterstof. Door daar dan CO₂ aan toe te voegen die elders in de haven wordt afgevangen, ontstaat methanol, een grondstof waarvan de Antwerpse chemie jaarlijks 300.000 ton verbruikt. Door te werken met 'gerecycleerde CO₂' vermindert de totale uitstoot van de productieprocessen.

Opstap naar grootschalige productie

'De bedoeling is de demoplant een paar jaar te laten draaien, zodat we kunnen kijken of we het ook op grotere schaal rendabel krijgen', zegt Vanopstal. 'Voor een commerciële methanolinstallatie heb je een capaciteit van 40.000 à 50.000 ton nodig. Tegen 2026 à 2027 zullen we zien of dat concurrentieel kan met duurzame methanol.'

Het proefproject kadert in een bredere industriële zoektocht naar alternatieven voor fossiele brandstoffen. In Vlaanderen zijn de voorbije jaren verschillende initiatieven opgestart voor de opvang van CO₂ en brandstoffen op basis van groene waterstof. Behalve in Antwerpen heeft ook in de haven van Gent een industrieel consortium de handen in elkaar geslagen om de mogelijkheden te onderzoeken. De staalproducent ArcelorMittal bouwt in Gent een installatie om hoogovengassen om te zetten in bio-ethanol. Ook in Zeebrugge en Oostende zijn er plannen om waterstoffabrieken te bouwen die duurzame waterstof produceren met stroom van de windparken op zee.