Antwerpen wordt hart van Europese suikerexport

Op de 9,5 hectare grote suikerterminal van Euroports in de Antwerpse haven zijn geen nieuwe silo’s te zien of grote extra gebouwen. Nochtans rondde de groep - die na de overname van de Antwerpse havengroepen Westerlund en Manuport uitgroeide tot een van de grootste havenoverslagbedrijven in Europa - deze week een investeringsprogramma af van 27 miljoen euro. Het is de grootste investering uit de geschiedenis van het bedrijf.

‘We investeerden bewust niet in bijkomende opslagcapaciteit’, zegt topman Geert Gekiere van Euroports Belgium. ‘Die bedraagt nu 260.000 ton. Maar wel in processen om de geraffineerde witte kristalsuiker die Europese suikerproducenten naar hier brengen voor export buiten Europa sneller, vlotter en voedselveiliger de boot of de container in te krijgen.’

De suikerterminal van Euroports is een exportterminal. Europa voert behalve rietsuiker amper suiker in die afkomstig is van bieten. Suikergiganten als Südzucker, Iscal Sugar, Cristal Union, Tereos en Suiker Unie produceren hoofdzakelijk geraffineerde kristalsuiker voor de Europese markt. Wat overblijft, wordt uitgevoerd. Dat gebeurt via eigen overslagterminals. Suiker Unie heeft er een in het Nederlandse Eemshaven, Cristal Union in Duinkerke, Tereos in Calais, Südzucker participeert in een terminal in Rouen.

Einde productiequota

Maar als die vol zitten, brengen de fabrikanten suiker naar onafhankelijke spelers. Een ervan is Euroports, dat in het hart van de Europese suikerbietenproductie ligt. Die groep is na zijn investering uitgegroeid tot het grootste onafhankelijke suikeroverslagbedrijf van Europa. Südzucker bijvoorbeeld laat nu de helft van zijn kristalsuikerexport via Euroports verlopen. ‘Enkele jaren terug passeerde hier 400.000 ton suiker, nu zitten we rond de 800.000 ton, zegt Gekiere.

Dat heeft alles te maken met de liberalisering van de Europese suikermarkt in oktober vorig jaar. Tot dan moesten de producenten zich houden aan productiequota en was export pas mogelijk via licenties.

Dat alles is weggevallen en sindsdien benutten alle fabrikanten hun productiecapaciteit volledig. Dat resulteerde in een Europees suikeroverschot, een daling van de suikerprijs met circa 40 procent, kelderende winstcijfers bij de producenten én meer export, ook al was dat tegen lagere prijzen. ‘Onze investering stelt ons nu in staat die stijgende uitvoer op een efficiënte manier te verwerken’, zegt Gekiere.

De Antwerpse terminal werd uitgerust met nieuwe (ondergrondse) losstations waar meer treinen en trucks vlugger en milieuvriendelijker hun suiker kunnen lossen. Nu komt 85 procent van de suiker via trein, de rest via truck. De suiker wordt dan via een batterij aan transportbanden naar silo’s geleid waarna hij met gesofisticeerde laadmachines - ‘containerzakladers’ of ‘dinosaurussen’ in vakjargon - in zakken van 50 kilo in containers wordt geperst.

Gekiere: ‘We zijn de enige terminal waar klanten hun suiker in bulk en in containers in bigbags, in zakken van 50 kilogram, kunnen exporteren.’ Aan de terminal meren ook gespecialiseerde schepen aan die de in bulk gestorte suiker in hun laadruimte tijdens de reis in zakken verdelen. ‘Die vier verschillende ‘suikersnelwegen’ op de terminal stroomlijnen was een hele opdracht’, zegt Gekiere.

Voedselveiligheid

‘Een deel van de investeringen ging ook naar een hogere voedselveiligheid, zegt commercieel directeur Frank Geldhof. ‘We kregen daarvoor dezelfde certifiëring als de suikerproducenten. Alles verloopt hier via gesloten circuits. Niet alleen voor de voedselveiligheid. Maar ook voor de algemene veiligheid. Suikerstof kan ontploffingen veroorzaken.’

Die internationale certificatie is belangrijk voor klantenwerving. Na de liberalisering van de markt en de start van de suikercampagne van 2017-2018 (vanaf september tot het na de winter) is het exportvolume van suiker in de EU meer dan verdubbeld. Het wordt nu geschat op 2,5 miljoen ton, op een totale productie vorig campagnejaar van 21 miljoen ton. In het nieuwe campagnejaar 2018-2019 zou de productie volgens schattingen van experts 10 procent lager liggen. Euroports exporteert vanuit Antwerpen onder meer naar Egypte, West-Afrika, het Midden- Oosten en Turkije.

China kan op termijn een belangrijke markt worden voor de Europese kristalsuiker, is te horen, omdat de consumptie per hoofd daar met 6 kilo per jaar zes keer lager ligt dan in Europa. Maar China schermt voorlopig zijn markt af en importeert vooral ruwe suiker die het zelf raffineert.