Neuralink van Musk plaatst hersenimplantaat: ‘Een cursor verplaatsen met je brein, het is niet meer veraf’

Na experimenten met apen en varkens heeft Neuralink met succes een hersenimplantaat ter grootte van een muntstuk in de schedel van een mens geplaatst. Dat meldde serie-ondernemer en Tesla-miljardair Elon Musk dinsdag op zijn socialemediaplatform X. Met het implantaat, dat de naam Telepathy kreeg, wil Neuralink nagaan of de proefpersoon alleen door eraan te denken een cursor op een computerscherm kan verplaatsen.

Musk droomt er al langer van om mensen die niet meer kunnen spreken, zoals patïenten met de spierziekte ALS of slachtoffers van een beroerte, via gedachten te laten communiceren. De Neuralink-technologie wil hersensignalen capteren, via artificiële intelligentie (AI) interpreteren en gebruiken om een machine of computer aan te sturen. Twee jaar geleden slaagde een makaak met een Neuralink-chip erin het computerspelletje 'MindPong' te spelen.

Dat Musk en Neuralink een klinische studie zouden starten om de veiligheid van hun breinimplantaat te testen op mensen, komt niet als een verrassing. Ze kregen daarvoor in september de toestemming van de Amerikaanse farmawaakhond FDA.

Ondanks de summiere informatie op X verwacht Johnny Duerinck, neurochirurg in het UZ Brussel, veel van het implantaat. ‘We weten niet aan welke aandoening de patiënt lijdt. Vermoedelijk gaat het om de spierziekte ALS of tetraplegie, waarbij de ledematen verlamd raken. Maar ik schat dat de resultaten vrij spectaculair zullen zijn en dat we ze op korte termijn zien. We staan niet meer ver van een scenario waarbij je een cursor zal kunnen besturen via je brein, om zo via een virtueel toetsenbord opnieuw te kunnen communiceren.’

Patronen in breindata

Het Neuralink-nieuws illustreert voor Duerinck eens te meer de revolutie die aan de gang is in Brain Computer Interfaces (BCI), kortweg breintech. ‘De grote kracht van het Neuralink-implantaat is dat het in het brein, op een heel kleine oppervlakte, een dicht netwerk van 1.024 elektroden telt, op 64 draadjes. Daarmee kan je hersensignalen in een hoge resolutie registreren.’

De hardware wordt steeds kleiner en het begrip van de hersenen steeds groter. Dankzij machinelearning en AI herkennen slimme algoritmes ook almaar beter patronen in breindata. Dat deed veel privébedrijven in de arena van de breintech stappen.

Een recent Unesco-rapport, over de ethische dimensie van het domein, becijferde dat de investeringen in neurotechbedrijven tussen 2014 en 2021 verzevenvoudigden tot ruim 33 miljard dollar. Er zijn intussen zowat 1.400 neurotechbedrijven. Neura­link, gewaardeerd op zo’n 5 miljard dollar, is veruit het bekendste.

Een andere bekende BCI-speler is het beursgenoteerde Zwitsers-Nederlandse medtechbedrijf Onward, waarvan het aandeel dinsdag tot ruim 40 procent hoger schoot in de nasleep van het Neuralink-nieuws. Onward, dat nog geen goedgekeurde behandeling heeft, ontwikkelt therapieën voor patiënten met een dwarslaesie. Dat is een ruggenmergbeschadiging waarbij de verbinding tussen het brein en de zenuwen in het lichaam verbroken is. Vanaf de plaats van de beschadiging is de patiënt naar beneden toe volledig of gedeeltelijk verlamd.

Met ruggenmergstimulatie via elektrische schokjes wil Onward de mobiliteit herstellen. Het probeert dat met niet-ingeplante elektroden op de ruggengraat enerzijds en ingeplante elektroden anderzijds. Het boekte al resultaten bij de behandeling van de Nederlander Gert-Jan Oskam, die in 2011 een dwarslaesie opliep. Jaren geleden kreeg hij een ruggenmergstimulator van Onward, waardoor hij weer kleine afstanden kon afleggen.

Onlangs volgde een upgrade in de vorm van een 'digitale brug', een AI-connectie tussen twee schijfvormige hersenimplantaten en zijn ruggenmergstimulator. Als Oskam nu aan stappen denkt, stuurt zijn implantaat dat signaal via een computer in zijn rugzak draadloos naar zijn ruggengraatstimulator en zo naar zijn benen. Hij kan weer een pintje drinken aan de bar of de trap nemen.

Parkinson

Onder de radar wordt breintech al voor talloze medische toepassingen ingezet. Parkinsonpatiënten worden behandeld met Deep Brain Stimulation (DBS). Met in het brein geplaatste elektroden en een onderhuidse batterij kan je de schokkende bewegingen onderdrukken, maar het geneest de progressieve ziekte niet. Bij epilepsiepatiënten wordt breintech ingezet om diagnoses te stellen. Er worden elektroden in het brein geplaatst om te lokaliseren waar de aanvallen zich voordoen. Depressie wordt dan weer niet-invasief behandeld, door magnetische of elektrische stimulatie op de schedel.

Terwijl de sector grote sprongen maakt, groeit ook de vrees voor misbruik. ‘Mensen zijn bang dat breintechbedrijven hun gedachten zullen kunnen lezen of sturen’, zegt Duerinck. ‘Maar we staan nog heel ver van het moment dat zo’n technologie onze diepste gedachten zou kunnen lezen. Bovendien worden alle klinische testen erg streng gereguleerd.’