Na het nieuws over de herstructurering bij Proximus laait de discussie over de wenselijkheid van het brugpensioen opnieuw op. De voorbije jaren is de toegang tot ‘het stelsel van werkloosheid met een bedrijfstoeslag’ (SWT) - de nieuwe naam moet onderstrepen dat het geen vorm van pensioen is, maar van werkloosheid - al heel wat minder makkelijk gemaakt. Terwijl brugpensioen enkele jaren geleden nog vanaf 50 jaar kon, kan SWT sinds begin dit jaar ten vroegste vanaf 59 jaar bij een collectief ontslag. Door de hervormingen is het aantal SWT’ers lager dan ooit.
Na een daling van de instroom in het systeem volgt dit jaar allicht een versnelde uitstroom. Sinds januari kunnen SWT’ers voor een vervroegd pensioen kiezen, als ze voldoen aan de leeftijds- en loopbaanvoorwaarden. Vervroegd met pensioen gaan was voor een SWT’er tot eind 2018 niet mogelijk, waardoor hij - tenzij hij een nieuwe job begon - ‘vastzat’ in het systeem tot zijn 65ste verjaardag, de dag dat hij op wettelijk pensioen kan vertrekken.
‘We merken bij onze klanten dat best wel wat SWT’ers interesse tonen in die overstap’, zegt Geert Vermeir, juridisch adviseur van de hr-dienstverlener SD Worx. De voornaamste reden is volgens Vermeir dat SWT’ers verplicht zijn zich ‘aangepast beschikbaar’ te houden voor de arbeidsmarkt. Ze hoeven niet actief nieuw werk te zoeken, maar ze mogen een passende aangeboden job of opleiding niet weigeren.
Die activeringsmaatregel is voorlopig zo goed als dode letter. Maar onder andere door de krapte op de arbeidsmarkt verwachten arbeidsmarktspecialisten dat hij de komende jaren veel meer benut wordt. ‘SWT’ers beschouwen die aangepaste beschikbaarheid dan ook als een zwaard van Damocles dat ze liever niet boven hun hoofd hebben hangen’, zegt Vermeir. ‘Dat geldt zeker voor mensen in een knelpuntberoep, zoals verpleegkundigen’, zegt Dirk Wijns van de hr-dienstverlener Acerta.
Bruggepensioneerden die vervroegd met pensioen gaan, krijgen hun aanvullend pensioenkapitaal vroeger in handen.
Door zijn vervroegd pensioen aan te vragen krijgt een SWT’er bovendien zijn aanvullend pensioenkapitaal vroeger in handen. Sinds enkele jaren is de uitkering van de groepsverzekering gekoppeld aan de effectieve pensionering. Iemand die op zijn 61ste in het SWT-systeem gestapt is, kan daardoor pas op zijn 65ste zijn aanvullend pensioenkapitaal innen. Beslist die SWT’er nu op zijn 63ste vervroegd met pensioen te gaan, dan krijgt hij zijn aanvullend pensioen twee jaar vroeger in handen.
Vermeir: ‘Aan die vervroegde uitkering hangt wel een fiscaal prijskaartje.’ Bij een uitkering op 65 jaar wordt het kapitaal in de groepsverzekering - opgebouwd door stortingen van de werkgever - in de regel belast tegen 10 procent (verhoogd met gemeentebelasting). Bij een vervroegde uitkering ligt dat tarief hoger. Het stijgt naar 16,5 procent bij een uitkering tussen 62 en 64, naar 18 procent bij een uitkering op 61 jaar en naar 20 procent bij een uitkering op 60 jaar.
Goed rekenen is sowieso de boodschap, want overstappen van SWT naar het vervroegd pensioen beïnvloedt ook de hoogte van het wettelijk pensioen. Vervroegd met pensioen gaan impliceert een kortere loopbaan. En hoe korter de loopbaan, hoe lager het wettelijk pensioen. En dat voor de rest van de pensionering. De SWT-jaren tellen wel mee als loopbaanjaren. ‘Tenzij u al 45 loopbaanjaren op te teller heeft. In dat geval leiden de jaren in SWT vanaf het 46ste loopbaanjaar vanaf dit jaar niet meer tot een hoger wettelijk pensioen’, waarschuwt Vermeir.
Wat nog in het voordeel van het vervroegd pensioen pleit, is dat een gepensioneerde niet gebonden is door de beperkingen die wel gelden in het stelsel van werkloosheid, met en zonder bedrijfstoeslag. Zo mag een (vervroegd) gepensioneerde zo veel als hij wil in het buitenland verblijven zonder het risico zijn pensioen te verliezen. Een SWT’er daarentegen mag maximaal vier weken per jaar in buitenland verblijven, wil hij zijn uitkering niet kwijtspelen. Door vervroegd met pensioen te gaan wordt het ook mogelijk een flexi-job uit te oefenen of tot 6.250 euro per jaar onbelast bij te verdienen. Gepensioneerden mogen ook naar believen vrijwilligerswerk doen, terwijl een SWT’er daarvoor toestemming moet vragen.
