Eigenaars zonnepanelen stellen overheid in gebreke

De betrokkenen hebben het kantoor Verbist Advocatuur aangesteld om van de Vlaamse overheid een compensatie te eisen voor het verlies van het rendement van de terugdraaiende teller. Met die voordelige teller konden eigenaars van zonnepanelen ’s avonds en in de winter kosteloos evenveel elektriciteit van het net halen als de stroomoverschotten die de zonnepanelen overdag hadden opgewekt.

De vorige Vlaamse regering beloofde dat het gunstige regime nog 15 jaar zou gelden voor al wie tot eind 2020 in zonnepanelen investeerde, ook wie een digitale elektriciteitsmeter kreeg. Maar het Grondwettelijk Hof oordeelde een maand geleden dat de Vlaamse overheid daarmee haar boekje te buiten ging.

De ruim 100.000 gezinnen die al een digitale meter kregen, kunnen niet langer van het voordeel van de terugdraaiende teller profiteren. Ook het rendement van de 470.000 eigenaars van zonnepanelen met nog een analoge meter dreigt te verminderen.

‘Belofte maakt schuld’, zegt advocaat Stijn Verbist. ‘Minstens twee ministers hebben als vertegenwoordiger van de Vlaamse regering beloofd dat het rendement van de terugdraaiende teller 15 jaar behouden kon blijven. Dan moet men die belofte ook nakomen. Als dat niet met de terugdraaiende teller kan, moet het op een andere manier.’

Formele ingebrekestelling

De 10.500 betrokkenen sturen de Vlaamse regering volgende week een formele ingebrekestelling. Ze vragen daarin dat de overheid hen volledig compenseert voor het verlies van het rendement van de terugdraaiende teller. De Vlaamse regering voorziet weliswaar in een compensatiepremie van gemiddeld 1.300 euro voor wie vorig jaar investeerde, die dekt lang niet het wegvallen van de terugdraaiende teller.

‘Een ingebrekestelling is de mogelijke voorbode van een rechtszaak’, zegt Verbist. ‘De overheid wordt formeel verzocht gevolg te geven aan de eis van de betrokkenen. Ze krijgt dan een periode, vermoedelijk enkele maanden, om tegemoet te komen aan die eis en daarover te onderhandelen. Als dat niet gebeurt, wordt ze gedagvaard voor de burgerlijke rechtbank van eerste aanleg in Brussel.’

Tommelein en Peeters

Het belangrijkste argument van de eisers is dat de voormalige ministers van Energie Bart Tommelein en Lydia Peeters (beiden Open VLD) via hun expliciete en herhaalde communicatie een verbintenis aangingen met de mensen die in zonnepanelen investeerden, die de Vlaamse overheid nu ook moet nakomen.

In tweede instantie claimen de betrokkenen dat ze schade hebben geleden door een fout van de overheid waarvoor die aansprakelijk kan worden gesteld. ‘De Vlaamse overheid heeft een decreet aangenomen waarvoor ze niet bevoegd was’, zegt Verbist. ‘Nochtans had zowel de Raad van State als de energieregulator VREG daar in adviezen voor gewaarschuwd, maar men heeft die adviezen bewust naast zich neergelegd.’

Vlaams minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) was er zich vooraf goed van bewust dat er rechtszaken konden komen. In de compensatieregeling die ze uitwerkte, is dan ook een extra voorwaarde opgenomen om het risico op juridische claims te beperken. Wie de compensatiepremie voor het verlies van de terugdraaiende teller aanvaardt, doet automatisch afstand van de mogelijkheid om nog een aansprakelijkheidsvordering tegen de Vlaamse regering in te dienen.

Individuele claim

Voor de 10.500 betrokkenen volstaat die regeling niet. Ze kwamen bij Verbist terecht via twee Facebook-groepen, met respectievelijk 60.000 en 25.000 leden. Ze betaalden elk 25 euro om deel te nemen aan de eerste fase met de analyse van de slaagkans en de ingebrekestelling.

Toch gaat het niet om een collectieve vordering, de zogenaamde class action. ‘Ik vertegenwoordig 10.500 mensen’, zegt Verbist. ‘Ze hebben elk een individuele claim tegenover de overheid en hebben ons elk individueel gemandateerd.’