Het verschil tussen burgerlijke vennootschappen en handelsvennootschappen? Dat wordt in het nieuwe wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV), dat in mei 2019 van kracht wordt, helemaal afgeschaft. De oude wetgeving maakte dat verschil wel nog: handelsvennootschappen, zoals een fabrikant van keukens, hebben een commercieel doel, terwijl burgerlijke vennootschappen, zoals een groepspraktijk van artsen, dat niet hebben.
De naamgeving van de nieuwe wet geeft ook aan dat die niet alleen van toepassing zal zijn op vennootschappen, maar ook op verenigingen. Het enige onderscheid is dat bij vennootschappen de winst aan de vennoten mag worden uitgekeerd, terwijl de winst van vzw’s, stichtingen en verenigingen uitsluitend naar een belangeloos doel mag vloeien.
Vanaf mei 2019 kunt u een nv oprichten, uzelf aanduiden als bestuurder en in de statuten laten opnemen dat de aandeelhouders u niet kunnen ontslaan.
‘Voor het overige verandert de nieuwe wetgeving niet zo veel op het vlak van aanvangsvermogen’, zegt notaris Christophe Blindeman. ‘Volgens de huidige wetgeving is kapitaal een boekhoudkundige post binnen het eigen vermogen op de passiefzijde van de balans. Bij de kapitaalloze bv zal dat niet langer als dusdanig figureren op de balans, maar het geld dat een ondernemer inbrengt in zijn vennootschap bij oprichting en dat nodig is om de vennootschap te laten werken, zal wel nog altijd binnen het eigen vermogen geboekt moeten worden.’
Als de starter niet genoeg middelen heeft om die eerste jaren financieel te overbruggen, riskeert hij persoonlijk op te draaien voor de schulden van zijn onderneming. ‘Op het vlak van de oprichtersaansprakelijkheid zijn er geen fundamentele wijzigingen’, zegt advocaat Ellen Quintelier van het advocatenbureau Cazimir. ‘Als het aanvangsvermogen bij de oprichting kennelijk ontoereikend was voor de normale uitoefening van de voorgenomen bedrijvigheid over ten minste twee jaar, zullen de oprichters onder het WVV hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de verbintenissen van de vennootschap als er binnen drie jaar na de oprichting een faillissement volgt. Die regeling sluit aan bij de huidige oprichtersaansprakelijkheid wegens kennelijk ontoereikend kapitaal.’
Zaterdag 15/12, gratis bij De Tijd
Alle nieuwe maatregelen die een impact zullen hebben op uw portefeuille.
De oprichters van een bv zullen ook niet alleen een financiële inbreng kunnen doen. Ook een idee, knowhow of zelfs arbeidstijd in een bv kan als inbreng gelden. Hoe de waarde van deze vormen van inbreng zal worden bepaald, moet nog worden uitgewerkt.
Wat verandert er als u nu een bvba hebt?
Bestaande bvba’s moeten worden omgevormd tot een bv. Maar daar heeft u ruim de tijd voor. De statuten van de vennootschap moeten pas tegen 1 januari 2024 worden aangepast aan de bepalingen van het WVV. De omvorming is bovendien makkelijk: behalve de statutenwijziging zijn er geen bijkomende formaliteiten en moet u ook geen beroep doen op een bedrijfsrevisor.
De prijs voor de omzetting van een bvba naar een bv - ereloon en administratieve kosten samen - zal naar schatting 1.000 euro bedragen, exclusief btw.
Wat verandert er als u uw bedrijf wilt overdragen aan de kinderen?
Tot nog toe werd er dikwijls naar kunst- en vliegwerk gegrepen als ouders hun bedrijf aan de kinderen wilden overdragen. Bij een naamloze vennootschap kunnen de aandeelhouders de bestuurders van de ene op de andere dag de laan uitsturen, zonder enige opzegtermijn of vertrekvergoeding.
Het zal u maar overkomen dat uw kinderen - die de aandelen van uw bedrijf hebben gekregen - u uit uw eigen onderneming ontslaan. Doorgaans gebeurt dat niet, maar niet elke situatie is dezelfde.
Daarom wordt vaak gebruikgemaakt van een commanditaire vennootschap onder aandelen (com.VA). Dat is een vehikel waarin u de aandelen van uw bedrijf onderbrengt. U verdeelt de aandelen van de com.VA onder uw kinderen en laat in de statuten opnemen dat de bestuurder niet kan worden afgezet.
De nieuwe vennootschapswetgeving maakt die constructie overbodig. De commanditaire vennootschap onder aandelen verdwijnt, maar u kunt nu zekerheden voor uzelf inbouwen binnen de nv zelf.
Vanaf mei 2019 kunt u een nv oprichten, uzelf aanduiden als bestuurder en in de statuten laten opnemen dat de aandeelhouders u niet kunnen ontslaan. U kunt in de statuten ook een lange opzegtermijn of een hoge vertrekvergoeding koppelen aan een eventueel ontslag. Bovendien moet de raad van bestuur van een nv voortaan maar één bestuurder tellen. Nu zijn dat er drie of twee als er slechts twee aandeelhouders zijn.
Dankzij de nieuwe vennootschapswetgeving kunt u zich niet alleen verzekeren van uw bestuurderszitje, u kunt ook vastleggen dat u in uw bedrijf de meerderheid van de stemmen behoudt, zelfs als u de meerderheid van de aandelen aan uw kinderen hebt geschonken. Het principe van ‘één aandeel, één stem’ zal immers tot het verleden behoren. ‘Op grond van een statutenwijziging die met een bijzondere meerderheid wordt goedgekeurd, kan onbeperkt meervoudig stemrecht aan aandelen worden toegekend’, zegt Carl Clottens, senior attorney bij het advocatenkantoor Eubelius en docent aan de KU Leuven.
Concreet wordt het dus mogelijk om 90 procent van de aandelen in uw bedrijf te schenken aan de kinderen, zelf 10 procent te houden en toch de meerderheid van de stemmen te hebben. Als uw bedrijf beursgenoteerd is, is dat minder evident. ‘In dat geval kan het stemrecht verbonden aan één aandeel maximaal verdubbelen’, legt Clottens uit. ‘Bovendien is die verdubbeling gelinkt aan een loyaliteitsvoorwaarde: de aandelen mogen gedurende minstens twee jaar niet worden overgedragen.’
Wat verandert er als uw kinderen uit het bedrijf willen stappen?
Niet alle kinderen zijn altijd geïnteresseerd om bij het familiebedrijf betrokken te blijven. Als een van hen uit het kapitaal van een nv of bvba wil stappen, moet er een koper voor de aandelen worden gezocht. In een aantal gevallen is die niet meteen voorhanden.
Het is een stuk makkelijker om uit een coöperatieve vennootschap te stappen. Doorgaans kan er gewoon worden opgezegd via een aangetekende brief. Vandaar ook dat vrije beroepen zich vaak in een cv organiseren. Maar volgens de nieuwe wetgeving zal een cv alleen nog kunnen worden opgericht voor specifieke en letterlijk coöperatieve doelen. ‘Het is de bedoeling van de wetgever dat die cv’s op termijn worden omgezet in bv’s’, zegt Clottens.
‘De soepele toe- en uittreding zoals die vandaag bestaat in de cv, zal voortaan ook mogelijk worden in de bv’, aldus Clottens. U zal bijvoorbeeld in de statuten kunnen laten opnemen dat de kinderen na een bepaalde termijn hun aandelen kunnen verzilveren. Of dat de uitbetaling van de aandelen in de tijd zal worden gespreid. Als een aandeelhouder zijn aandelen verkoopt, koopt het bedrijf die aandelen in. Maar het inkopen van eigen aandelen mag de positie van het bedrijf niet in gevaar brengen.
Een laatste nieuwigheid is dat u het merendeel van uw aandelen in een nv of bv aan uw kinderen kunt schenken, maar toch het grootste deel van de winst kunt behouden. De ouders kunnen bijvoorbeeld 90 procent van de aandelen aan de kinderen schenken en vastleggen dat die maar recht hebben op 60 procent van de winst. Dit is een alternatief voor een schenking van de aandelen onder voorbehoud van vruchtgebruik.
De nieuwe vennootschapswet houdt grote schoonmaak in de soorten vennootschappen. Op dit ogenblik zijn er dat nog 15, maar dat aantal wordt teruggebracht tot vier: de maatschap, de coöperatieve vennootschap, de besloten vennootschap en de naamloze vennootschap.
→ Maatschap
De maatschap is interessant omdat ze met een onderhands contract kan worden opgericht. Deze vennootschapsvorm wordt vaak gebruikt om schenkingen van een familiepatrimonium onder te brengen, maar komt ook van pas om samenwerkingsverbanden bij vrije beroepen vorm te geven.
→ Coöperatieve vennootschap
De coöperatieve vennootschap (cv) wordt gebruikt als het niet de bedoeling is om de aandeelhouders te verrijken, wel om met de winst de maatschappelijke doelen te realiseren van de coöperatie.
→ Naamloze vennootschap
De naamloze vennootschap (nv) is bedoeld voor grote bedrijven. Het vereiste startkapitaal bedraagt minimaal 61.500 euro.
→ Besloten vennootschap
De besloten vennootschap (bv) vervangt de huidige bvba en lijkt er ook op. Met beide kan je het privévermogen van een ondernemer afscheiden van het bedrijf. Als de onderneming in moeilijkheden komt, zullen de schuldeisers niet aan de privébezittingen van de ondernemer kunnen.
Het grote verschil tussen een bvba en bv is dat de eerste een maatschappelijk kapitaal moet hebben, terwijl daar bij de tweede geen sprake meer van is. Het enige wat u nog moet garanderen, is een ‘toereikend aanvangsvermogen’.
Dit wil nog niet zeggen dat u voortaan gewoon met wat nattevingerwerk een bv kunt oprichten. Bij de oprichting van een bv zal u altijd een financieel plan moeten opstellen. Net zoals het geval was in de bestaande regeling moeten ondernemers een schatting maken van de inkomsten en uitgaven van hun bedrijf voor een periode van minstens twee jaar na de oprichting. Bovendien moeten ze duidelijk vooropstellen hoe ze de schulden de eerste twee jaar zullen aflossen. Het belang van het financieel plan zal met de nieuwe wetgeving nog worden aangescherpt, aangezien het WVV bepaalt welke elementen het financieel plan minimaal moet bevatten.
